QĐND - “Một đêm cuối năm 2004, tôi đang trực ở bệnh xá trung đoàn thì nghe có tiếng đập cửa phòng, gọi: “Bác sĩ ơi, cứu con tôi với, không nó chết mất. Bác sĩ ơi…”. Tôi bật dậy, mở cửa thì nhận ra bố con ông Xiêm Quầy Peo, ở thôn 7. Nhìn thoáng qua tôi đoán ngay cháu bị sốt rét, nên lập tức đưa vào phòng điều trị. Ngày ấy, ở xã vùng biên giới Tây Nguyên này sốt rét là đại dịch, nhưng chuyện đó giờ đã thành quá khứ rồi…”- Đại úy, bác sĩ Phùng Bá Cường, Bệnh xá trưởng Trung đoàn 737 (Binh đoàn 16) mở đầu câu chuyện với chúng tôi như vậy.

Hết lòng cứu giúp dân

Hơn 10 năm trước, bà con các dân tộc Dao, Thượng, Thái, Ba-na, Khơ-me…đến khu dự án của Trung đoàn 737 định cư, thuộc xã Ia-Rvê, huyện Ea-Súp (Đắc Lắc). Chân ướt chân ráo lại chưa quen thông thổ, nên bà con gặp rất nhiều khó khăn. Cuộc sống nghèo khổ, đói rét triền miên. Cơm không đủ ăn, áo quần, chăn màn cũng hết sức thiếu thốn; hầu hết bà con ban đêm ngủ không màn; ban ngày vào rừng lấy củi, phát rẫy, ăn ở mất vệ sinh, lại bị muỗi, vắt cắn nên bệnh sốt rét bùng phát; mỗi ngày có tới vài chục người mắc bệnh, lên cơn sốt. Trong khi đó, trạm y tế xã lụp sụp, xuống cấp, thiếu người, thiếu thuốc không thể khống chế được dịch. Chính quyền địa phương lo lắng, bất lực, dịch bệnh càng lan rộng, hoành hành khắp nơi. Trước tình hình khẩn cấp, lãnh đạo, chỉ huy Trung đoàn 737 quyết định nhanh chóng vào cuộc cứu dân. Thượng tá Trần Văn Việt, Trung đoàn trưởng, nhớ lại:

Thầy thuốc Trung đoàn 737 khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân.

- Ngày ấy trung đoàn chưa có bệnh xá, nên một mặt chúng tôi phải đưa bác sĩ, nhân viên y tế của đơn vị xuống từng thôn khám bệnh, cấp thuốc cho đồng bào; mặt khác phải tính đến phương án lâu dài là triển khai xây dựng bệnh xá quân dân y, hỗ trợ địa phương trong công tác y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Trực tiếp tìm hiểu tại các hộ gia đình, lực lượng cán bộ, nhân viên y tế của trung đoàn xác định rõ nguyên nhân dẫn đến dịch sốt rét bùng phát là do môi trường sống ẩm thấp, cây cối um tùm, rậm rạp; mùa mưa muỗi rừng nhiều vô kể; bà con lại thiếu hiểu biết về thực hiện nếp sống vệ sinh. Thiếu tá Nguyễn Hồng Ngọc, Chủ nhiệm chính trị Trung đoàn 737, cho biết:

- Xác định được nguyên nhân gây dịch bệnh, lãnh đạo trung đoàn triển khai thực hiện phương châm “tất cả vì cuộc sống của đồng bào”. Theo đó, cơ quan chính trị phối hợp với chính quyền địa phương và bộ phận quân y đến từng nhà kiên trì tuyên truyền, hướng dẫn bà con cách chăm sóc sức khỏe, phòng ngừa dịch bệnh. Trung đoàn trích kinh phí mua chăn, màn, quần áo tặng các hộ gia đình; quyên góp tiền, tiết kiệm lương thực hỗ trợ bà con; quân y tổ chức phun thuốc diệt muỗi, khử trùng, cùng nhân dân phát quang nơi ở, dọn vệ sinh, khơi thông cống rãnh… Những ngày đó, cả trung đoàn khẩn trương thực hiện nhiệm vụ cứu dân bằng lương tâm, tình cảm và trách nhiệm cao nhất.

Chỉ sau một thời gian ngắn, dịch sốt rét bắt đầu thuyên giảm. Những bệnh nhân bị sốt rét được điều trị tại chỗ dần dần bình phục, số ca nhiễm mới giảm hẳn. Cũng từ đó, đều đặn hằng năm, Trung đoàn 737 tổ chức các đội tuyên truyền lưu động gồm các thành phần: Dân vận, quân y, tuyên huấn… bám thôn, bản hướng dẫn bà con ăn chín, uống sôi, ngủ màn, dần ổn định cuộc sống. Ông Cao Hoài Trung, Phó bí thư Thường trực Đảng ủy xã Ia-Rvê bày tỏ:

- Nhờ bộ đội tuyên truyền, vận động, hỗ trợ kịp thời, nên dịch bệnh đã bị dập tắt; ý thức của bà con cũng được nâng lên, biết tự mình giữ gìn sức khỏe, tích cực lao động sản xuất xây dựng quê hương. Đồng bào xã Ia-Rvê mạnh khỏe, ấm no là nhờ công của bộ đội 737 nhiều lắm!

Thầy thuốc quân y của buôn làng

 “Con gái em bị sốt mấy ngày, mua thuốc uống không bớt. Sáng hôm qua cháu co giật, em vội đưa tới bệnh xá của bộ đội. Giờ cháu đã đỡ và không còn quấy nhiều như trước nữa” - Chị Lang Thị Lý, 25 tuổi, người dân tộc Thái, ở xã Ia-Rvê vừa bế đứa con nhỏ chừng hơn 1 tuổi vào lòng, vừa đút từng thìa bột cho nó. Cháu bé ăn khá ngon lành, thỉnh thoảng lại nhoẻn miệng cười. Bác sĩ Phùng Bá Cường kể:

- Lúc mới vào bệnh xá, cháu sốt cao gần 40 độ, cơ thể nóng ran, thiếu nước. Chúng tôi phải khẩn trương hạ nhiệt, hội chẩn điều trị. Cũng may mà gia đình đưa cháu đến kịp thời, không thì…

Bác sĩ Cường bỏ lửng câu nói. Chị Lý vẫn vui cười bên cô con gái vừa đỡ bệnh. Chị đâu biết được rằng, chỉ chậm vài giờ nữa, thêm một, hai lần co giật là cháu bé sẽ vô phương cứu chữa. Ở cái xã nghèo phía cuối dãy Trường Sơn này có 14 thôn, với hơn 6500 nhân khẩu, nằm rải rắc trên diện tích cao nguyên khá rộng. Từ thôn xa nhất đến trạm y tế xã cũng phải đi mười mấy cây số đường rừng. Bởi vậy, mỗi khi bà con ốm đau, bệnh tật họ thường đưa tới Bệnh xá Trung đoàn 737. Cũng chẳng gần hơn là mấy, nhưng bệnh xá bộ đội rất được bà con tin tưởng. Tiếng lành đồn xa, người dân ở xã Ea-Rốk mỗi khi bị bệnh cũng tìm đến bệnh xá trung đoàn. Từ lâu, bà con trong khu dự án kinh tế- quốc phòng và các địa bàn lân cận đều coi các bác sĩ quân y Trung đoàn 737 như người thân thiết, chỗ dựa tin cậy để đồng bào gửi gắm mỗi khi mắc bệnh, trái gió trở trời. Chị Nguyễn Thị Hồng, 25 tuổi, ở xã Ea-Rốk, có một con trai, hiện đang mang thai đứa thứ hai. Ba năm trước chị sinh con đầu lòng tại bệnh xá quân dân y. Chị bảo, các y, bác sĩ ở đây giỏi chuyên môn, lại tận tình, chu đáo, hết lòng giúp đỡ bệnh nhân nên lần này chị cũng đăng ký được sinh tại bệnh xá, vừa tiện lợi, vừa an toàn. Trung úy, bác sĩ điều trị Trương Văn Thiết, chia sẻ:

- Theo quy định, Bệnh xá cấp trung đoàn không có chức năng hộ sinh và phải giới thiệu bệnh nhân lên tuyến trên. Làm như vậy chúng tôi rất nhàn, nhưng bà con sẽ khổ vì đường lên bệnh viện huyện quá xa, lại hiểm trở. Giải pháp tình thế là chúng tôi xin đi tập huấn nghiệp vụ sản khoa kết hợp với tự học để  phục vụ nhân dân, điều trị ban đầu và xử lý những ca sinh nở gấp. Lâu ngày thành quen, nhiều ca “mẹ tròn con vuông”, giờ bệnh xá trung đoàn có uy tín trong công tác này.

Gần 10 năm qua, với 9 bác sĩ, y sĩ, nhân viên y tế, Bệnh xá Trung đoàn 737 đã nỗ lực phục vụ bộ đội, nhân dân; mỗi năm tiếp nhận điều trị khoảng 2600 lượt bệnh nhân, chủ yếu là bà con đồng bào các dân tộc thiểu số trong khu vực dự án; trong đó chỉ khoảng 3% bệnh nhân phải chuyển lên tuyến trên do bệnh nặng, hiểm nghèo. Quân y trung đoàn còn phối hợp chặt chẽ với Trung tâm y tế dự phòng huyện Ea-Súp chủ động phát tờ rơi tuyên truyền phòng, chống dịch bệnh, khử trùng nguồn nước để ngăn chặn các loại ký sinh trùng gây bệnh. Mới đây nhất, khi có thông báo về dịch tay, chân, miệng xuất hiện trên địa bàn Tây Nguyên, Trung đoàn 737 đã chỉ đạo thành lập các tổ chuyên môn xuống từng trường học, khu dân cư hướng dẫn mọi người cách phòng, tránh nhiễm bệnh; mời cán bộ các ban, ngành, đoàn thể địa phương, đại diện lãnh đạo các thôn đến bệnh xá quân dân y để phổ biến kế hoạch phối hợp phòng dịch. Nhờ vậy, cả xã không có trường hợp nào mắc bệnh tay, chân, miệng.

Ngoài chăm sóc bệnh nhân tại bệnh xá, hằng năm, lực lượng quân y trung đoàn tổ chức từ 2 đến 3 đợt khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho bà con ở các thôn, bản. Những trường hợp neo đơn, già yếu, các bác sĩ quân y trực tiếp xuống tận nhà khám bệnh, điều trị. Ông Xàm Lồng Pâu, dân tộc Dao, ở thôn 14, xã Ia-Rvê, một trong những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được bộ đội Trung đoàn 737 thường xuyên tặng quà, hỗ trợ gạo sinh sống; bản thân ông Pâu sức khỏe yếu, vợ mất sớm, hai con còn nhỏ. Mỗi khi đau ốm, ông lại đến bệnh xá trung đoàn để khám và điều trị, hoặc báo tin để bác sĩ quân y đến khám. Ông Pâu bộc bạch:

- Mình tin cách làm của bộ đội, nó có ích thật sự. Thuốc của bộ đội cũng rất tốt, uống vào bệnh nhanh khỏi. Nếu có phải nằm ở bệnh xá cũng sướng cái thân vì phòng điều trị sạch sẽ, khang trang, thoáng mát, lại được cán bộ quân y thăm hỏi, phục vụ tận tình, nên tinh thần thoải mái, sức khỏe hồi phục nhanh!

Theo ông Pâu, nhiều người trong bản mới ốm một vài ngày, nằm ở nhà cứ thấy sức khỏe vơi dần, suy kiệt, vậy mà tới bệnh xá lại thấy khỏe ra, bệnh tật thuyên giảm hẳn, nên ông và bà con càng vui và thêm tin tưởng. Thượng tá Nguyễn Đức Hùng, Chính ủy trung đoàn giải thích:

- Chúng tôi chỉ đạo bệnh xá ưu tiên hàng đầu chăm sóc sức khỏe nhân dân. Các loại thuốc tốt đều được đưa ra sử dụng cho bà con trong trường hợp cần thiết. Bên cạnh đó là tinh thần, thái độ phục vụ của nhân viên quân y tận tình, chu đáo, giúp bệnh nhân nhanh chóng bình phục…

Mới đây, tại một cuộc họp của UBND huyện Ea-Súp về tình hình phát triển kinh tế-xã hội, chăm sóc sức khỏe nhân dân, xã Ia-Rvê, Ea-Rốk được đánh giá có những bước phát triển vượt bậc trong công tác y tế dự phòng; qua đó cho thấy các xã đã phối hợp chặt chẽ với bộ đội, dựa vào thế mạnh của lực lượng quân y để phòng ngừa, khống chế thành công nhiều loại dịch bệnh, mang lại sức khỏe, niềm vui cho đồng bào. Ông Trần Ngọc Quang, Chủ tịch UBND huyện Ea-Súp khẳng định:

- Ở địa bàn biên giới Tây Nguyên, chính quyền địa phương rất cần sự hỗ trợ của quân y các đơn vị quân đội. Chúng tôi mong một thì bà con mong mười, bởi trong sâu thẳm tâm hồn bà con không còn phân biệt bệnh xá của bộ đội mà đã coi các bác sĩ quân y như những thầy lang, thầy thuốc của  dân làng.

Bài và ảnh: HOÀNG THÀNH