Trong một bài viết mới đây trên National Interest, chuyên gia R.Pha-lây (Robert Farley), giảng viên cao cấp tại Trường Ngoại giao và Thương mại Quốc tế Patterson của Đại học Kentucky cho rằng, hiện nay quân đội Nga, Trung Quốc và một số quốc gia khác đã được biên chế nhiều loại tên lửa hành trình, đủ sức đánh chìm một hoặc nhiều nhóm tàu sân bay Mỹ. Những loại tên lửa này rất đa dạng về tầm bắn, tốc độ, phương thức tiếp cận mục tiêu. Loại tiên tiến nhất có thể bay với tốc độ siêu thanh, khó bị ra-đa đối phương phát hiện. Mặc dù chưa có bằng chứng thực tế nào có thể chứng minh mức độ hiệu quả của tên lửa hành trình trước một siêu tàu sân bay hiện đại của Mỹ, song theo chuyên gia R.Pha-lây, tên lửa hành trình vẫn có thể gây hư hại nghiêm trọng cho boong tàu, cản trở hoặc thậm chí làm tê liệt hoàn toàn hoạt động cất và hạ cánh của máy bay trên tàu sân bay.

Chưa dừng lại ở đó, ngư lôi cũng được đánh giá là một “khắc tinh” của tàu sân bay Mỹ. Chuyên gia R.Pha-lây nhận định các siêu tàu sân bay lớp Nimitz và Ford của Mỹ được thiết kế để có thể chống lại những quả ngư lôi lớn. Tuy nhiên, khi tấn công tàu sân bay, tàu ngầm đối phương hiếm khi chỉ phóng ra một ngư lôi trong khi không ai biết được tàu sân bay Mỹ có thể chịu đựng được bao nhiêu quả ngư lôi cùng một lúc. “Điều chắc chắn là chỉ một quả ngư lôi đánh trúng vị trí quan trọng cũng sẽ gây hư hại nghiêm trọng và cản trở hoạt động bình thường của tàu sân bay”, chuyên gia R.Pha-lây viết.

Đây không phải là lần đầu tiên giới phân tích đưa ra cái nhìn có phần bi quan về năng lực tác chiến của hạm đội tàu sân bay Mỹ. Trong một bài viết trên Tạp chí National Interest cách đây không lâu, tác giả H.Ka-di-a-nít (Harry Kazianis), nghiên cứu viên cấp cao về Chính sách Quốc phòng tại Trung tâm Lợi ích Quốc gia (Mỹ) khẳng định, các thách thức mà hạm đội tàu sân bay của Mỹ phải đối mặt là rất hiển nhiên, song một giải pháp đối phó gần như là “bất khả thi”. Theo bài viết, có một số vấn đề đặt ra đối với các tàu sân bay Mỹ, trong đó phải kể đến việc hạm đội tàu sân bay Mỹ hiện đã già cỗi và lạc hậu, chẳng “khá hơn” là mấy so với các tàu chiến ở giai đoạn cuối Chiến tranh thế giới thứ hai.

leftcenterrightdel
Tàu sân bay USS Gerald R.Ford của Mỹ. Ảnh: Market Watch 

Chia sẻ chung quan điểm với chuyên gia R.Pha-lây, tác giả H.Ka-di-a-nít cũng nhận định các tàu sân bay Mỹ đang đứng trước nguy cơ bị loại khỏi “cuộc chơi” trên đại dương do sự phổ biến của các loại tên lửa hiện đại. Dưới góc nhìn cá nhân, trong bài viết của mình, chuyên gia H.Ka-di-a-nít cho rằng, đây chính là vấn đề nan giải nhất đối với hạm đội tàu sân bay của Mỹ. “Câu chuyện sẽ khác đi nếu xảy ra một cuộc xung đột quy mô lớn giữa Mỹ và một cường quốc như Nga, Trung Quốc hay thậm chí là I-ran. Với kịch bản này, hạm đội tàu sân bay của Mỹ sẽ phải đón “những cơn mưa tên lửa” từ đối thủ khi các nước này đều nắm trong tay nhiều tên lửa chống hạm tầm xa hiện đại”, ông H.Ka-di-a-nít nhận xét.

Có một điểm đáng lưu ý trong cả hai bài viết nói trên, là “khắc tinh” của hạm đội tàu sân bay Mỹ không chỉ xuất phát từ bên ngoài, mà còn từ cả bên trong. Cụ thể ở đây chính là chi phí, giá thành sản xuất tàu sân bay thuộc vào loại đắt đỏ nhất trong số các trang thiết bị quân sự. Theo chuyên gia R.Pha-lây, cho dù chính quyền của Tổng thống Mỹ Đ.Trăm (Donald Trump) chủ trương tăng ngân sách quốc phòng với cắt giảm quy mô lực lượng ở cấp chiến lược, song công dụng của một tàu sân bay sẽ không thể bù đắp cho chi phí chế tạo, bảo dưỡng và triển khai.

Hải quân Mỹ đang phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan. Tàu sân bay Mỹ có giá trị tới mức không thể để bị thiệt hại. Trong trường hợp một tàu sân bay bị tiêu diệt, đó sẽ là cú sốc rất lớn đối với hải quân Mỹ, là đòn giáng nặng nề vào “biểu tượng sức mạnh” của họ. “Có lẽ Nga và Trung Quốc không cần phải tiêu diệt tàu sân bay Mỹ mà hãy để loại vũ khí khổng lồ này tự biến mất. Ngư lôi, tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo và chi phí hoạt động quá cao là những yếu tố khiến cho quan chức hải quân Mỹ phải hết sức cẩn trọng khi sử dụng tàu sân bay”, chuyên gia R.Pha-lây nhận định.

 Khi đó, tàu sân bay chỉ còn có thể đứng bên lề trong cuộc xung đột căng thẳng của Mỹ với một đối thủ ngang tầm. Nếu tàu sân bay không thể đóng góp được gì trong các cuộc xung đột quan trọng nhất, trong khi vẫn phải tốn nhiều nguồn lực khổng lồ để chế tạo và bảo vệ chúng thì điều đó lại chính là lý do khiến cho tàu sân bay trở nên dư thừa, chuyên gia R.Pha-lây nhận xét.

HOÀNG VŨ