QĐND - Ngày 5-8, cho dù nước lũ đã rút hết, nhưng để vào được thôn Bản Sen (xã đảo Bản Sen, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh), tôi vẫn phải lội bộ hơn 4km từ trung tâm xã, dưới chân là lớp bùn đất đặc quánh. Dọc xã Bản Sen là một khung cảnh tan hoang với những vết lở, cây đổ, đất đá ngổn ngang, sặc mùi bùn đất và xác của các loại vật nuôi, cây trồng...

Cơn lũ kinh hoàng qua lời kể của người trong cuộc

Trước khi hành quân vào thôn Bản Sen, đồng chí Lê Hồng Phương, Bí thư Đảng ủy, kiêm Chủ tịch UBND xã Bản Sen bảo tôi nên đi chân đất vì đường còn lầy lội lắm, kể cả ủng cũng không đi được vì bùn mút. 

Vừa bước ra khỏi cửa, chỉ ngược lên phía đỉnh núi sau nhà-nơi vẫn hằn nguyên một dòng suối đá lổn nhổn, hòn to tới cả tấn, hòn nhỏ cũng bằng chiếc mũ cối, anh Phương nói với tôi: "Từ đêm 26 tới sáng 27-7, trời mưa rất to, liên tục. Lúc ấy khoảng 4 giờ ngày 27, tôi đang định khoác áo mưa để đi kiểm tra một vòng quanh xã xem có điểm nào bị ảnh hưởng không thì nghe sau nhà những tiếng ầm ầm. Tôi vừa mở cánh cửa phía sau nhà để xem xét thì một dòng nước mạnh, cùng đất đá trôi thẳng vào trong nhà. Lập tức, tôi đóng chặt cửa, chèn thêm chiếc bàn ăn, rồi hối thúc các thành viên trong gia đình trèo lên tầng 2 ngôi nhà để tránh trú. Suốt 2 giờ tiếp theo, mưa ngày càng to, dòng nước cộng đất đá từ trên núi đổ xuống càng mạnh, tạo thành một dòng suối chảy thẳng vào phía sau nhà tôi. Thật may, phía sau nhà có một vài cây cổ thụ, một tảng đá to bằng chiếc xe ô tô 4 chỗ lăn đến đây mắc lại, tạo thành một bức tường tự nhiên, nắn dòng chảy lệch sang phía bên phải nhà. Đến 7 giờ, toàn bộ tầng 1 ngôi nhà đã bị đất đá vùi lấp. Khi mưa lũ đã tạm yên, tôi liền trèo qua cửa từ tầng 2 xuống đất, chạy ra trụ sở UBND xã để gọi điện về huyện xin ứng cứu và triển khai công tác cứu hộ tại địa phương. Sau này, nhìn vào dòng chảy và lượng đất đá đổ xuống, ai cũng bảo nhà tôi may mắn nếu không thì đã bị san phẳng mất rồi".

Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 242 ưu tiên hàng đầu cho các con đường giao thông trong xã để phục vụ cho việc khắc phục hậu quả, cứu trợ cho đồng bào được nhanh chóng, thuận lợi.

 

Là người trực tiếp dỡ ngói, phá nóc nhà, cứu hộ cho 2 nạn nhân ở thôn Bản Sen, đồng chí Nguyễn Tuấn Ca, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Bản Sen vẫn chưa hết kinh hoàng, nhớ lại: "Sáng 27-7, khi tôi đang cùng lực lượng dân quân, tự vệ của xã tham gia cứu hộ ở khu vực trung tâm xã thì nhận được tin, tại khu vực thôn Bản Sen, nước lũ đang lên rất nhanh. Lúc này, con đường bê tông từ trung tâm xã vào thôn Bản Sen nhiều đoạn đã bị nước lũ lật tung, mặt đường là lớp đất đá dày hàng mét, nên chúng tôi phải chạy bộ vào thôn. Vừa qua được dốc thôn Đồng Gianh, chúng tôi đã thấy từng đoàn người ở thôn Bản Sen chạy theo hướng ngược lại. Trước mắt chúng tôi là cả biển nước. Nhiều ngôi nhà trong thôn Bản Sen nước đã mấp mé nóc nhà. Lúc này, đồng chí Hoàng Văn Đại, Phó chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Bản Sen mới giật mình: "Sáng em đi sớm, chỉ có bố mẹ em ở trong nhà”. Nhìn về ngôi nhà của anh Đại, nước đã lên quá nửa tường nhà. Lực lượng cứu hộ lập tức rẽ nước lao tới và thật mừng khi nghe bên trong vẫn còn tiếng kêu cứu. Nước đã ngập qua ngưỡng trên cửa ra vào, lối thoát duy nhất là nóc nhà. Chúng tôi lập tức dỡ ngói, bẻ các nan mè, kịp thời đưa hai bác Hoàng Văn Thành và Trần Thị Tiền ra ngoài, sau đó dùng bè mảng đưa lên dốc Đồng Gianh an toàn. Chỉ sau đó ít phút, chúng tôi đã không còn nhìn thấy ngôi nhà của anh Đại đâu nữa".

Trong ngôi nhà đã bị nước lũ tàn phá tan hoang sau nhiều ngày ngập nước, chị Nguyễn Thị Uyên với khuôn mặt thất thần, kể lại: Sáng 27-7 khi cả nhà còn đang ngủ, thì nước đã tràn lên tận gường. Chạy ra ngoài thì bốn phía đều là nước, quá sợ hãi, vợ chồng chị chỉ kịp quay vào gọi các con chạy lũ. Con trai thứ hai của anh chị là Phạm Văn Thương, bị khuyết tật từ nhỏ, dù đã 21 tuổi nhưng như đứa trẻ lên hai, được bố cõng trên vai. Còn hai cô con gái thì nắm tay nhau, theo bố mẹ chạy ngược lên đồi. Chạy đến đâu nước lũ đuổi theo đến đấy. Thật may lực lượng cứu hộ đã kịp thời giúp đỡ gia đình chị đến nơi an toàn...

Anh Lê Hồng Phương cho biết, trong đợt mưa lũ này, do công tác ứng cứu kịp thời nên toàn xã Bản Sen không có ai bị thương, tuy nhiên 100% hộ dân và các công trình trọng yếu của xã  đều bị ảnh hưởng nặng nề. Cho đến nay, nhiều hộ dân vẫn phải đi ở nhờ vì chưa thể về nhà, con đường chính liên thôn hầu như không thể đi lại do mưa lũ tàn phá và đất đá che lấp, toàn bộ lồng, bè nuôi trồng hải sản của nhân dân cũng đã bị chết do nước ngọt xâm lấn; hàng trăm héc-ta lúa, cam, hoa màu bị tàn phá không thể khôi phục...

Vượt biển giúp người dân Bản Sen

Sau hơn 1 giờ chật vật vượt qua những bãi bùn lầy, những đoạn đường bị sạt lở giống như lòng suối cạn..., chúng tôi mới đến được đầu thôn Bản Sen. Đón chúng tôi là Trung tá Nguyễn Quang Huy, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Ban CHQS huyện Vân Đồn-người trực tiếp chỉ huy các lực lượng quân đội tham gia cứu hộ và khắc phục hậu quả mưa lũ tại xã đảo Bản Sen. Nhìn chúng tôi ai cũng thấm mệt, anh Huy động viên: "Hôm nay, đường đã dễ đi hơn nhiều so với hôm qua rồi đấy".

Anh Huy cho biết, phải đến chiều 3-8, nước lũ ở khu vực thôn Bản Sen mới bắt đầu cạn nhưng còn một lớp bùn dày hàng mét che phủ khiến thôn Bản Sen vẫn như một bãi lầy, không thể tiếp cận được. Từ sáng 4-8, hơn 50 cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 242 (Quân khu 3) đã vượt biển, từ cảng Cái Rồng vào đảo, phối hợp với lực lượng dân quân địa phương giúp xã đảo Bản Sen khắc phục hậu quả mưa lũ. Trong số các cán bộ, chiến sĩ được tăng cường, nhiều người đã tham gia lực lượng cứu hộ từ ngày đầu tiên (ngày 26-7) đến nay. Thế nhưng hầu hết các cán bộ, chiến sĩ, dân quân, tự vệ đều vượt lên khó khăn, đói rét, nhiệt tình, tận tụy hết mình với địa phương và nhân dân.

Cũng tại thôn Bản Sen, tôi bắt gặp khuôn mặt thân thuộc trong mấy ngày mưa lũ vừa qua-Trung sĩ Nguyễn Văn Chín (Lữ đoàn 242) đang cùng đồng đội gạt bùn trên con đường chính của thôn. Trước đó, tôi đã có dịp gặp Chín tại phường Mông Dương  khi đang ứng cứu, giúp người dân ở khu 4 di chuyển đến nơi an toàn trước khi mưa lũ nhấn chìm hơn 20 nóc nhà ở đây; đồng thời tham gia ứng cứu, gia cố bảo vệ Trạm biến áp cho phường Mông Dương. Ngày hôm sau, tại phường Cửa Ông (TP Cẩm Phả), tôi lại gặp Chín cùng đồng đội tham gia giúp một hộ dân phường Cửa Ông khắc phục hậu quả mưa lũ. Tại đập Vòng Tre (xã Đài Xuyên, huyện Vân Đồn), cũng lại là Chín cùng anh em trong đơn vị tham gia cứu cho con đập khỏi bị vỡ... và giờ là Bản Sen.

Gặp lại tôi, Chín tâm sự: "Chỉ còn khoảng 1 tháng nữa là em hết thời gian nghĩa vụ quân sự. Phải chia tay đồng chí, đồng đội cũng là điều nuối tiếc, nhưng quãng đời quân ngũ cũng để lại nhiều dấu ấn đẹp đối với em. Đặc biệt, trong những ngày qua, được cùng đồng đội sát cánh giúp các địa phương và người dân trong mưa lũ, em càng cảm nhận sâu sắc hơn về tình đoàn kết quân-dân...".

Sau gần 10 ngày ngập nước, ngôi nhà của anh Nguyễn Văn Uyển tưởng như không thể khắc phục nổi, thế nhưng chỉ từ sáng đến chiều ngày 5-8, hàng chục mét khối bùn, đất trong nhà đã được các chiến sĩ dọn rửa sạch sẽ. Mái nhà bị hư hại cũng đã được lợp lại chắc chắn; một số tài sản bị hư hại cũng đã được sửa chữa... Anh Uyển xúc động nói: "Trở về sau cơn lũ, nhìn ngôi nhà bị bùn đất chiếm tới 3 phần, tôi cứ tưởng phải bỏ nhà lên núi cắm tạm cái lán để ở. Không ngờ chỉ trong một buổi, bộ đội đã giúp tôi dọn dẹp, sửa sang và có thể ở được ngay trong những ngày tới đây...".

Trong ngày 5-8, dù đôi lúc vẫn còn mưa nặng hạt, nhưng hơn 50 cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 242 và lực lượng dân quân, tự vệ địa phương vẫn miệt mài giúp từng hộ dân thôn Bản Sen thu dọn tài sản, sửa chữa nhà cửa, nạo vét bùn đất trên các con đường... Thiếu tá Nguyễn Anh Tuấn, Phó tham mưu trưởng Lữ đoàn 242, từ sáng đến chiều cũng dầm mình trong mưa, lội bùn cùng các chiến sĩ của mình lao động. Tranh thủ giờ nghỉ trưa, cùng ăn cơm nắm với chiến sĩ ngay tại hiện trường, Thiếu tá Nguyễn Anh Tuấn cho biết, trong số các chiến sĩ vào Bản Sen lần này, có nhiều đồng chí đã tham gia chống mưa lũ từ ngày đầu tiên, trên khắp các điểm nóng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Thế nhưng khi nhận lệnh lên đường ra Bản Sen, ai cũng xung phong đi, mặc dù hiện tại điều kiện ăn ở, đi lại đều khó khăn; bữa sáng của bộ đội là bữa ăn chính, sau đó đi bộ 4km từ nơi trú quân đến điểm lao động, trưa ăn cơm nắm, chiều muộn mới hành quân về. Từ khi xuất hiện mưa lũ đến nay, có nhiều đồng chí chưa ngày nào được mặc bộ quần áo khô, thế nhưng ai cũng nhiệt tình, tận tâm khi sát cánh bên nhân dân.

Khi đang thực hiện bài viết này, chiều ngày 7-8, qua điện thoại, anh Lê Hồng Phương phấn khởi cho tôi biết, sau 3 ngày vất vả cùng với nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, đến nay cơ bản 27 nhà dân thôn Bản Sen đã được lực lượng cứu hộ dọn dẹp, sửa chữa xong để các hộ dân có thể dọn về ở. Hơn 2km đường trong thôn đã có thể đi lại được, phục vụ cho nhu cầu đi lại và công tác cứu hộ, khắc phục hậu quả. Lực lượng phòng dịch Quân khu 3 đã cử đoàn công tác phun khử trùng cho toàn bộ khu dân cư. Nhiều tấn hàng cứu trợ cũng đã vượt biển đến với đồng bào Bản Sen. Đặc biệt, nhờ có bộ đội và các lực lượng cứu hộ mà một thôn dân cư bị mưa lũ tàn phá hoang tàn, tưởng phải di chuyển toàn bộ ra nơi ở mới đã được "tái sinh”, có thể đón người dân về ngay trong ngày hôm sau.

Bài, ảnh: TRỊNH PHÚ SƠN