Trên nhịp cầu nối Đông-Tây

Trong những ngày tham dự Hội nghị cấp cao Mê Công -Nhật Bản, đi trên đường phố Tô-ki-ô (Tokyo), thỉnh thoảng có thể bắt gặp những bạn trẻ nói tiếng Việt trong dòng người nhộn nhịp qua lại. Đấy là những lưu học sinh Việt Nam đang học tập tại Nhật Bản, với số lượng đang ngày càng tăng. Có thể thấy quan hệ hợp tác Việt Nam-Nhật Bản đã đi vào chiều sâu, với những biểu hiện cụ thể như thế...

Đối tác hàng đầu của Việt Nam

Ở một chiều ngược lại, tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, có thể thấy vô số những võ đường dạy Aikido (Hiệp khí đạo), một môn võ rất đặc trưng của người Nhật Bản. Hoa anh đào nở trên đường Bắc Sơn của Thủ đô (thậm chí đã có tới hai lễ hội hoa anh đào được tổ chức ở Hà Nội), những quán ăn bán món ăn sushi làm từ hải sản xuất hiện ngày càng nhiều tại các đô thị lớn của Việt Nam. Trong một thế giới đang ngày càng trở nên phẳng, mối lương duyên Việt Nam-Nhật Bản phát triển là điều tất yếu.

Một góc Thủ đô Tokyo. Ảnh internet.

Hội nghị cấp cao Mê Công-Nhật Bản diễn ra tại Tô-ki-ô trong hai ngày 6 và 7-11 thực chất là điểm nhấn cho một quá trình hợp tác phát triển lâu dài giữa Nhật Bản với các nước trong lưu vực sông Mê Công, trong đó có Việt Nam.

Đến nay, Nhật Bản tiếp tục là đối tác hàng đầu của Việt Nam, giữ vị trí thứ nhất về cung cấp vốn vay ODA (cho đến nay tổng cộng là 14 tỷ USD), đứng thứ hai về thị trường xuất khẩu (hơn 8 tỷ USD năm 2008). Tính đến cuối năm 2008, mặc dù bị chi phối bởi cuộc suy thoái kinh tế trên toàn cầu nhưng Nhật Bản vẫn là nhà đầu tư đứng vào hàng thứ ba tại Việt Nam với 105 dự án và số vốn đăng ký hơn 7,2 tỷ USD. Trong 6 tháng đầu năm 2009, Nhật Bản tiếp tục đầu tư vào Việt Nam 35 dự án, tổng số vốn đăng ký gần 94 triệu USD. Tính đến nay, Nhật Bản có 1.113 dự án đầu tư với tổng số vốn đăng ký hơn 17 tỷ USD, chiếm 10,67% trong tổng vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài.

Trong những năm qua, Nhật Bản đã có rất nhiều dự án hợp tác kinh tế hỗ trợ thiết thực cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam. Điển hình là cam kết ủng hộ triển khai các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn: Dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam, đường sắt cao tốc Bắc-Nam; Khu công nghệ cao Hòa Lạc; xây dựng nhà ga T2 sân bay quốc tế Nội Bài; cảng quốc tế Lạch Huyện (Hải Phòng); đường cao tốc Bắc-Nam đoạn Đà Nẵng-Quảng Ngãi, dự án xây dựng đường xe điện ngầm ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh...

Gần nhất, Nhật Bản có hai dự án giúp Việt Nam tăng cường khả năng thông quan cho các cửa khẩu Lao Bảo, Mộc Bài và thành lập trung tâm dịch vụ tiếp vận cho tiểu vùng Mê Công, nằm trong khuôn khổ chương trình cải thiện hạ tầng cứng cho hành lang Đông-Tây.

 Chẳng nói đâu xa, các dự án lớn trong lĩnh vực giao thông như xây dựng hầm đèo Hải Vân, đường hầm nút giao thông Kim Liên-Đại Cồ Việt tại Hà Nội hay dự án xây cầu Cần Thơ đều có dấu ấn của nguồn vốn và chất xám Nhật Bản. Dường như rút kinh nghiệm qua nhiều năm tháng hợp tác, mối quan hệ hợp tác đó ngày càng đi vào chiều sâu, vượt qua những rào cản của các thủ tục hành chính để nhanh chóng đi vào cuộc sống. Như Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nói hôm 6-11 trong buổi tiếp ông Kojima, Chủ tịch và Giám đốc điều hành Tập đoàn Mitsubishi thì Hiệp định đối tác kinh tế Việt-Nhật (VJEPA) có hiệu lực từ 1-10-2009, mới chỉ qua hơn một tháng khởi động đã đem lại những kết quả rõ rệt. Từ trước đến nay, viện trợ ODA của Nhật Bản vào Việt Nam tập trung vào lĩnh vực hạ tầng giao thông vận tải như cầu đường, bến cảng để thúc đẩy giao lưu hàng hóa. Nhật Bản tiếp tục cung cấp ODA cho đầu tư hạ tầng giao thông với ưu tiên xây dựng đường sắt, đường cao tốc, đồng thời chú trọng đến lĩnh vực môi trường và đào tạo nguồn nhân lực ở Việt Nam.

Mối quan hệ hợp tác đa dạng

Nhưng hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư mới chỉ là một khía cạnh trong mối quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Nhật Bản. Nền văn hóa đa dạng của cả hai nước đã mở ra các khả năng hợp tác ngày càng phong phú giữa hai bên, trong khuôn khổ song phương cũng như trong quan hệ đa phương giữa Nhật Bản với các nước tiểu vùng Mê Công.

Tháng 8-2009, Lễ hội Nhật Bản đã được tổ chức hết sức thành công tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.

Sắp tới đây, vào đầu tháng 12-2009, lần đầu tiên, “Những ngày du lịch, văn hóa Mê Công-Nhật Bản” sẽ diễn ra tại thành phố Cần Thơ của Việt Nam, với các hoạt động như tổ chức Hội chợ du lịch Mê Công-Nhật Bản, chương trình nghệ thuật truyền thống, phim Mê Công-Nhật Bản, thi ảnh nghệ thuật với chủ đề “Đất nước-Con người các nước tiểu vùng sông Mê Công”, tổ chức đi bộ với chủ đề “Vì trẻ em nghèo thất học các nước tiểu vùng sông Mê Công”... Bộ trưởng Văn hóa, Du lịch các nước tham gia “Những ngày du lịch, văn hóa Mê Công-Nhật Bản” sẽ tiến hành tọa đàm với chủ đề “Mê Công-Dòng sông kết nối các nền văn hóa” nhằm thực hiện việc gắn kết văn hóa với du lịch Mê Công-Nhật Bản vì sự phát triển bền vững và thịnh vượng.

Rồi vấn đề tu nghiệp sinh tại Nhật Bản, chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực..., rất nhiều lĩnh vực mà Nhật Bản đã và đang hợp tác với Việt Nam, tạo nên một tiềm năng phát triển hơn nữa mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai đất nước, hai dân tộc.

Thủ tướng Nhật Bản Y-u-ki-ô Ha-tô-y-a-ma (Yukio Hatoyama), trong bài phát biểu mới đây trước Quốc hội Nhật Bản để giải thích về chính sách đối ngoại của tân chính phủ đã khẳng định rằng Nhật Bản muốn “làm cây cầu nối Đông-Tây” để liên kết các nước trong khu vực theo những hình mẫu mới, cơ chế mới. Trên nhịp cầu nối Đông-Tây ấy, quan hệ Việt Nam-Nhật Bản đang nở hoa kết trái để mang lại những lợi ích to lớn cho cả hai nước cũng như trong toàn khu vực.

VĂN YÊN (Phóng viên Báo Quân đội nhân dân gửi từ Tô-ki-ô)