QĐND - Đường tuần tra biên giới (TTBG) được coi là nơi thử thách bản lĩnh, ý chí, nghị lực của những người chỉ huy, những người lính thợ tham gia làm đường. Bởi hầu hết các địa điểm thi công đều phải mở tuyến mới với vô vàn khó khăn, hiểm trở. Trong đội hình hơn 80 doanh nghiệp quân đội làm đường TTBG, ngoài các đơn vị công binh thì hầu hết những doanh nghiệp lớn của quân đội như: Tổng công ty 319, Tổng công ty Trường Sơn, Tổng công ty Thành An… cũng có mặt trên tuyến đường lịch sử này.

Nơi thử thách những người lính thợ

Một ngày đầu Thu, chúng tôi theo đoàn công tác của Ban quản lý dự án 47 trở lại tuyến đường TTBG đoạn do Tổng công ty 319 đang thi công. Ở tất cả các điểm thi công điều mà ai cũng dễ nhận ra đó là đội ngũ cán bộ, chỉ huy của các đơn vị còn khá trẻ. Chính sức trẻ cùng lòng nhiệt huyết với công việc đã tạo dựng lên hình ảnh của một 319 đầy sức sống trên thương trường. Chúng tôi được biết, hiện nay, hầu hết chỉ huy trưởng các công trường của Tổng công ty 319 đều là cán bộ, kỹ sư giỏi và còn khá trẻ, xốc vác với công việc, đang ngày đêm bám trụ trên công trường.

Sự xông xáo của những "thủ lĩnh" đã giúp cho công trình chuyển động mạnh mẽ. Trung tá Đỗ Quang Tiến, Trưởng phòng thị trường Tổng công ty 319 cũng không ít lần lặn lội vào ăn, ở tại công trường để điều hành thi công. Có lẽ thế mà chuyện Trung tá Đỗ Quang Tiến trước đây chẳng biết nấu ăn là gì, thế nhưng khi vào công trường lại bỗng nhiên trở thành cấp dưỡng phục vụ chu đáo cả chục người ăn, nghe có vẻ lạ, nhưng đó là sự thật. Bởi ở công trường những ngày anh có mặt thì tất cả bộ đội, công nhân bị sốt rét rừng quật ngã, ai cũng đắp chăn mà người vẫn rét run cầm cập. Chỉ còn mình anh may mắn chống chọi được với sốt rét rừng. Thế là Đỗ Quang Tiến đành phải trở thành đầu bếp bất đắc dĩ mặc dù vừa nấu ăn vừa chạy ngược chạy xuôi để... hỏi cách chế biến món ăn.

Bảo dưỡng mặt đường sau khi đổ bê tông.

Nghe chuyện của anh Tiến tôi lại nhớ lúc đến thăm Xí nghiệp 9 đang thi công đoạn đường vào Đồn Biên phòng 721 mà người dân vẫn hay gọi vui là đồn “bảy hai sốt”. Bởi sau 2 năm thi công dự án, trong xí nghiệp đã có 84 lượt bộ đội, công nhân bị sốt rét phải vào điều trị tại Đồn Biên phòng 721 và Viện quân y 213, Quân đoàn 3. Theo dân gian, sốt rét mỗi người thường chỉ bị một lần nhưng những người lính thợ Xí nghiệp 9 rất nhiều người bị hai ba lần, thậm chí đến 5 lần như kỹ sư Nguyễn Xuân Thịnh, Cán bộ kỹ thuật và anh Đặng Danh Viện, Cán bộ phụ trách máy thi công công trường. Khi gặp Nguyễn Xuân Thịnh, nhìn vóc dáng “đô con” của anh tôi bỗng nhận ra người như anh Thịnh mà còn bị sốt rét rừng quật ngã thì thời tiết ở đây chắc phải vô cùng khắc nghiệt.

Còn với anh Đinh Văn Khoa, Chỉ huy trưởng công trường Công ty 319.1 thi công gói thầu đường vào Đồn Biên phòng 505 Bát Mọt, tỉnh Thanh Hóa cũng là cán bộ trẻ, xốc vác. Vị trí thi công của đơn vị thời tiết quanh năm ẩm ướt, những ngày nắng chỉ đếm trên đầu ngón tay, thành thử đường sá lầy lội rất khó thi công. Anh Khoa kể: “Tôi đi kiểm tra tuyến chủ yếu bằng xe máy, nhiều khi đường trơn quá phải lao xe vào… vách núi. Thà rằng ngã vào đó còn hơn để cả người và xe lao xuống vực. Nhiều khi trời mưa kéo dài, địa hình bị chia cắt không xuống chợ được thế là anh em trên công trường phải ăn mì thay cơm”.

Khó khăn là thế nhưng những người lính thợ 319 vẫn luôn tìm cách vượt qua để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Hầu hết các điểm thi công của Tổng công ty đều đạt tiến độ, chất lượng công trình bảo đảm tốt.

Những dấu ấn trên tuyến đường

Chúng tôi theo Quốc lộ 19, ngược lên đường TTBG vào Đồn Biên phòng 721 thuộc dự án Ngã ba sông Sê San - Bắc sông Ia H’lốp nằm trên địa bàn xã Ia Dom (Đức Cơ, Gia Lai). Một trong những dấu ấn trên tuyến đường đó chính là cây cầu Ia Krel - cây cầu đầu tiên trên địa bàn Tây Nguyên do lính thợ Xí nghiệp 9 (Tổng công ty 319) thi công. Theo thiết kế, đây là cây cầu có dầm chữ T bê tông cốt thép dự ứng lực, lưu lượng nước gần 1.650m3/s, cầu có hai nhịp, chiều dài hơn 81m, rộng 5,5m.

Với cây cầu như thế ở địa bàn miền xuôi thì thi công không mấy phức tạp, nhưng trên đường TTBG là cả một thử thách khi chỉ có vài tháng mùa khô để thi công. Bởi khi Tây Nguyên vào mùa mưa, các con sông, suối rất hung dữ. “Những con sông, suối lúc ngày thường bình dị, nằm gọn trong lòng cánh rừng già, nhưng đến khi có mưa, nước lũ đầu nguồn đổ về chảy ầm ầm, nhiều nơi nước dâng cao hàng chục mét. Dữ dội hơn nữa đó là những cây gỗ rừng với đủ loại, đủ kích thước do mục gẫy và một phần của lâm tặc bỏ sót lại theo dòng nước lao như các mũi tên khổng lồ xuống phía hạ nguồn” - Trung tá Vũ Tiến Đức, Giám đốc Xí nghiệp 9 kể.

Vẫn chưa thể quên những ngày bám công trường trực tiếp chỉ huy thi công cầu, Trung tá Đỗ Quang Tiến nói với chúng tôi: “Ia Krel chỉ là cây cầu tầm trung, song do đường vận chuyển vật liệu vào công trường là đường độc đạo, lại phải vừa mở đường vừa thi công cầu nên anh em phải làm cật lực mới bảo đảm tiến độ...”.

Phó chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn (người đứng) biểu dương những người lính thợ thuộc Tổng công ty 319 tại công trường thi công cầu Ia Krel.

Không thể kể hết gian nan khi bám trụ làm cầu, đường, song vượt qua thử thách ấy, sau gần hai năm thi công, chiếc cầu được hoàn thành trong niềm vui của những người lính mở đường. Cây cầu như một dấu ấn của Tổng công ty 319 trên tuyến đường TTBG tại địa bàn Tây Nguyên. Công trình cũng là niềm tin, động lực để xí nghiệp tiếp tục thi công những công trình tiếp theo trên tuyến.

Một dấu ấn nữa mà những người lính thợ của các đơn vị đã để lại trên tuyến đường tuần tra đó chính là cây cầu Đắk Quýt nối xã Đắk Ơ của huyện Bù Gia Mập với xã Phước Thiện, huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước do Công ty 756 (Binh chủng Công binh) thi công. Theo thiết kế ban đầu, cây cầu có 3 nhịp, chiều dài 84,25m, chiều cao gần 18m. Các kỹ sư thiết kế cầu, khảo sát, nghiên cứu mực nước cao nhất của con sông Đắk Quýt trong vòng 100 năm, lấy đó làm cơ sở để thiết kế cầu cao hơn mực nước của đỉnh lũ. Thế nhưng, vượt qua tính toán của các kỹ sư dày dạn kinh nghiệm trong ngành cầu đường, khi đang thi công mố cầu, chuẩn bị cho việc lao dầm thì trận lũ lịch sử năm 2009, nước lũ cuồn cuộn, đỏ ngầu đổ về từ phía thượng nguồn đã làm… ngập trụ cầu, mặt cầu theo thiết kế. Chính cơn lũ bất thường đã làm cho bản thiết kế ban đầu không còn phù hợp với thực tế và đơn vị buộc phải dừng thi công để bổ sung thiết kế.

Bám trụ công trường ngay từ những ngày đầu mở tuyến, Thượng tá Nguyễn Văn Đồng, Phó giám đốc Công ty 756 bộc bạch với chúng tôi: “Từ chiều cao ban đầu ấy, cây cầu đã phải điều chỉnh lại, bổ sung thêm một nhịp cầu thành 4 nhịp, tăng chiều dài cầu lên 108m, cao 21,29m, rộng 5,2m; phải bổ sung cả thiết kế đường dẫn hai đầu cầu và nâng cao cao trình đường dẫn. Một khó khăn nữa đó là cây cầu nằm trên địa hình phức tạp, độ dốc dọc địa hình hai đầu cầu hơn 12,3%, nhiều điểm có độ dốc lên tới hơn 15% không thể đưa thiết bị cơ giới vào thi công cọc khoan nhồi mà phải đào thủ công qua lớp đá dày rất khó khăn”.

Với rất nhiều trở ngại cả khách quan và chủ quan nên sau 3 năm thi công cây cầu mới thành hình và đang chuẩn bị lao dầm. Thiếu tướng Hoàng Kiền, Giám đốc Ban quản lý Dự án 47 cho rằng: “Cây cầu này gặp rất nhiều khó khăn khi thi công, nếu cứ chờ bổ sung xong thủ tục đầy đủ mới làm thì không biết bao giờ mới hoàn thành nên chúng tôi đã quyết định cho thi công cầu song song với chờ duyệt bổ sung thiết kế”. Chính sự quyết đoán ấy đã giúp cho tiến độ công trường chuyển động mạnh mẽ và sẽ quyết tâm thông cầu trong mùa mưa năm nay.

Cùng với hai cây cầu kể trên, những người lính thợ trên tuyến đường cũng đã thi công hàng chục cây cầu khác. Những "tác phẩm" ấy chính là của các đơn vị như: Công ty 470 (Binh đoàn Trường Sơn), Công ty Trường Thành (Bộ tư lệnh Biên phòng), Công ty Hương Giang (Bộ Quốc phòng), Công ty Lũng Lô 6 (Tổng công ty Lũng Lô)… đã thi công và đưa vào sử dụng trong niềm vui của đồng bào Tây Nguyên. Giờ đây, những chiếc cầu nối đôi bờ sông, suối trên địa bàn Tây Nguyên, Nam Trung Bộ đã thực sự trở thành nhịp cầu nối những bờ vui giúp cho cuộc sống của đồng bào ngày càng khởi sắc, góp phần đưa chủ trương xây dựng nông thôn mới của Đảng, Nhà nước trở thành hiện thực ở những nơi hẻo lánh trên tuyến biên cương của Tổ quốc.

Bài và ảnh: VŨ QUANG THÁI