Tuy nhiên, ngay sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ, nhiều chuyên gia quân sự đã tỏ ra hoài nghi về chiến lược đóng tàu chiến cỡ lớn, trang bị nhiều vũ khí hiện đại này. “Hạm đội vàng” - theo tuyên bố của Tổng thống Donald Trump -  liệu có hiệu quả trong tác chiến hiện đại, hay nó được thiết kế theo tư duy của những trận hải chiến lớn trên đại dương trong quá khứ?

Thiết giáp hạm hay “siêu khu trục hạm”?

Đánh giá về ý tưởng thiết giáp hạm tên lửa lớp Trump của Mỹ, nhà quan sát quân sự Nga - Đại tá Mikhail Khodarenok chia sẻ với tờ Gazeta rằng, trong tuyên bố về lớp chiến hạm mới tại dinh thự Mar-a-Lago ở Florida, Tổng thống Donald Trump khẳng định, lớp chiến hạm này có nhiều điểm khác biệt so với truyền thống đóng tàu của Mỹ.

Đầu tiên, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ dự định đóng hai thiết giáp hạm "hoàn toàn mới". Chúng sẽ là những tàu chiến mặt nước lớn nhất trong lịch sử Hải quân Mỹ.

Thiết giáp hạm lớp Trump mang nhiều công nghệ đột phá. Ảnh: Topwar

Tuy nhiên, sự thật không phải như vậy. Theo đúng các thông số được công khai, các thiết giáp hạm lớp Trump được cho là có trọng tải từ 30.000 đến 40.000 tấn. Nhưng rõ ràng, chúng không nằm trong số những chiến hạm lớn nhất. Ví dụ, trọng tải toàn tải của thiết giáp hạm BB-63 Missouri là 58.460 tấn, trong khi trọng tải toàn tải của tàu sân bay mới nhất USS Gerald R. Ford là 98.425 tấn.

Theo phân loại tàu chiến Mỹ, chiếc thiết giáp hạm đầu tiên thuộc lớp Trump là BBG-1 có tên Defiant. Chúng được thiết kế để thay thế cho chương trình phát triển chiến hạm tương lai DDG(X), vốn đã được phát triển từ năm 2022. DDG(X) theo đúng định nghĩa là các tàu khu trục tên lửa dẫn đường thế hệ kế tiếp. Theo lời chuyên gia Mikhail Khodarenok, nếu theo định nghĩa này, USS Defiant không hẳn là thiết giáp hạm đúng nghĩa, mà nó gần với nghĩa “siêu khu trục hạm” hơn.

Chuyên gia Mikhail Khodarenok cũng lưu ý, cách đặt tên cho thiết giáp hạm lớp Trump cũng khác biệt so với truyền thống của Hải quân Mỹ. Theo truyền thống, các thiết giáp hạm của Mỹ được đặt tên theo các tiểu bang, các tàu sân bay gần đây được đặt tên theo các tổng thống Mỹ, các tàu tuần dương được đặt tên theo các trận chiến nổi tiếng mà Mỹ tham gia và các tàu khu trục được đặt tên theo các đô đốc. Cũng có một số ngoại lệ, nhưng con số này rất ít.

Tuy nhiên, tên thiết giáp hạm đầu tiên lớp Trump lại là USS Defiant. Rất có thể tên của con tàu này được lấy cảm hứng từ bộ phim viễn tưởng "Star Trek", trong đó có con tàu chiến vũ trụ USS Defiant (NX-74205).

Sự đặc biệt của thiết giáp hạm lớp Trump

Theo Tạp chí quân sự Topwar, điểm đặc biệt của thiết giáp hạm tương lai của Mỹ chính là nó sử dụng hệ thống năng lượng hoàn toàn bằng điện. Cụ thể, các động cơ diesel và turbin trên tàu chỉ thực hiện vai trò của các máy phát điện. Nguồn điện này được hệ thống điều khiển phân bổ cho hệ thống động lực, vũ khí và điều khiển.

Thiết kế này không mới, khi từng được thử nghiệm trên lớp chiến hạm DDG-1000 Zumwalt. Tuy nhiên, quy mô ứng dụng trên thiết giáp hạm lớp Trump lớn hơn nhiều lần. Đây cũng là lý do giải thích lớp thiết giáp hạm mới của Mỹ có lượng choán nước lớn hơn đáng kể so với các tàu chiến hiện có của Hải quân Mỹ, để có thể mang hệ thống máy phát và lưu trữ năng lượng điện khổng lồ.

Điều tiếp theo chính là việc thiết giáp hạm lớp Trump được trang bị các lớp giáp bảo vệ bằng vật liệu tổng hợp gia cường bằng thép tại nhiều khu vực trọng yếu như khoang vũ khí, khoang động cơ, khoang điều khiển, giúp tăng khả năng sống sót của chiến hạm trong chiến đấu.

Dù mang tên lửa, nhưng thiết giáp hạm được trang bị nhiều công nghệ khác biệt so với các thiết giáp hạm truyền thống. Ảnh: Defense News

Sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai, với sự xuất hiện của các loại vũ khí dẫn đường chính xác như tên lửa diệt hạm, tư duy về các chiến hạm giáp dày đã trở nên lỗi thời. Chúng được thay thế bằng các chiến hạm có lớp vỏ làm bằng hợp kim nhôm, nhẹ hơn, cơ động hơn. Việc bảo vệ con tàu được dựa vào hệ thống gây nhiễu, áp chế điện tử và vũ khí phòng thủ cứng.

Nhờ lượng choán nước lớn, thiết giáp hạm lớp Trump mang theo kho vũ khí lớn và hiện đại chưa từng có trên các chiến hạm truyền thống. Với chiều dài thân tàu 260-270m, thân rộng 32-35m và mớn nước tối đa lên tới 9,1m, thiết giáp hạm của Mỹ vẫn có thể đạt tốc độ hải trình tối đa tới 35 hải lý/giờ.

Con tàu được trang bị các loại vũ khí hạt nhân cấp chiến thuật với tên lửa hành trình SLCM-N. Nó có tầm bắn lên tới 1.000km, cung cấp khả năng tấn công sâu vào hậu tuyến đối phương. 128 giếng phóng thẳng đứng đa năng Mk-41 trang bị các loại tên lửa phòng không - phòng thủ tên lửa SM, 2 hệ thống vũ khí laser công suất phát 600kW dành cho nhiệm vụ chống tên lửa hành trình và các vật thể bay thấp, cùng 2 tổ hợp tên lửa phòng thủ tầm ngắn RIM-116 Rolling Airframe Missile (RAM).

Về vũ khí động năng, thiết giáp hạm lớp Trump được trang bị các tổ hợp pháo ray điện từ do Raytheon phát triển. Dù còn nhiều vấn đề về công nghệ, nhưng nhà sản xuất Raytheon khẳng định đã khắc phục được vấn đề mài mòn nhanh và hiện tượng quá nhiệt của loại vũ khí siêu vượt âm này khi hoạt động liên tục. Chiến hạm của Mỹ còn được trang bị hải pháo AGS 155mm do BAE Systems phát triển với đạn HVP (Hyper Velocity Projectile) tốc độ cao, đáp ứng khả năng phòng thủ và tấn công các mục tiêu ở khoảng cách tới 70km. Cuối cùng là 4 bệ pháo 30mm Mk44 Bushmaster II do Northrop Grumman sản xuất.

Đây có thể chưa phải là danh sách vũ khí trang bị cuối cùng của thiết giáp hạm lớp Trump, nhưng đã đủ để đưa nó vào phân khúc “kho vũ khí nổi” tương tự như tuần dương hạm tên lửa lớp Orlan (Kirov) của Nga. (Lưu ý: Tên lớp tuần dương hạm của Nga là Kirov hoặc Project 1144 Orlan, không phải "Orlance").

Trang bị của thiết giáp hạm lớp Trump tương ứng với tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump: "Tôi đã phê duyệt kế hoạch đóng hai thiết giáp hạm mới - lớn nhất từng được chế tạo. Chúng ta sẽ gọi chúng là lớp Trump. Chúng sẽ là những thiết giáp hạm nhanh nhất, đẹp nhất và mạnh hơn gấp trăm lần so với bất kỳ thiết giáp hạm nào từng được chế tạo”.

Bộ trưởng Hải quân Mỹ John Phelan nhấn mạnh: “Con tàu được thiết kế để tấn công bằng những vũ khí mạnh nhất. Điều làm nên bản sắc của thiết giáp hạm lớp Trump là hỏa lực tấn công mạnh mẽ từ những vũ khí uy lực nhất thời đại. Con tàu này không chỉ đơn thuần là để phòng thủ, mà nó đưa vũ khí tấn công tới sát đối thủ”.

Thiết giáp hạm tên lửa với tác chiến hải quân hiện đại

Hoài nghi về hiệu quả tác chiến của thiết giáp hạm lớp Trump trong tương lai, chuyên gia Mikhail Khodarenok nhận định, tác chiến hải quân đang thay đổi nhanh chóng, như cuộc xung đột tại Ukraine đã chứng minh.

Các tàu chiến mặt nước cỡ lớn trong thế kỷ XXI sẽ phải đối mặt với các cuộc tấn công có hệ thống từ nhiều "bầy sói", gồm các phương tiện không người lái trên mặt nước và dưới nước, cũng như các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình chống hạm tầm xa, một số trong đó có cả vũ khí siêu vượt âm rất khó để ngăn chặn.

Thiết giáp hạm tên lửa của Mỹ liệu có phù hợp với tác chiến hải quân hiện đại? Ảnh: Topwar

Những phương tiện tấn công tương đối rẻ tiền nhưng lại hiệu quả cao đã đặt ra câu hỏi quan trọng về khả năng sống sót của các thiết giáp hạm và tàu sân bay theo mô hình “hạm đội vàng” được Tổng thống Donald Trump tuyên bố.

Theo lời chuyên gia Mikhail Khodarenok, thiết kế của thiết giáp hạm tương lai của Mỹ được chuẩn bị một cách hoàn hảo cho các cuộc chiến trên những đại dương, nhưng đó là những trận chiến của quá khứ. Hải chiến hiện đại phức tạp hơn và bất quy ước hơn.