Một người thợ thản nhiên đổ phế thải ngay giữa ngõ 325 Kim Ngưu. Ảnh: Internet

Sau khi Hànộimới khởi đăng loạt bài "Người Hà Nội quyết tẩy trừ tệ đổ rác ra đường", UBND TP Hà Nội đã có Công văn 10113 yêu cầu các cấp, ngành tăng cường tuyên truyền nếp sống văn minh, giao các quận, huyện, thị xã tổ chức tổng vệ sinh, tăng cường kiểm tra, giám sát không để tình trạng đổ rác ra đường. Một tuần sau khi có sự chỉ đạo của thành phố, phóng viên Hànộimới đã có cuộc khảo sát thực tế và nhận thấy vẫn còn nhiều nơi chưa thực sự vào cuộc.

Tệ đổ rác ra đường vẫn hoành hành 

Phong trào Tổng vệ sinh chiều thứ sáu, sáng thứ bảy vẫn được nhiều địa phương thực hiện, hiệu quả có thể nhìn thấy ở nhiều khu vực trên địa bàn TP với diện mạo sạch sẽ, sáng sủa hơn mỗi dịp cuối tuần. Thế nhưng, tệ đổ rác ra đường vẫn rất phổ biến, càng lộ rõ hơn trong những ngày thứ bảy, chủ nhật vừa qua. Ở địa bàn quận Ba Đình, đường Đội Cấn là con đường dẫn tới Bảo tàng Hồ Chí Minh, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, hướng vào trung tâm Thủ đô. Trái ngược hẳn với vẻ văn minh, sạch đẹp mà lẽ ra con đường phải có được, con đường này vẫn bị tệ đổ rác ra đường "bôi bẩn". Sáng hôm qua 25-10, sau khi công nhân vệ sinh môi trường hoàn thành đợt thu gom rác ban đêm, rạng sáng, vỉa hè, lòng đường Đội Cấn đã "bê bết" nhiều cụm rác, túi rác. Từ đầu đường phía đường Lê Hồng Phong đến số 120 bên trái và ngõ 135 bên phải, cứ vài chục mét lại xuất hiện vài túi rác túm tụm lại một góc. Một cửa hàng bún trên đoạn này còn vứt thẳng xuống lòng đường viên than tổ ong vừa móc ra. Ngay ngã ba giao với phố Giang Văn Minh, chỉ cách thùng rác 3-4 bước chân, người dân vẫn bỏ rác trên vỉa hè thành đống. Sát địa bàn quận Ba Đình, đường Văn Cao, Thụy Khuê, Hoàng Hoa Thám, Đường Bưởi, Lạc Long Quân thuộc địa bàn quận Tây Hồ người dân cũng không ngại ngần "hẩy" rác xuống đường. Nặng nhất là đường Văn Cao, rác từ các cửa hàng "thi nhau" chất đống ngay dưới lòng đường, phần sát vỉa hè, bất kể trên phố này đã được bố trí một số thùng rác dự phòng (màu da cam, 240 lít) đón rác phát sinh của người dân. 

Địa bàn quận Cầu Giấy, Từ Liêm, tình hình cũng không khá hơn. Các tuyến đường Nguyễn Phong Sắc, Nguyễn Văn Huyên, đường trong khu tập thể Nghĩa Tân, Dịch Vọng, Trần Đăng Ninh, rác, túi rác vẫn thi thoảng xuất hiện trên hè phố, cạnh gốc cây, dưới lòng đường. Đáng kể như đường Hoàng Quốc Việt, ngay trước cây xăng số 148, từ lâu đã trở thành điểm tập kết rác không chỉ bốc mùi mà còn rất phản cảm bởi cảnh nhem nhuốc của thùng rác lổng chổng, rác vứt lung tung xung quanh. Hôm qua vẫn tái diễn cảnh đó với một xe rác để suốt từ sáng tới trưa, biến đoạn phố này thành bãi rác nhỏ không hơn không kém. Thuộc địa bàn xã Cổ Nhuế, huyện Từ Liêm, đường Trần Cung vẫn ngập ngụa rác. Đếm sơ sơ, sáng 25-10, trên con đường này có trên 20 đống rác từ đầu đường đến cuối đường.  

Cả công an, chính quyền... chưa vào cuộc 

19h ngày 25-10, chúng tôi có mặt tại một trong những "điểm đen" về rác thải gây bức xúc trong nhân dân tại ngõ 325 Kim Ngưu. Lúc này rác sinh hoạt đã được các công nhân Xí nghiệp Môi trường đô thị số 3 thu gom trên hơn 10 xe chuẩn bị đem đi bốc lên xe tải lớn. Cạnh khối lượng rác cao như núi đó là một đống phế thải xây dựng lớn gồm đất và gạch vữa vụn nằm dài khoảng hơn 20m lấn cả lối đi chung. Theo chị Hoàng Kim Dung, Tổ 11 Xí nghiệp MTĐT số 3: "Sau khi thu gom hết rác thải sinh hoạt trên địa bàn phường Thanh Lương đến khoảng 12h đêm hơn 20 cán bộ của tổ mới có thể tập trung thu gom đống phế thải trên được. Việc thu gom này cũng phải mất ít nhất là 2 - 3 tiếng vì phế thải xây dựng có khối lượng lớn hơn nhiều rác thải sinh hoạt". Bức xúc về tệ đổ trộm phế thải xây dựng tại đây, các công nhân Tổ 11 cho biết họ cần sự vào cuộc ủng hộ của chính quyền địa phương một cách quyết liệt hơn nữa. Chị Trần Thị Hoa công nhân Tổ 11 cho biết: "Chúng tôi chỉ làm nghề phục vụ nên không có chức năng xử phạt những người vô ý thức đổ rác thải ra đường dù bắt gặp họ đang làm hành động đó". Như trong chiều ngày 22-10 vừa qua, bức xúc vì những hành vi ngang nhiên đổ trộm phế thải, chị Dung đã cương quyết dùng xích sắt "tạm giữ" một chiếc xe cải tiến đổ trộm phế thải. Vụ việc cũng được chị báo cáo CA phường Thanh Lương cách đó vài trăm mét nhưng cũng như mọi lần khác… CA phường không mấy khi bận tâm đến những vụ việc này. Trước đó, từ cuối năm 2008 không ít lần chị tổ trưởng này đã phải tạm giữ xe cải tiến đổ trộm phế thải theo cách như vậy và có báo cáo đầy đủ cho lực lượng CA. Có những lần đối tượng kiên quyết chống trả, không biết làm cách nào chị Dung nhấc máy gọi cho anh Bùi Quốc Tuấn, công an quản lý khu vực chị đang ở đến trợ giúp. Mặc dù không phải địa bàn mình quản lý nhưng khi có sự xuất hiện của công an, các đối tượng đổ trộm phế thải này đều bớt hung hăng và ngoan ngoãn chấp hành hiệu lệnh đưa xe tang vật về CA phường.  

Khi nói về vấn đề đổ trộm phế thải xây dựng, ông Phạm Huy Hiển cán bộ Xí nghiệp Môi trường số 3 hết sức bức xúc cho biết, mặc dù Xí nghiệp đã quy hoạch 2 điểm tập kết đổ phế thải xây dựng tại cổng phụ Công viên Tuổi trẻ trên phố Thanh Nhàn và khu vực cửa khẩu Vân Đồn và có thông báo rất đầy đủ trên các hệ thống loa truyền thanh phường và tổ dân cư, nhưng chuyện đổ rác bậy vẫn cứ diễn ra ngay cả khi có các công nhân xí nghiệp giám sát tận nơi. Tại khu vực tập kết trên phố Thanh Nhàn dù ngành MTĐT đã đặt ở đó hai bồn chứa rác lớn nhưng chẳng có mấy xe tải nào chịu chấp hành đổ đúng nơi quy định. Ở cửa khẩu Vân Đồn cũng vậy có những hôm phế thải đổ còn lấp cả đường đi. Ông Hiển cho biết: Các chủ xe tải mà đổ phế thải đúng nơi quy định thì may cho ngành chúng tôi quá! Để thành phố xanh, sạch, đẹp vào thời điểm trước 6h, có những hôm các đối tượng này còn ngang nhiên đổ tràn lan ra cả đường khiến chúng tôi không thể có đủ lực lượng làm phải thuê thêm cả những người làm thuê ngoại tỉnh thu dọn.  

Qua khảo sát, Xí nghiệp MTĐT số 3 cũng đã lập được danh sách 3 điểm đen về đổ trộm phế thải xây dựng tại trước cửa số nhà 555 Trần Khát Chân, khu vực hàng rào số 5 Trần Nhân Tông, ngõ 325 Kim Ngưu. Lãnh đạo xí nghiệp thừa nhận, tại những nơi được coi là điểm đen này bất kể ngày đêm lúc nào cũng chình ình những đống phế thải trông rất mất mỹ quan đô thị. Dù tại những nơi như trên phố Thanh Nhàn lúc nào cũng có công nhân hướng dẫn đổ phế thải vào thùng hẳn hoi nhưng bao giờ người dân cũng phớt lờ. Thực tế ngành MTĐT không có "cây gậy" pháp lý để xử những trường hợp này, bởi việc xử vi phạm hành chính là của... chính quyền.  

Rác ngoài đường, không phải việc của phường? 

Trong Công văn 10113, UBND TP yêu cầu "UBND quận, huyện, thị xã tăng cường tuyên truyền, vận động, tổ chức nhân dân tham gia giữ gìn vệ sinh môi trường, tổng vệ sinh hằng tuần trên toàn TP theo Chỉ thị 04/2003/CT-UB ngày 17-1-2003 của UBND TP Hà Nội; tăng cường vai trò, trách nhiệm của tổ trưởng dân phố, trưởng thôn trong vận động nhân dân tham gia tổng vệ sinh hằng tuần trên địa bàn dân cư". Đáng tiếc là trong khi tệ đổ rác ra đường vẫn diễn ra hằng ngày như vậy, sự vào cuộc của chính quyền quận, huyện, xã, phường vẫn rất hạn chế.  

Nhiều người dân trên đường Đội Cấn cho biết, một tuần nay, không hề thấy phường, quận nhắc gì về vấn đề vệ sinh cả. Bà Hải, ở ngõ 135 đường này nói "Nhìn đường phố đầy rác thế này cũng buồn lắm chứ anh. Nhưng vì vẫn còn nhiều người thực dụng, không tự ý thức vì cái chung đâu. TP phải vào cuộc, quận, phường phải vừa áp dụng chế tài, vừa tuyên truyền mới có hiệu quả. Để làm được tất cả những việc đó thì phải tâm huyết. Tôi thấy họ vẫn hời hợt lắm". Đây cũng là cảm nhận chung của chúng tôi khi trao đổi với người dân trên địa bàn các quận Tây Hồ, Cầu Giấy và huyện Từ Liêm. Trên đường Bưởi, gặp bà Lan vừa bỏ túi rác đầu ngõ 188, chúng tôi hỏi "Các bác không được cán bộ phường nhắc nhở hay sao mà cứ đổ rác ra đây mãi thế?". "Xe rác không vào trong, tôi để ra đây cho tiện, có ai nhắc đâu". - bà đáp.  

Như đã từng phân tích trong bài viết trước của Hànộimới, UBND TP từng ra quy định phạt hành vi đổ rác ra đường và giao nhiệm vụ này cho UBND phường từ năm 1996. Thế nhưng, UBND các phường đã không hoàn thành nhiệm vụ này, "bỏ quy định của TP trong ngăn kéo". Tệ đổ rác ra đường đã kéo dài nhiều năm nay, càng ngày càng trở nên nhức nhối, không chỉ ảnh hưởng đến môi trường, cảnh quan, văn minh đô thị, cả nếp sống văn hóa gia đình và khu dân cư… có nghĩa là "đụng chạm" đến rất nhiều vấn đề xã hội thuộc trách nhiệm của UBND cấp phường, quận. Vậy mà, ngoài việc tổ chức vận động nhân dân thực hiện Chỉ thị 04 không đồng đều, thường xuyên, UBND các quận, huyện, phường, xã dường như chưa có bất cứ hành động thực sự có ý nghĩa nào để tẩy trừ tệ đổ rác ra đường, ngay cả khi UBND TP đã có Chỉ thị 10113 nhấn mạnh thêm vấn đề này.

Phải chăng các quận, các phường quá bận rộn với các việc lớn, việc quan trọng, còn chuyện ném rác ra đường chỉ là chuyện nhỏ? Đã đến lúc lối tư duy và nhận thức lệch lạc trên cần được "tẩy trừ" và phải coi đó cũng là sự thiếu tinh thần trách nhiệm chính trị với thành phố, với cấp trên và với Thủ đô trước thềm kỷ niệm 1000 năm tuổi.
Theo HNMO