QĐND Online - Nhật Bản và Mỹ đã hủy bỏ kế hoạch hợp tác phát triển chương trình phần mềm quản lý sử dụng cho hệ thống vũ khí phòng không đặt trên các chiến hạm. Theo hãng tin Asahi của Nhật Bản, phía Mỹ muốn Tokyo cho phép xuất khẩu chương trình phần mềm nêu trên sang nước thứ ba không cần có sự cho phép của chính phủ Nhật Bản.

Trong khi đó, chính phủ Nhật Bản lại yêu cầu Mỹ phải có được sự đồng thuận của Tokyo nếu muốn xuất khẩu công nghệ tương lai nói trên sang nước thứ ba. Cuối cùng, Mỹ đã quyết định tự mình phát triển chương trình phầm mềm quản lý độc lập. Chương trình này dự kiến sẽ nâng cao đáng kể khả năng làm việc của hệ thống quản lý vũ khí trên hạm Aegis và một thành phần của nó là tổ hợp tên lửa phòng không SM-3 Block 2A.

Vụ phóng thử nghiệm tổ hợp tên lửa phòng không SM-3 Block 2A. Ảnh: spacenews.com

Từ năm 2004, Nhật Bản và Mỹ đã bắt tay vào lập dự án phát triển chương trình phần mềm quản lý sử dụng cho hệ thống vũ khí phòng không đặt trên các chiến hạm mới. Quá trình nghiên cứu chương trình này được tiến hành trong giai đoạn 2006-2009. Theo kế hoạch, hai nước sẽ bắt đầu giai đoạn đầu tiên của chương trình vào năm 2010 và việc phát triển chương trình này sẽ kéo dài trong 6 năm.

Tổng giá trị của chương trình hợp tác Mỹ-Nhật Bản nói trên ước tính đạt 9,2 tỉ Yên (113,3 triệu USD), trong đó khoảng 1,6 tỉ Yên sẽ được giải ngân ngay trong năm 2011.

Cũng trong năm 2004, Thủ tướng Nhật Bản Yasuo Fukuda đã thông qua quy định cho phép các chương trình hợp tác giữa Mỹ và quốc gia Đông Á này sẽ không bị giới hạn bởi lệnh cấm xuất khẩu công nghệ quốc phòng của Nhật Bản. Các lệnh cấm này được Nhật Bản công bố từ năm 1967, bao gồm: cấm các công ty Nhật Bản bán vũ khí-công nghệ quân sự cho các quốc gia theo chủ nghĩa cộng sản, các quốc gia trong tình trạng chiến tranh và đang chịu lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc.

Sau khi ký văn bản ghi nhớ về vấn đề nêu trên với phía Mỹ, ông Y. Fukuda yêu cầu tất cả các dự án hợp tác giữa hai nước chỉ được sử dụng theo mục đích đã được đặt ra cho dự án đó. Trong trường hợp muốn xuất khẩu công nghệ này sang nước thứ ba, thì nó phải được Ngoại trưởng Nhật Bản và Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản thông qua. Tuy nhiên, phía Mỹ muốn xem xét đơn giản hóa các quy định này.

Tháng 10-2009, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Robert Gates đã đề nghị người đồng cấp Nhật Bản Toshimi Kitazawa xem xét lại các quy định hợp tác giữa hai nước để mở đường xuất khẩu công nghệ quân sự cho châu Âu. Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng Nhật Bản, phía Mỹ dường như không muốn bị “vướng vào” các thủ tục hành chính phức tạp của quốc gia Đông Á này.

Tiếp đó, tới tháng 5-2010, chính phủ Nhật Bản tuyên bố việc xem xét và có thể dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu vũ khí ra nước ngoài trong cuối năm 2010. Tuy nhiên, vào đầu tháng 12-2010, Thủ tướng Nhật Bản Naoto Kan lại tuyên bố, việc xem xét dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu vũ khí sẽ không được xem xét.

Tuấn Sơn (theo Lenta)