Theo trang mạng Defense News, SpaceCom là bộ tư lệnh tác chiến thứ 11 của Lầu Năm Góc, được thành lập vào tháng 8-2019, phụ trách giám sát các hoạt động quân sự trong không gian. Vì không quân Mỹ quản lý hầu hết các hệ thống quân sự trong không gian của Lầu Năm Góc nên ngay từ năm 2018, lực lượng này đã được giao nhiệm vụ lựa chọn địa điểm làm trụ sở của SpaceCom.

Cuối năm 2018, không quân Mỹ công bố 6 địa điểm, gồm 4 địa điểm tại bang Colorado, 1 tại bang California và 1 tại bang Alabama. Tới đầu năm 2019, không quân Mỹ bắt đầu khảo sát những địa điểm trên.

leftcenterrightdel
Tướng James Dickinson, người đứng đầu SpaceCom cho rằng, SpaceCom cần một trụ sở lâu dài để có thể hoạt động đầy đủ. Ảnh: Defense News 

Tuy nhiên, một năm sau đó, Lầu Năm Góc tuyên bố sẽ làm lại quy trình lựa chọn do những quan ngại về sự minh bạch. Kết quả là xuất hiện một danh sách cập nhật với mỗi bang một địa điểm, gồm các bang: New Mexico, Texas, Nebraska, Florida, Colorado và Alabama.

“Hai tiêu chí quan trọng nhất được sử dụng để xác định một địa điểm làm trụ sở lâu dài của SpaceCom là mức độ có sẵn nhân lực đủ trình độ và ở vị trí gần với các đơn vị không gian để có thể hỗ trợ lẫn nhau”, tờ Air Force Times dẫn tuyên bố lúc bấy giờ của không quân Mỹ.

Đến tháng 1-2021, không quân Mỹ xem Căn cứ Lực lượng Không gian Peterson tại bang Colorado và căn cứ Redstone Arsenal tại bang Alabama (vốn là nơi thực hiện các chương trình tên lửa của lục quân Mỹ) là hai “ứng viên hàng đầu” để làm trụ sở lâu dài của SpaceCom. Sau một cuộc gặp cấp cao tại Nhà Trắng với Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là ông Donald Trump, không quân Mỹ ra tuyên bố chọn căn cứ Redstone Arsenal.

Tuy nhiên, không hiểu rốt cuộc vì sao Căn cứ Lực lượng Không gian Peterson sau đó lại trở thành trụ sở tạm thời của SpaceCom cho đến nay! “Đánh giá của chúng tôi về quy trình lựa chọn của không quân Mỹ đã phát hiện ra những thiếu sót lớn về sự minh bạch và độ tin cậy”, báo cáo của GAO nhấn mạnh.

Theo Defense News, GAO chỉ ra rằng, không quân Mỹ đã không thực hiện “những phân tích then chốt có tính nhạy cảm” và những đánh giá độc lập. Báo cáo của GAO là một trong hai báo cáo được thực hiện theo yêu cầu của Quốc hội Mỹ trước những quan ngại về cách thức mà không quân Mỹ lựa chọn địa điểm làm trụ sở của SpaceCom.

Trước đó không lâu, trong một báo cáo, Văn phòng Tổng thanh tra Bộ Quốc phòng Mỹ (OIG)-một cơ quan giám sát độc lập các hoạt động của Lầu Năm Góc-đánh giá không quân Mỹ “tuân thủ luật và các chính sách liên quan” trong việc chọn căn cứ Redstone Arsenal làm trụ sở của SpaceCom.

Thế nhưng, OIG bày tỏ hoài nghi bản thân các quy định “cũng có thể không đem lại kết quả logic nhất để ra quyết định then chốt về việc lựa chọn địa điểm”. Trang mạng Breaking Defense cho biết, cả GAO lẫn OIG đều quan ngại về quy trình lựa chọn của không quân Mỹ-đó là thiếu thông tin rõ ràng về cách thức ra quyết định, về việc thay đổi giữa chừng các tiêu chí lựa chọn cũng như việc “quay xe” vào phút chót khi lựa chọn ban đầu là căn cứ Redstone Arsenal nhưng lại chọn Căn cứ Lực lượng Không gian Peterson làm trụ sở tạm thời.

Trong một tuyên bố chung, 4 nghị sĩ của bang Colorado là Hạ nghị sĩ Doug Lamborn, Thượng nghị sĩ John Hickenlooper, Thượng nghị sĩ Michael Bennet và Hạ nghị sĩ Jason Crow đều nhấn mạnh rằng, báo cáo của GAO và OIG đã xác nhận quy trình lựa chọn trụ sở của SpaceCom “thiếu minh bạch và bỏ qua những yêu cầu quan trọng về an ninh quốc gia”.

Các nghị sĩ kêu gọi chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden “xem xét hai báo cáo và đưa ra quyết định trên cơ sở ưu tiên an ninh quốc gia cũng như sứ mệnh của chúng ta trong không gian”.

Hai Thượng nghị sĩ Hickenlooper và Bennet thậm chí còn gặp cả Bộ trưởng Không quân Mỹ Frank Kendall để khẳng định rằng, Căn cứ Lực lượng Không gian Peterson chính là lựa chọn tốt nhất khi bang Colorado từ lâu đã là trung tâm của ngành công nghiệp vũ trụ quân sự. “An ninh quốc gia của chúng ta đòi hỏi SpaceCom vẫn phải ở lại bang Colorado”, Thượng nghị sĩ Hickenlooper viết trên trang mạng xã hội Twitter.

Không nằm ngoài dự đoán, các chính trị gia của bang Alabama đã lập tức phản bác. “Quy trình lựa chọn căn cứ Redstone Arsenal làm trụ sở của SpaceCom là không thể thay đổi. Đã đến lúc phải chấp thuận quyết định của không quân Mỹ và cùng nhau tiến về phía trước. Điều đó là vì lợi ích của quân đội cũng như an ninh quốc gia của chúng ta”, Thượng nghị sĩ Tommy Tuberville viết trên trang mạng xã hội Twitter.

Theo trang mạng Breaking Defense, quyết định hiện nằm trong tay Bộ trưởng Kendall. Bộ trưởng Kendall cho biết, không quân Mỹ cần phải nghiên cứu kỹ các báo cáo của GAO và OIG. Trong khi đó, theo quy định, không quân Mỹ sẽ phải tiến hành nghiên cứu đánh giá tác động của địa điểm được lựa chọn làm trụ sở lâu dài của SpaceCom đối với môi trường và công việc này thường mất khoảng hai năm để hoàn tất.

HOÀNG VŨ