Hệ thống vũ khí mới sẽ tăng cường sử dụng các máy bay không người lái (UAV) trinh sát và tấn công hoạt động ở chế độ tự động. Những thông tin về hệ thống ACS TZ đã được đích thân Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga Sergei Shoigu công bố mới đây. Trước đó, Sozvezdiye đã giới thiệu các đặc điểm của ACS TZ tại Diễn đàn Kỹ thuật-Quân sự Quốc tế “Army 2020”. Đây là lần đầu tiên quan chức cấp cao của Nga phát biểu chính thức về hệ thống này. 

Bộ trưởng Sergei Shoigu cho biết, về năng lực, hệ thống này sẽ không hề thua kém các sản phẩm tương tự của nước ngoài, thậm chí còn có một số đặc điểm vượt trội. Việc sử dụng hệ thống sẽ cải thiện khả năng chỉ huy binh sĩ cũng như tăng hiệu quả chiến đấu.

Việc quân đội Nga thúc đẩy phát triển hệ thống ACS TZ có liên quan tới kế hoạch nghiên cứu các hoạt động quân sự gần đây ở Nagorny-Karabakh. Ảnh minh họa (Ft.com)

Trước đây, Mỹ từng sử dùng hệ thống tương tự trong các cuộc xung đột ở Iraq, Afghanistan và Syria. Nguồn tin của Bộ Quốc phòng Nga xác nhận việc thúc đẩy phát triển hệ thống ACS TZ để sớm biên chế cho quân đội Nga có liên quan tới kế hoạch nghiên cứu các hoạt động quân sự gần đây ở Nagorny-Karabakh. Trong cuộc xung đột này, Azerbaijan đã sử dụng hiệu quả các UAV mua của Thổ Nhĩ Kỳ và Israel để phá hủy các phương tiện bọc thép và cứ điểm của Armenia. 

Về phía Nga, nước này cũng đã thử nghiệm các UAV kamikaze (liều chết) ở Syria. Năm 2019, công ty Kalashnikov đã giới thiệu các UAV “liều chết” KUB-UAV và Lancet. Thiết bị này được gọi là “vũ khí đa nhiệm thông minh có khả năng tự tìm và diệt mục tiêu nhất định”. Điều này phù hợp với hệ thống ACS TZ đang được quân đội Nga phát triển. Bộ Quốc phòng Nga đã yêu cầu các nhà thầu hoàn thành việc phát triển UAV tấn công, kể cả mẫu Okhotnik (Thợ săn) trong thời gian sớm nhất có thể. 

ACS TZ cho phép tích hợp con người, thiết bị, phương tiện trinh sát, dẫn đường, hỏa lực sát thương vào một không gian thông tin duy nhất, nơi mỗi đơn vị chiến đấu đều có thể nắm được tình hình tác chiến trên chiến trường và được chỉ huy trực tuyến. ACS TZ là sự tiếp nối của hệ thống chỉ huy và điều khiển thống nhất cho quân đội và vũ khí ở cấp chiến thuật (ESU TZ) cũng như các hệ thống tự động khác ở cấp hoạt động cao hơn.

Năm 2016, báo chí Nga đã đưa tin về những hạn chế trong quá trình triển khai hệ thống. Sau khi ông Sergei Shoigu được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, nhiều khó khăn trong việc thiết kế và ứng dụng các hệ thống điều khiển tự động (ACS) trong quân đội đã được khắc phục. Cùng với đó là các hợp đồng mở đường cho các doanh nghiệp quốc phòng cung cấp cho quân đội các sản phẩm ESU TZ được xúc tiến. Tuy nhiên, việc cung cấp hệ thống ESU TZ vấp phải không ít chỉ trích, một phần nguyên nhân do các hệ thống này không bảo đảm khả năng các UAV trinh sát và tấn công có thể tham gia hiệu quả trong chiến sự. Ngoài ra, vũ khí trong hệ thống có thể không tương thích với UAV. Theo một số chuyên gia, hệ thống này thường hướng đến các thiết bị và vũ khí truyền thống, chưa thể đáp ứng yêu cầu hiện đại để tích hợp vào một không gian thông tin duy nhất.

Vì vậy Nga đang rất cần các chương trình nghiên cứu, thử nghiệm để thúc đẩy và nâng cao năng lực. Giới quan sát cho rằng, các hệ thống ACS TZ có tiềm năng phát triển rất lớn trong quân đội Nga. Nguồn tin Bộ Quốc phòng cho biết, không chỉ UAV mà cả các robot chiến đấu cũng sẽ được phát triển để tích hợp với hệ thống này. Quân đội Nga ở Syria được cho là đã bắt đầu tích cực sử dụng robot và các yếu tố mạng trong các loại hình chiến đấu. 

Trong khi đó, Đại tá dự bị Eduard Rodyukov tại Viện Khoa học Quân sự của Nga cho biết, các phương tiện bọc thép đã xuất hiện ở Syria là vũ khí được chế tạo trên cơ sở tổ hợp robot Platform-M. Các vũ khí này cần có sự hỗ trợ của các UAV trinh sát từ trên không và hỏa lực từ pháo tự hành. Trên nền tảng robot Argo, quân đội Nga cũng đang phát triển và ứng dụng các tổ hợp không người lái Whirl. Các cuộc chiến ở Nagorny-Karabakh cho thấy các phương tiện bọc thép rất dễ bị UAV tấn công, nên nếu các phương tiện bọc thép chỉ là robot, nó sẽ tránh được nhiều thương vong. 

XUÂN PHONG