QĐND Online - Cho vay và vay tài chính với lãi suất cao hơn gấp nhiều lần ngân hàng hay còn gọi là "tín dụng đen" đang là vấn đề được dư luận hết sức quan tâm. Núp dưới các chiêu bài nhà cửa to đẹp, công ty hoành tráng, ô tô đắt tiền và đặc biệt là đưa ra mức lãi suất cao ngất ngưởng, nhiều "ông chủ" đã thuyết phục hoàn toàn những người nhẹ dạ. Hậu quả của nó đã thực sự tác động xấu đến xã hội, dẫn tới rất nhiều hệ lụy cho các gia đình đang êm ấm bỗng trở nên trắng tay và hỗn loạn sau khi đã dồn hết tiền của tiết kiệm đưa cho các "ông chủ" này với mong muốn nhận được một khoản tiền lời hậu hĩnh.

Hàng loạt các vụ vỡ nợ ở Hà Nội và một số tỉnh, thành trên cả nước trong thời gian qua như: vụ Huỳnh Thị Huyền Như (TP.HCM); vợ chồng Quang - Quyên, vợ chồng Chinh - Chúc, vợ chồng Hải - Xuân (Hà Nội)... đã gây ra các vụ vỡ nợ hàng trăm tỷ đồng. Những vụ việc này cho thấy loại hình "tín dụng đen" đã không còn ở mức tiềm ẩn nguy cơ xấu nữa mà nó đã gây ra hậu quả nghiêm trọng cho các gia đình và ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội.

Một số loại hình "tín dụng đen"

“Tín dụng đen” đang tồn tại trong xã hội thường có hai loại. Nhóm một là những cửa hiệu cầm đồ, hoạt động dưới hình thức hộ kinh doanh tư nhân, doanh nghiệp, đăng ký kinh doanh qua Sở Kế hoạch-Đầu tư, được công an Quận kiểm tra an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy và cho phép hoạt động. Nhóm này thường kinh doanh nhỏ lẻ, lãi suất cho vay ra từ 10%-15% trên tháng, kinh doanh khá ổn định và tỏ ra tương đối an toàn vì chủ yếu có tài sản thế chấp. Thông thường, những ông chủ này khi cho vay thế chấp chỉ cho vay từ 50% đến 70% giá trị của tài sản. Vì vậy, khi "con nợ" không có khả năng thanh toán thì những tài sản thế chấp được bán đi để thu hồi vốn. Đường Láng (TP Hà Nội) là con phố điển hình của loại hình kinh doanh này, rất nhiều các cửa hiệu cầm đồ san sát nhau cùng kinh doanh ở đây.

Ảnh minh họa: internet.

Nhóm hai là những giao dịch tài chính thông qua “quan hệ”, mọi giao dịch đều diễn ra hết sức đơn giản vì những người vay tiền và cho vay đều quen biết nhau, chỉ cần viết giấy vay nợ bằng tay đã có thể huy động của nhau hàng tỷ đồng, có người lên đến vài tỷ. Chủ yếu những người vay tiền đều là những "ông chủ" giàu có hoặc cố tỏ ra giàu có để chiếm được lòng tin của mọi người. Với lãi suất huy động rất cao từ 10% đến 30% trên tháng, cộng thêm hiệu ứng dây chuyền "thấy người khác cho vay được thì mình cũng cho vay được" nên những "ông chủ" này đã huy động được số tiền rất lớn của nhiều người, có khi lên đến hàng trăm tỷ đồng. Loại hình này thường hoạt động ngầm tại các gia đình và không có sự can thiệp, quản lý của bất kỳ cơ quan nào, bởi vì đây là giao dịch dân sự tự thỏa thuận. Loại hình tín dụng này có nhiều nguy hiểm và hậu quả của nó là những vụ vỡ nợ động trời như chúng ta đã biết.

Quáng vì lợi nhuận   

Người ta vẫn biết thị trường "tín dụng đen" có nguy cơ gặp rủi ro rất cao nhưng vì lợi nhuận, cộng thêm một lòng tin mù quáng mà nhiều người dân vẫn tham gia. Với lãi suất cao như vừa nói ở trên, có thể khẳng định, không có một người làm ăn chân chính nào dám vay, vì kinh doanh thương mại thuần túy, nếu có được lợi nhuận từ 5% - 10% đã là một điều hạnh phúc.

Thông thường, những "ông chủ" trước khi vỡ nợ đều là những người làm ăn trong lĩnh vực dễ đem lại lợi nhuận cao nhưng nhiều rủi ro như: bất động sản, vàng, chứng khoán... Ban đầu, họ cũng chỉ vay ngân hàng để làm ăn với mong muốn đem lại nhiều lợi nhuận nhưng do tình hình kinh tế xấu đi, bất động sản và chứng khoán đi xuống, thị trường vàng thất thường. Lợi nhuận chưa thấy đâu, chỉ thấy tiền mất đi từng ngày do giá đất và chứng khoán lao dốc, cộng thêm các khoản lãi của ngân hàng phải trả hàng tháng, nhiều khoản vay ngân hàng cũng đến hạn. Không có tiền trả cho ngân hàng và cũng không thể tiếp tục vay ngân hàng, họ bắt buộc phải huy động tiền trong dân, trước tiên là những người thân rồi phát triển rộng ra với lãi suất cao.

Những “ông chủ” này đã lâm vào một vòng xoáy mới với nguy cơ vỡ nợ rất cao bởi chỉ cần với lợi nhuận 10% trên tháng, nếu vay một tỷ đồng trong vòng một năm thì lãi suất năm sẽ là 120% trên năm. Như vậy họ đã phải thanh toán tiền lãi lên tới 1,2 tỷ đồng, hết cả tiền gốc còn phải bù thêm 200 triệu đồng. Họ có thể quay vòng dùng tiền vay chỗ nọ để trả cho chỗ kia nhưng cũng chỉ cầm cự thêm được một khoảng thời gian không dài. Điều gì đang chờ những “ông chủ” này ở phía trước?. Đến lúc, không thể cầm cự, trả lãi cho nhiều chủ nợ vì số tiền quá lớn thì điều gì đến cũng phải đến, tất cả những "ông chủ" hằng ngày được hàng xóm, họ hàng thán phục vì sự giàu sang hào nhoáng bỗng trở thành “con nợ và tội đồ” khi mọi chuyện vỡ lở. Họ trắng tay, người thì bỏ trốn, kẻ bị công an bắt, kéo theo một loạt những hệ lụy của những gia đình là nạn nhân, vợ chồng, anh em, bố mẹ, họ hàng cãi nhau vì những khoản tiền đã mất; cũng không ít những vụ xiết nợ kiểu xã hội đen đã từng xảy ra và được nhắc đến.

Với những hiện tượng trên và theo phân tích của những người am hiểu cho thấy một điều, nếu bất kỳ ai đặt vấn đề vay một số tiền lớn, thời gian trả từ 5 tháng cho đến lâu hơn nữa với lãi suất trên 10% trở lên thì người đó đang đứng trước một nguy cơ rất cao là phá sản. Để tránh được những rủi ro không đáng có như những vụ việc vỡ nợ vừa qua, người dân cần hết sức tỉnh táo và cảnh giác trước những lời kêu gọi huy động vốn với lãi suất cao, tuyệt đối không nên cho vay… Đối với các cơ quan chức năng, khi những vụ việc vỡ nợ xảy ra, cần sớm có biện pháp phong tỏa tài sản của đối tượng, tránh hiện tượng người dân tự dàn xếp thu nợ, như vậy rất dễ gây ra những sự việc nghiêm trọng.

Việt Cường