Đương đầu với 8 cuộc không kích lớn
Theo trang mạng Russia Beyond, ngay từ khi Chiến tranh thế giới thứ hai mới nổ ra, Nikolay Spiridonov, người chỉ huy lực lượng bảo vệ Điện Kremlin giai đoạn 1938-1953, đã tỏ ra rất lo ngại cho sự an toàn của công trình này trước các cuộc không kích của phát xít Đức. Điện Kremlin không chỉ là thành trì của chính quyền Xô-viết mà còn là biểu tượng tinh thần của đất nước. Ông Nikolay Spiridonov đã bí mật trao đổi với lãnh đạo Bộ Dân ủy Nội vụ Liên Xô Lavrentiy Beria và sau đó chiến dịch ngụy trang Điện Kremlin ngay lập tức được khởi động. Tuy nhiên, nhiệm vụ này không hề dễ dàng khi phải che giấu một khu tổ hợp rộng đến 28ha khỏi tầm nhìn từ trên cao, bao gồm các tòa nhà cao như tháp Kremlin hay tháp chuông Ivan Đại Đế.
Theo Russia Beyond, ngày 22-7-1941, phát xít Đức thả một quả bom nặng 250kg xuống Điện Kremlin nhưng may mắn là quả bom đã không phát nổ. Tình hình đó khiến việc ngụy trang Điện Kremlin càng trở nên cấp thiết hơn và kiến trúc sư tài năng của Liên Xô lúc bấy giờ là Boris Iofan được giao trọng trách này. Kiến trúc sư Boris Iofan đã vạch ra kế hoạch sơn lại bằng màu khác và sử dụng các lều gỗ che tất cả các tháp của Điện Kremlin. Trong khi đó, tất cả mái nhà bên trong Điện Kremlin đều được sơn bằng màu nâu gỉ-màu điển hình của các ngôi nhà tại thủ đô Moscow. Phần sân trải sỏi tại Điện Kremlin được đổ cát lên trên. Nhiều lều gỗ được sơn màu như những mái nhà được dựng lên cả trong các khu vườn tại Điện Kremlin trong khi mặt tiền các tòa nhà cũng được sơn lại với mục đích khiến phi công Đức quốc xã bị nhầm lẫn. Nhờ đó mà cho dù phải đương đầu với 8 cuộc không kích lớn của phát xít Đức trong Chiến tranh thế giới thứ hai, Điện Kremlin hầu như không bị thiệt hại đáng kể nào.
Russia Beyond cho biết, Lăng Lenin cũng là một trong những mục tiêu tấn công chính của phát xít Đức. Vì vậy, Lăng Lenin đã được ngụy trang bằng một lều gỗ khổng lồ khiến công trình này trông giống như một một tòa nhà thông thường. Lúc bấy giờ, thi hài của Lenin được chuyển khỏi thủ đô Moscow và đến năm 1945 mới được đưa trở lại đây.
Bảo vệ thủ đô
An toàn của Điện Kremlin không phải là mối lo ngại duy nhất lúc bấy giờ và thủ đô Moscow cũng được đưa vào tầm bảo vệ. Theo Russia Beyond, các biện pháp an ninh nghiêm ngặt được ban hành và hàng trăm nghìn người dân Liên Xô cùng chung tay bảo toàn thủ đô Moscow.
Từ nhiều năm trước, người dân thủ đô Moscow đã được huấn luyện về phòng thủ dân sự. Chiến tranh thế giới thứ hai nổ ra cũng là lúc họ phải áp dụng những gì đã được huấn luyện: Xử lý bom cháy, dùng băng dính che các cửa sổ, thực hiện lệnh giới nghiêm. “Bom cháy rơi xuống, va vào mái nhà, nhưng luôn có người lớn canh chừng trên gác mái để xử lý các quả bom này, trong đó có mẹ tôi. Sau mỗi đợt không kích, tôi và bạn bè lại đổ ra đường, nhặt các mảnh vỡ cho vào bao tải và chuyển chúng đến những điểm thu gom phế liệu. Khi còi báo động vang lên, chúng tôi lại lao xuống hầm trú ẩn”, một nhân chứng tên là Tamara Rybakova nhớ lại.
Hơn 200 nhà máy được sơ tán khỏi thành phố trong khi hầu hết những nhà máy còn lại sản xuất đạn dược và bảo đảm quân nhu cho tiền tuyến. Hơn 200.000 người dân tình nguyện gia nhập các đội cứu hỏa. Hàng trăm nghìn người khác chung tay dựng các rào chắn bên trong thủ đô. Ngoài ra, người dân Moscow còn xây dựng hai phòng tuyến lớn ở ngoại ô. Các tòa nhà giả được dựng lên khắp Moscow trong khi các tòa nhà thật lại được ngụy trang kỹ lưỡng. Đường phố thật được sơn lại sao cho trông nhem nhuốc và người ta dùng sơn để trang trí sao cho các tuyến đường giả tại những khu vực không người ở trông như thật. Thậm chí, tuyến đường cao tốc huyết mạch Leningrad nối thủ đô Moscow và khu vực phía bắc cũng được ngụy trang với những tấm che bằng gỗ giống hình mái nhà.
Russia Beyond cho biết, để che giấu các nhà máy chiến lược quan trọng, người dân Liên Xô đã tạo ra các “bản sao”. Ở thành phố Nizhny Novgorod, một bản sao bằng kính và bìa cứng của nhà máy ô tô địa phương được dựng lên ở ngoại ô. Vì bản sao này được thắp sáng đèn cả ngày lẫn đêm nên phát xít Đức đã thả nhầm rất nhiều quả bom xuống đây trong khi nhà máy thật được an toàn.
Tổng cộng phát xít Đức đã không kích thủ đô Moscow 95 lần trong đêm và 30 lần vào ban ngày với sự tham gia của 7.200 máy bay ném bom. Trước sự tấn công dồn dập, người dân Moscow vẫn kiên cường bảo vệ thành phố và tiếp tục cuộc sống thường ngày. Các nhà trẻ, thư viện, trường đại học, nhà hát… vẫn hoạt động không ngừng nghỉ.
HOÀNG VŨ