(Tiếp theo và hết)
 |
| Viện sĩ Pô-krốp-xki (thứ tư từ trái sang) cùng đoàn quân-dân y Việt Nam năm 2008. |
Hướng nghiên cứu chủ yếu của viện sĩ Pô-krốp-xki trong lĩnh vực phòng, chống các bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn và vi-rút gây nên (HIV/AIDS, dịch tả, viêm màng não do não mô cầu, cúm gia cầm, SARS, nhiễm trùng đường ruột cấp...). Những năm 80 của thế kỉ trước, dịch HIV/AIDS bắt đầu lan tràn rộng trên toàn thế giới, trong đó có nước Nga. Ông là người chẩn đoán và phát hiện những trường hợp nhiễm HIV đầu tiên ở nước Nga dựa trên các tiêu chuẩn chẩn đoán của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Với tư cách là chuyên viên cao cấp của WHO, viện sĩ Pô-krốp-xki đã cùng các chuyên gia của WHO tham gia viết các tài liệu hướng dẫn chẩn đoán, phát hiện những người nhiễm HIV, đặc biệt với các đối tượng có hành vi nguy cơ cao (gái mại dâm, những người nghiện chích ma tuý, tình dục đồng giới nam...) và đề ra phác đồ điều trị bệnh nhân AIDS. Ông đã soạn thảo các hướng dẫn phòng, chống dịch HIV/AIDS, tiên lượng của đại dịch trong những năm tới ở nước Nga, chỉ đạo việc thành lập các phòng thí nghiệm chuẩn với đầy đủ các trang thiết bị hiện đại nhằm phát hiện người nhiễm HIV trong cộng đồng, sàng lọc máu phục vụ cho công tác truyền máu an toàn, xét nghiệm máu cho các bà mẹ mang thai, tân binh... Năm 1986 ông viết cuốn sách: “Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải và các biện pháp phòng, chống”, trong đó ông đã cảnh báo nguy cơ của đại dịch HIV/AIDS trên phạm vi toàn cầu.
Viện sĩ Pô-krốp-xki cùng các nhà khoa học Nga đã dày công nghiên cứu bệnh viêm màng não do não mô cầu và viêm màng não mủ do vi khuẩn. Các phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh viêm màng não do não mô cầu của ông đã mang lại hiệu quả cao, giảm đáng kể các trường hợp biến chứng, rút ngắn thời gian điều trị cho bệnh nhân. Kết quả nghiên cứu của ông đã được công bố trong cuốn sách: Nhiễm khuẩn màng não cầu năm 2001.
Viện sĩ Pô-krốp-xki đã có nhiều công trình nghiên cứu về các bệnh truyền nhiễm tối nguy hiểm, trong đó có các bệnh mới xuất hiện trong thời gian gần đây hoặc mới quay trở lại như cúm A/H5N1, SARS, dịch tả, các bệnh nhiễm trùng do Rotavirut, các bệnh nhiễm trùng đường ruột cấp tính, nhiễm trùng bệnh viện... Ông đã đề xuất các biện pháp chẩn đoán đặc hiệu và phác đồ điều trị các bệnh truyền nhiễm nêu trên có hiệu quả rõ rệt, góp phần làm giảm số ca tử vong xuống mức thấp nhất. Do những cống hiến xuất sắc trong lĩnh vực phòng, chống các bệnh truyền nhiễm tối nguy hiểm, viện sĩ Pô-krốp-xki đã 2 lần được nhận giải thưởng Nhà nước LB Nga (1996, 1997).
Ông là tác giả của hơn 600 công trình khoa học về y học, trong đó có 12 quyển sách chuyên khảo. Ông hướng dẫn luận án cho 70 tiến sĩ khoa học và 140 tiến sĩ chuyên ngành. Những chuyên gia do ông đào tạo, hướng dẫn hiện nay đang giữ những cương vị chủ chốt tại các trung tâm nghiên cứu khoa học lớn, các bệnh viện, các khoa truyền nhiễm của nước Nga và các nước SNG. Năm 2001 ông cho ra đời cuốn sách: Vi sinh vật y học dùng làm tài liệu giảng dạy cho sinh viên các trường đại học y trong toàn nước Nga. Năm 2003 ông viết cuốn sách: Các bệnh truyền nhiễm: dịch tễ học, chẩn đoán và điều trị. Trong cuốn sách 282 trang này ông đã công bố những công trình nghiên cứu của tập thể các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu dịch tễ trung ương Mát-xcơ-va, trong đó đề cập sâu đến các phác đồ điều trị, các biện pháp phòng, chống các bệnh truyền nhiễm tối nguy hiểm. Năm 2005 ông viết và biên tập cuốn sách: “Dịch cúm gia cầm – nguy cơ đại dịch thế kỷ 21”. Trong cuốn sách 266 trang này ông đã cảnh báo nguy cơ của dịch cúm gia cầm có thể trở thành đại dịch trên phạm vi toàn cầu do vi-rút cúm A/H5N1 có thể đột biến để trở thành một chủng vi-rút mới có độc lực cao và lây truyền mạnh sang người, hàng chục triệu người có thể mắc bệnh và 5-7 triệu người sẽ tử vong.
Viện sĩ Pô-krốp-xki tham gia nhiều dự án khoa học quốc tế, là Ủy viên Hội đồng khoa học và công nghệ cao thuộc Phủ Tổng thống LB Nga, Ủy viên Hội đồng Nhà nước về bảo vệ sức khoẻ cho công dân Nga, Ủy viên Hội đồng khoa học thuộc Ủy ban an ninh LB Nga, chuyên viên cao cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Chủ tịch Hội truyền nhiễm LB Nga, là người sáng lập và là Tổng biên tập chí Dịch tễ học và các bệnh truyền nhiễm thuộc Bộ Y tế LB Nga. Ông tham gia tích cực vào phong trào phản đối vũ khí hạt nhân của các thầy thuốc quốc tế. Hơn 50 năm cống hiến cho ngành y tế LB Nga trong lĩnh vực nghiên cứu, điều trị và đào tạo cán bộ y tế không những cho nước Nga, mà còn cho nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Do những cống hiến lớn lao đó, ông đã được tặng nhiều giải thưởng của Nhà nước, của Viện Hàn lâm y học LB Nga, được tặng Huân chương “Bảo vệ Tổ quốc”, Huân chương Lê-nin, Huân chương “Cờ đỏ”, Huy chương “Vì sự nghiệp bảo vệ sức khoẻ nhân dân”, Huân chương “Hữu nghị” của Nhà nước Việt Nam.
Viện sĩ Pô-krốp-xki đã kết thúc tốt đẹp chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam vào những ngày đầu tháng 10 năm 2009. Hiện nay viện sĩ đang sống và làm việc tại Mát-xcơ-va. Viện sĩ luôn là người bạn tâm huyết nhất của nhân dân Việt Nam. Hy vọng rằng bài báo này sẽ sưởi ấm lòng nhà bác học lỗi lạc, người viện sĩ tài ba, người thầy của các thầy thuốc LB Nga và Việt Nam.
TS PHẠM XUÂN NINH