Sau hơn 4 tiếng đồng hồ ngược đường mây lên phía Bắc, chiếc chuyên cơ chở Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Mông Cổ và dự Hội nghị cấp cao ASEM lần thứ 11 đáp xuống sân bay Quốc tế Chinggis Khan ở thủ đô U-lan Ba-to (Ulan Barto) của Mông Cổ vào giấc trưa. Từ phía Nam bay lên, trước khi đến không phận U-lan Ba-to, từ trên cao nhìn xuống, những triền thảo nguyên của đất nước Mông Cổ trải dài dưới cánh bay. Có thể nhìn thấy những chiếc lều của dân du mục như những chấm trắng tròn bé tí teo nổi bật trên nền xanh của thảo nguyên. Những chiếc chong chóng khổng lồ cũng màu trắng, có lẽ là để làm phong điện, nằm rải rác đây đó. Một đất nước nhiều nắng, nhiều gió như Mông Cổ có thể thoải mái sử dụng nguồn tài nguyên này để biến thành điện năng. Mông Cổ, đất nước của những cơn gió phóng khoáng thổi lồng lộng trên thảo nguyên ngút ngàn, chào đón khách đến thăm bởi hình ảnh kỳ vĩ của mênh mông đất trời.

Đang là mùa hè, thủ đô U-lan Ba-to ban ngày khá ấm, dù được mệnh danh là thủ đô lạnh nhất thế giới, nơi nhiệt độ trung bình hằng năm thấp hơn mọi thủ đô khác trên thế giới.

Nằm gọn trong thung lũng xanh bao quanh bởi bốn ngọn núi thiêng, nơi có dòng sông Tu-un (Tuul) chảy qua, U-lan Ba-to, theo tiếng Mông Cổ có nghĩa là “Anh hùng đỏ”. Không hổ danh là đất nước của những người du mục, thủ đô của nước Mông Cổ cũng “du mục” với 28 lần thay đổi thành phố trước khi quá lớn để có thể di chuyển, chính thức ở cố định tại vị trí của U-lan Ba-to hiện tại kể từ cuối thế kỷ 18.

 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm một phân xưởng của Nhà máy chế biến len Gobi.

Thủ đô cố định và cuộc sống du mục của người dân cũng phôi pha đi ít nhiều. Có tới khoảng một phần ba dân cư Mông Cổ sống tập trung ở thủ đô U-lan Ba-to, thành phố lớn nhất và đang có những bước phát triển để trở thành một đô thị hiện đại. Những cửa hàng mang các biển hiệu nước ngoài hiện diện ở khắp nơi. Xe ô tô cả tay lái thuận lẫn tay lái nghịch được phép lưu thông cùng nhau trên các đường phố của thủ đô, dĩ nhiên là vẫn phải đi bên phải. Quảng trường Chinggis Khaan, trước đây là Quảng trường Soukhe Bator, tên vị anh hùng cách mạng đã lãnh đạo tiến hành thắng lợi cuộc cách mạng nhân dân Mông Cổ hồi đầu thế kỷ 20, rộng mênh mông với tòa nhà Quốc hội bề thế. Tượng Soukhe Bator cưỡi ngựa cầm gươm vẫn còn đó, như chứng nhân của một thời kỳ cách mạng trong lịch sử đất nước Mông Cổ. Gần đấy, khách sạn Blue Sky như một cánh buồm xanh khổng lồ no gió vươn lên trên nền trời xanh. Đến U-lan Ba-to, một trong những ấn tượng mạnh mẽ nhất đối với chúng tôi là bầu trời xanh trong mênh mông phóng khoáng, vẫn như trên các thảo nguyên.

Ấm áp lòng người

Đất nước Mông Cổ đón Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tới thăm chính thức không chỉ bằng những ấn tượng về thảo nguyên mênh mông, của tượng đồng kỳ vĩ, mà còn bằng ấm áp lòng người.

Có thể thấy rõ điều đó ở những cuộc tiếp xúc trong lịch làm việc dày đặc của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc qua hai ngày thăm chính thức Mông Cổ. Hôm ở Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam-Mông Cổ do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức, ông Gan-ba-ta Khuy-a (Ganbaatar Khuyag), Phó chủ tịch Liên đoàn giới chủ Mông Cổ, trong lời chào mừng Thủ tướng đã xin phép nói bằng tiếng Việt: “Thưa Thủ tướng, các doanh nghiệp Mông Cổ biết tin Thủ tướng sang thăm đã thông qua tôi xin gửi tới Thủ tướng lời chàomãnh liệt!”. Cả khán phòng cười vui trước cách diễn đạt ngộ nghĩnh của vị Phó chủ tịch Liên đoàn giới chủ Mông Cổ nhưng cũng biết rằng đó là một thực tế. Bởi các doanh nghiệp Mông Cổ, trong cuộc chuyển mình của cả đất nước thảo nguyên, đã nhìn thấy ở chuyến thăm của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam một cơ hội để mở rộng hợp tác, cùng nhau phát triển.

Và người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đã không bỏ lỡ cơ hội để “chào hàng” những sản phẩm của đất nước Việt Nam, với những con số hết sức ấn tượng về số dân, về số lượng các dự án đầu tư nước ngoài ở Việt Nam, cả những thành tựu nổi bật mà một nước Việt Nam đổi mới đã đạt được trong thời gian qua. Không có lý gì mà hai đất nước, với tiềm năng to lớn, có những thế mạnh bổ sung cho nhau mà kim ngạch thương mại song phương một năm lại chỉ vỏn vẹn có hơn ba chục triệu đô-la Mỹ!

Chính tại diễn đàn này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cam kết với các đại diện doanh nghiệp Mông Cổ có mặt rằng Chính phủ Việt Nam sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Mông Cổ vào làm ăn ở Việt Nam. Những rào cản sẽ được dỡ bỏ để không dừng lại ở con số 4 doanh nghiệp Mông Cổ vừa mới được phép xuất khẩu sản phẩm thịt tươi và thịt đông lạnh vào một thị trường 92 triệu dân! Với mức độ hội nhập sâu của Việt Nam vào nền kinh tế thế giới, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam đã có thể tự tin nói với các doanh nghiệp Mông Cổ: “Khi đặt chân đến Việt Nam, các bạn cũng đã đặt chân vào thế giới”.

Sự nồng ấm, tình cảm yêu mến Việt Nam của các bạn Mông Cổ thể hiện qua những hành động, những con người cụ thể. Trong cuộc gặp với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, ông S.Tát-sê-vên (S.Dashtsevel), Chủ tịch Hội Hữu nghị Mông Cổ-Việt Nam đã tặng Thủ tướng hai cuốn sách; một cuốn chính là Truyện Kiều trứ danh, còn cuốn kia là Hồ Chí Minh-cuộc đời và sự nghiệp. Trong nhiều năm trời, ông Tát-sê-vên đã kỳ công dịch tác phẩm thơ vĩ đại của Nguyễn Du sang tiếng Mông Cổ để giới thiệu với nhân dân Mông Cổ một viên ngọc quý trong kho tàng văn hóa Việt. Chính ông cũng đã từng dịch Nhật ký trong tù sang tiếng Mông Cổ, rồi viết sách về nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc Việt Nam.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, từ đáy lòng, đã ngỏ lời cảm ơn ông Tát-sê-vên về những đóng góp của ông cho việc bồi đắp tình hữu nghị Việt Nam-Mông Cổ, vốn được khởi đầu từ nhiều thập niên trước, với việc hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao từ rất sớm, rồi sau đó là chuyến thăm lịch sử tới Mông Cổ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tháng 7-1955. 

Với những người như ông Tát-sê-vên, làm sao mà tình hữu nghị giữa Việt Nam và Mông Cổ lại không trở nên bền chặt! Với những cam kết của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam trong chuyến thăm chính thức Mông Cổ, làm sao quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước lại không đơm hoa kết trái, mang lại những quả ngọt của phồn vinh, giàu mạnh!

Chủ động tạo luật chơi trên sân chơi quốc tế

Diễn đàn Hợp tác Á-Âu (Asia-Europe Meeting-gọi tắt là ASEM) thành lập năm 1996 theo sáng kiến của Xin-ga-po và Pháp cùng sự ủng hộ tích cực của ASEAN. Đây là diễn đàn đối thoại không chính thức giữa các nguyên thủ và người đứng đầu Chính phủ của các nước thành viên ASEM, lãnh đạo của Liên minh châu Âu (EU) và Ban Thư ký ASEAN. Mục tiêu của ASEM là tạo dựng "một mối quan hệ đối tác mới toàn diện giữa Á - Âu vì sự tăng trưởng mạnh mẽ hơn" và “tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai châu lục và thiết lập đối thoại chặt chẽ giữa các đối tác bình đẳng”.

Qua 5 lần mở rộng, ASEM không ngừng lớn mạnh, tăng hơn gấp đôi số lượng thành viên, từ 26 lên 53 thành viên, trong đó có 4 Ủy viên thường trực HĐBA LHQ, 12 nước G20, các nước thuộc khối các nền kinh tế mới nổi BRICS, chiếm khoảng 63% dân số thế giới, 57% GDP và 68% thương mại toàn cầu. ASEM tiếp tục thu hút sự quan tâm của nhiều nước.

Qua hai thập kỷ tham gia ASEM, Việt Nam luôn là một thành viên tích cực, năng động và có trách nhiệm, phát huy được vai trò và vị thế tại diễn đàn, nổi bật nhất là việc tổ chức thành công HNCC ASEM 5 vào năm 2004.

Không như ở nhiều thiết chế đa phương khác, Việt Nam đã chủ động tham gia tạo luật chơi, tích cực khởi xướng và đi đầu thúc đẩy, triển khai nhiều sáng kiến hợp tác trong khuôn khổ ASEM. Đến nay, Việt Nam đã đề xuất 22 sáng kiến và đồng bảo trợ 25 sáng kiến, đưa Việt Nam trở thành một trong những thành viên tích cực nhất của diễn đàn.

Nâng tầm, nâng vị thế

Sự tham gia của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tại HNCC ASEM 11 nhằm triển khai đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XII, chú trọng hội nhập quốc tế sâu rộng, nâng cao chất lượng và hiệu quả của đối ngoại đa phương, trong đó coi trọng Diễn đàn ASEM.

 Chuẩn bị tham gia đóng góp xây dựng định hướng hợp tác ASEM trong thập niên tới để đề xuất tại HNCC ASEM 11 lần này, tháng 4 vừa qua, Việt Nam đã tổ chức “Hội nghị tăng cường quan hệ đối tác Á - Âu toàn diện trong thế kỷ 21” tại Hà Nội - Hội nghị tầm chính sách đầu tiên về ASEM do Việt Nam đăng cai kể từ sau khi tổ chức HNCC ASEM 5.

Trước đó, “Tuần lễ thanh niên ASEM: Hành động mạnh mẽ hơn nhằm giải quyết thách thức đói nghèo” đã diễn ra tại Hà Nội từ 31-3 đến 7-4-2016. Sau HNCC ASEM lần này, sẽ diễn ra “Hội nghị ASEM về quản lý và giảm thiểu rủi ro thiên tai: Sáng tạo và công nghệ vì phát triển bền vững, tự cường” tại Đà Nẵng từ 14 đến 15-9-2016 và “Diễn đàn ASEM về kỹ năng xanh hướng tới tăng trưởng toàn diện và bền vững” ở Hà Nội từ 27 đến 28-10-2016.

Việt Nam cũng tích cực tham gia và chủ động đóng góp vào các quan tâm chung của ASEM trong năm 2016, nhất là các lĩnh vực như kết nối, ứng phó biến đổi khí hậu và thiên tai, quản lý nguồn nước, an ninh lương thực, khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, nâng cao quyền năng của phụ nữ, phát triển nguồn nhân lực...

Và trên diễn đàn đa phương quan trọng bậc nhất của hai châu lục, người đứng đầu Chính phủ đã khẳng định Việt Nam luôn coi trọng và tiếp tục ưu tiên cao đóng góp vào nỗ lực chung nâng tầm hợp tác ASEM, thúc đẩy kết nối các nền kinh tế Á-Âu thông qua Cộng đồng ASEAN, các quan hệ đối tác và các cơ chế hợp tác, liên kết song phương, đa phương hiện có.

Đúng vậy. Nâng tầm hợp tác ASEM cũng chính là nâng tầm hợp tác Việt Nam-Mông Cổ và vị thế của Việt Nam, để hai nước cùng vượt lên trên lộ trình tìm đến hòa bình, thịnh vượng.

Trong cuộc gặp ở Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam-Mông Cổ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có nhận xét rằng, với nhiều người dân Việt Nam, đất nước Mông Cổ lâu nay vẫn còn là một điều bí ẩn. Sau chuyến thăm chính thức và dự HNCC ASEM 11 tại Mông Cổ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đất nước này sẽ không còn là điều bí ẩn nữa. Đã nghe trong hơi gió của ngút ngàn thảo nguyên những thanh âm mới mẻ của mối quan hệ hợp tác Việt Nam-Mông Cổ đang sang trang.

Bài và ảnh: VĂN YÊN (từ U-lan Ba-to, Mông Cổ)