Theo phản ánh của bạn đọc, từ đầu năm 2017 đến nay, trong lâm phần do Ban QLRPH Ninh Hòa quản lý, tại vị trí cuối thôn Sông Búng, xã Ninh Tây, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa), xuất hiện một trại chăn nuôi, kề bên là một nhà ở xây dựng khá kiên cố. Người dân thôn Sông Búng cho rằng, việc xây nhà ở và trại chăn nuôi trong rừng phòng hộ có sự tiếp tay của Ban QLRPH Ninh Hòa. Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Công Hà, Giám đốc Ban QLRPH Ninh Hòa xác nhận: Ban có hợp đồng giao khoán hơn 250ha từ gần hai năm nay. Việc giao khoán có lập hợp đồng. Người nhận khoán rừng được phép chăn thả vật nuôi trong phạm vi rừng được giao; đổi lại, có trách nhiệm quản lý, bảo vệ rừng, cung cấp thông tin liên quan đến diện tích rừng được giao. Về việc xây nhà ở, xây trại nuôi dê, ông Hà cho rằng: “Cho người ta nuôi dê thì phải cho làm trại, làm nhà chứ. Nuôi dê không ảnh hưởng gì đến rừng!”.

leftcenterrightdel
Rừng phòng hộ bị phá để trồng cỏ, nuôi dê.

Quan sát ngoài thực địa, chúng tôi nhận thấy ngoài trại chăn dê được dựng giữa rừng căm xe, có kết cấu khung sắt, mái tôn; kề bên còn có một ngôi nhà ở được xây dựng kiên cố. Một số diện tích đất rừng quanh nhà được trồng cỏ. Gần nhà ở và trại chăn nuôi về phía tây nam, giữa rừng căm xe có một khu rẫy lớn chiều dài hơn 500m đã hình thành. Một phần diện tích được trồng mía, phần còn lại hoang hóa. Dấu tích rừng phòng hộ ở đây giờ chỉ còn trơ những gốc cây căm xe bị chặt, đốt cháy nham nhở. Ước tính diện tích khu rẫy trên khoảng hơn chục héc-ta. Gần khu vực rẫy trên, rừng phòng hộ Ninh Hòa còn bị xâm hại ở cả bốn phía, bằng nhiều cách: Chặt hạ, đốt, “ken” gốc, bóc vỏ. Cây rừng ngổn ngang, cháy đen nham nhở, nhiều chỏm rừng trong tình trạng chết đứng, trơ những thân cành đã khô, vô số cây rừng bị chặt dở, đẽo vỏ dưới gốc.

Ông Nguyễn Công Hà thừa nhận, rừng phòng hộ ở Ninh Tây bị phá, khai thác trái phép là thực tế diễn ra nhiều năm nay. Mặc dù Ban QLRPH Ninh Hòa đã có nhiều biện pháp tuần tra, bảo vệ rừng, nhưng do địa hình bằng phẳng, rừng lại gần khu dân cư, nên lâm tặc tìm đủ mọi phương kế phá rừng(!).

leftcenterrightdel
Nhà ở và trại nuôi dê được dựng giữa rừng phòng hộ.

Được biết, rừng phòng hộ Ninh Hòa là rừng phòng hộ thuần loại cây căm xe-loài cây đặc hữu thuộc nhóm II. Với quần thể căm xe có diện tích gần 500ha tại xã Ninh Tây, được xác định là quý, hiếm, trong diện cần bảo vệ nghiêm ngặt. Ngoài giá trị cảnh quan và phòng hộ, rừng căm xe Ninh Hòa còn là nguồn gen quý, trong điều kiện loài cây này đang bị tận diệt, tàn phá nghiêm trọng ở nhiều nơi.

Ông Trần Minh Thu, Phó chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm (CCKL) tỉnh Khánh Hòa cho biết, sau khi nắm thông tin, CCKL đã yêu cầu hạt kiểm lâm kiểm tra, xác minh. Mới đây CCKL đã làm việc với Ban QLRPH Ninh Hòa. Quá trình xác minh cho thấy, Ban QLRPH Ninh Hòa có giao khoán rừng với diện tích 257,25ha, thuộc tiểu khu 72, cho ông Nguyễn Thành Công Tuấn, trú thị trấn Ba Ngòi, TP Cam Ranh. Hiện, ông Tuấn tạm trú thôn Sông Búng, xã Ninh Tây, thị xã Ninh Hòa. Hợp đồng khoán rừng số 36, ngày 21-3-2017; thời gian giao khoán 5 năm. Trong số này, có 150ha có rừng và gần 100ha đất trống. Nội dung hợp đồng thể hiện, chủ rừng không trả tiền khoán bảo vệ hàng năm cho người nhận khoán. Đổi lại, người nhận khoán được chăn nuôi dưới tán rừng. Ngày 7-4-2017, Ban QLRPH Ninh Hòa có văn bản cho phép ông Tuấn được dựng một trại nuôi dê trong khu vực rừng phòng hộ căm xe, thuộc địa phận buôn Tương, xã Ninh Tây và xây một nhà ở cho người chăn nuôi, diện tích 30m2.

Theo ông Trần Minh Thu, việc dựng trại chăn nuôi và đặc biệt là xây nhà ở trong rừng phòng hộ là vi phạm pháp luật về bảo vệ rừng phòng hộ. Cũng theo ông Thu, về thẩm quyền, thì chủ rừng được phép giao khoán rừng, nhưng việc giao khoán phải tuân thủ quy định. Trong trường hợp này, qua rà soát ban đầu, Hạt Kiểm lâm thị xã Ninh Hòa xác định, việc Ban QLRPH Ninh Hòa ký hợp đồng khoán rừng như vậy là không đúng, chưa phù hợp quy định hiện hành. Cụ thể, Nghị định số 168/2016/NĐ-CP ngày 27-12-2016 của Chính phủ, quy định về khoán rừng, vườn cây và diện tích mặt nước trong các ban quản lý rừng đặc dụng, rừng phòng hộ và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên nông, lâm nghiệp nhà nước, đã quy định: Hạn mức khoán rừng cho cá nhân tối đa là 15ha, cho hộ gia đình không quá 30ha, thời hạn hợp đồng khoán không quá một năm. Người nhận khoán có trách nhiệm phòng, chống cháy, khi rừng bị xâm hại phải báo cho chủ rừng. Người nhận khoán được chủ rừng chi trả tiền dịch vụ bảo vệ, với mức cụ thể theo từng năm. Đối tượng giao khoán rừng ưu tiên cho cá nhân, hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số, cá nhân, hộ gia đình người Kinh diện nghèo, cư trú hợp pháp tại địa phương.

Cũng trao đổi về hợp đồng giao khoán rừng của Ban QLRPH Ninh Hòa, ông Lê Bá Ninh, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Khánh Hòa khẳng định: Hợp đồng số 36 lập ngày 21-3-2017 giữa Ban QLRPH Ninh Hòa với ông Nguyễn Thành Công Tuấn, khoán bảo vệ 257,25ha căn cứ vào Bộ luật Dân sự năm 2005 đã hết hiệu lực kể từ ngày 1-1-2017. Đồng thời, hợp đồng khoán bảo vệ rừng này đã không căn cứ Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, mà căn cứ vào Luật Thương mại là không phù hợp với quy định. Do Hợp đồng khoán rừng số 36 không có hiệu lực pháp lý, trái với pháp luật, nên việc Ban QLRPH Ninh Hòa cho phép ông Tuấn làm chuồng dê trên lâm phần là không đúng quy định.

Về xử lý bước đầu những sai phạm trên, ngày 5-10-2018, ông Trần Minh Thu cho biết: Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Khánh Hòa đã chỉ đạo Ban QLRPH Ninh Hòa chấm dứt thực hiện Hợp đồng khoán rừng số 36; tháo dỡ chuồng trại nuôi dê và nhà ở; phối hợp với UBND xã Ninh Tây xây dựng phương án giao khoán bảo vệ rừng theo quy định tại Nghị định số 168/2016/NĐ-CP.

Tuy nhiên, dư luận đặt vấn đề là phải xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân liên quan đến sai phạm trong giao khoán hơn 250ha rừng phòng hộ. Đồng thời có biện pháp cấp bách nhằm quản lý, bảo vệ, phục hồi gần 500ha rừng căm xe thuộc Ban QLRPH Ninh Hòa.

NGUYỄN HUÂN - BÌNH ĐỊNH