QĐND -  Nếu nói Nhà máy Z176 là “con tàu số 1” của Tổng cục Công nghiệp quốc phòng về hội nhập kinh tế quốc tế, thì Đại tá Nguyễn Xuân Khải, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc nhà máy, chính là vị thuyền trưởng đầy bản lĩnh, có kiến thức và kinh nghiệm để vững tay lái đưa con tàu vượt biển thành công...

Một quyết định sáng tạo và… táo bạo!

Cảm nhận đầu tiên của tôi khi tiếp xúc với Đại tá Nguyễn Xuân Khải, Giám đốc Nhà máy Z176 (tên giao dịch là Công ty 76) chính là vóc người cao lớn và cách nói chuyện rất hồn hậu, chân tình. Gặp tôi, anh phấn khởi nói:

- Tại Hội nghị các nhà cung cấp sản phẩm cho Tập đoàn IKEA (Thụy Điển) khu vực châu Á-Thái Bình Dương vừa qua, doanh nghiệp của chúng tôi đã được bình xét và trao Cúp chứng nhận là nhà cung cấp xuất sắc nhất khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Với sự ghi nhận này, Nhà máy Z176 sẽ yên tâm “đầu ra” về xuất khẩu ít nhất trong 5 năm tới.

Điều mà Giám đốc Nguyễn Xuân Khải vừa nói càng có ý nghĩa hơn khi doanh nghiệp do anh đứng đầu đã vượt qua 63 nhà cung cấp sản phẩm cho Tập đoàn IKEA-một trong những tập đoàn bán lẻ sản phẩm hàng đầu thế giới-để trở thành ngôi "quán quân". Cũng cần phải nói thêm, trong 63 doanh nghiệp này, hội nghị chọn được 4 doanh nghiệp xuất sắc khu vực châu Á-Thái Bình Dương, mỗi doanh nghiệp đáp ứng tốt nhất một tiêu chí như: Giá hợp lý nhất, quản lý chất lượng tốt nhất, đáp ứng tốt nhất về công tác môi trường, đóng gói và giao hàng tốt nhất. Nhà máy Z176 đã đáp ứng tất cả những tiêu chí mà 4 doanh nghiệp kia gộp lại.

Thành công ấy không thể không nhắc đến vai trò của “người cầm lái” Nguyễn Xuân Khải.

Đại tá Nguyễn Xuân Khải (ngoài cùng, bên phải) giới thiệu với các đại biểu trong và ngoài quân đội sản phẩm xuất khẩu của nhà máy. Ảnh: Nhất Ngôn

Nếu ai đã từng đến Nhà máy Z176 những năm trước đây, nay có dịp tái ngộ sẽ ngỡ ngàng trước sự đổi thay rất nhiều về diện mạo, cảnh quan. Dãy nhà nhỏ dùng làm trụ sở điều hành khi xưa, giờ mọc lên tòa cao ốc khang trang hiện đại, mặt tiền hướng ra hồ nước thấp thoáng bóng dừa... Hội trường, nhà xưởng sản xuất, máy móc thiết bị, công trình phúc lợi đã và đang được đầu tư mới. Những gương mặt công nhân lấp lóa niềm vui bên ngôi nhà mới xây! Gặp gỡ những cán bộ, công nhân từng nhiều năm công tác trong nhà máy, tôi hiểu hơn về nỗ lực “vượt biển lớn” của một doanh nghiệp quân đội. Cách đây gần 20 năm, ngoài nhiệm vụ tham gia sản xuất hàng quốc phòng nhóm 2, Nhà máy Z176 là một doanh nghiệp có thế mạnh trong sản xuất các loại bao bì PP phức hợp, dùng cho công nghiệp sản xuất xi măng, phân bón. Tuy nhiên, hầu hết sản phẩm là tiêu thụ trong nước, việc “hội nhập” vẫn là kế hoạch… dài hơi! Do có quá nhiều doanh nghiệp cùng đầu tư ngành hàng này, thị trường bao bì PP trở nên bão hòa. Số lượng sản phẩm, doanh thu, lợi nhuận của công ty cũng từng bước giảm dần. Khó khăn đã hiện hữu. Thời điểm này, số “phần trăm” hàng quốc phòng chiếm tỷ trọng không đáng kể. Nếu không kịp thời phát triển một ngành hàng mới, đời sống, việc làm của hàng nghìn người lao động sẽ vô cùng khó khăn. Đúng lúc đó, nhà máy “chớp” được một cơ hội.

Đại tá Nguyễn Xuân Khải nhớ lại:

- Vào năm 2001, khi còn là Phó giám đốc kinh doanh, trong một hội chợ tại Giảng Võ (Hà Nội), tôi tình cờ gặp chuyên viên phát triển thị trường của Tập đoàn IKEA. Biết họ có nhu cầu sản xuất túi dùng trong siêu thị, tôi đã thuyết phục ban giám đốc mạnh dạn phát triển ngành hàng này. Tất nhiên là phải thực hiện chặt chẽ các tiêu chí về mẫu mã, chất lượng, giá cả và thời gian giao hàng. Không hiểu sao lúc đó tôi có niềm tin rất lớn vào mặt hàng này.

IKEA là một tập đoàn lớn của Thụy Điển, đứng thứ 5 trên thế giới về thị trường bán lẻ. Khi được tập đoàn này đặt hàng sản xuất 197.000 túi siêu thị, khó khăn đầu tiên chính là chưa nhận được sự đồng thuận từ Ban giám đốc. Nguyễn Xuân Khải đã kiên trì thuyết phục. Anh nói: “Nếu thất bại, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm”. Bạo gan thì nói thế, chứ anh cũng trăn trở, băn khoăn lắm. Nếu thành công thì là thành công chung của doanh nghiệp, là cơ hội hiếm có đưa sản phẩm của nhà máy ra thị trường thế giới. Nhưng nếu thất bại, mọi nỗ lực của tập thể sẽ trở thành công cốc và với cá nhân anh có thể ảnh hưởng tới sự nghiệp! Thật may, trước quyết tâm của anh, cuối cùng đã nhận được sự đồng thuận của Ban giám đốc…

Khó khăn chồng chất khó khăn. Lúc ấy, nhà máy chỉ có thể chủ động được nguồn nguyên liệu (sản xuất vải nhựa PP), còn công nghệ may, quy trình làm ra sản phẩm, máy móc thiết bị, vật tư, phụ kiện khác còn thiếu và yếu. Được giao “toàn quyền xử lý vụ này”, Nguyễn Xuân Khải chỉ đạo các cộng sự dưới quyền đôn đáo lo “việc lớn”. Người chạy vật tư, người lo thiết kế mẫu sản phẩm, người tìm đối tác gia công… Tập đoàn IKEA yêu cầu: Trong 3 tháng nhà máy phải giao được hàng. Vậy là cả guồng máy được huy động vào cuộc. Nhà máy gấp rút đầu tư thêm 50 chiếc máy may công nghiệp, liên hệ với các nhà may trong vùng làm gia công thêm, thế nhưng ngày giao hàng đã cận kề mà chưa lo đủ số lượng. Nguyễn Xuân Khải mất ăn mất ngủ. Quả thật, để hoàn thành một bản hợp đồng với đối tác nước ngoài không “dễ ăn” chút nào. Lại thương thảo, lại điều đình và được đối tác “linh động” kéo dài thêm 2 tháng nữa, vậy mà nguy cơ vẫn không kịp. Gay quá, "hỏng ăn" tới nơi rồi! Nguyễn Xuân Khải-vị thủ lĩnh của “bản hợp đồng mở lối” cũng toát cả mồ hôi. Thật may, đúng vào thời điểm ngặt nghèo ấy, nghe tin có một xí nghiệp may công nghiệp trong vùng vừa kết thúc đợt hàng, anh liền tìm đến nhờ “giúp sức”. Nhờ gần 500 máy may của xí nghiệp này mà Z176 “thoát hiểm”! Khi nhận 71.000USD từ lô hàng xuất khẩu đầu tiên, cả cán bộ, công nhân nhà máy thở phào nhẹ nhõm và thấm thía hơn giá trị của… đồng tiền hội nhập!

Thành công sau “bản hợp đồng mở lối”

Nay thì Nhà máy Z176 đã thực sự là một doanh nghiệp của thời hội nhập. Nhà xưởng khang trang, thoáng rộng; dây chuyền thiết bị hiện đại; công nhân tự giác cao; bộ máy làm việc nhịp nhàng… Những gì đang hiện hữu ở nơi đây có yếu tố rất quan trọng mang dấu ấn Nguyễn Xuân Khải.

Tới nhà máy, tôi khá ấn tượng khi khi đọc được câu slogan được gắn trên các tấm biển trước nhiều phân xưởng sản xuất: “Hãy nhớ! Người kiểm hàng tiếp theo sẽ là khách hàng của chúng ta”. Để có được những sản phẩm đủ khả năng vươn ra thị trường thế giới, Nhà máy Z176 đã phải cùng lúc thực hiện hai bộ tiêu chuẩn (do Tập đoàn IKEA đề ra) là IWAY (về môi trường) và QWAY (về chất lượng sản phẩm). Nhờ vậy, tất cả hoạt động ngày càng hiện đại và chính quy hơn.

Nhờ “bản hợp đồng mở lối”, giờ đây Nhà máy Z176 đã trở thành doanh nghiệp dẫn đầu Tổng cục CNQP về xuất khẩu. Trong phạm vi nội địa, nhà máy không có đối thủ cạnh tranh, nguồn cung sản phẩm cho Tập đoàn IKEA rất ổn định. Xuống các phân xưởng sản xuất, chúng tôi ngợp mình trước không gian sống động, nhiều màu sắc của máy móc, thiết bị, sản phẩm. Những công nhân mặc đồng phục xanh nhạt, hầu hết tuổi đời còn rất trẻ, đang miệt mài bên máy. Hiện nay, sản phẩm xuất khẩu của nhà máy chủ yếu là các loại túi dùng trong siêu thị, màn rèm và hộp dựng đồ. Năm 2012 vừa qua, giá trị tổng doanh thu toàn công ty đạt khoảng 37 triệu USD thì riêng doanh thu từ xuất khẩu chiếm tới 31 triệu USD. Các chỉ tiêu về lợi nhuận, giá trị tăng thêm, nộp ngân sách, thu nhập bình quân đầu người đều tăng. Điều đáng nói hơn cả là không chỉ bảo đảm việc làm, đời sống cho 1.500 cán bộ, công nhân viên, mà nhà máy còn tạo việc làm cho khoảng 2000 hộ gia đình (gồm nhiều địa phương như Hà Nội, Hưng Yên, Thái Bình, Bắc Ninh) nhờ gia công sản phẩm phục vụ xuất khẩu. Gặp chúng tôi, chị Trương Thị Tuyết, công nhân ở Tổ may 6, Phân xưởng A3, bày tỏ: “Sau thời gian lao động hợp đồng, hiện nay em đã được nhà máy tuyển dụng chính thức, ngày làm 8 tiếng theo giờ hành chính, thu nhập bình quân khoảng 6,4 triệu đồng/tháng. Em rất hài lòng với công việc của mình”.

Tâm sự về chuyện đời, chuyện nghề, Giám đốc Nguyễn Xuân Khải tâm sự: “Xuất khẩu và tham gia hội nhập kinh tế thế giới là hướng đi chiến lược của Nhà máy Z176 nhằm đạt được những hiệu quả tốt nhất cho doanh nghiệp, quân đội và đất nước. Hướng đi ấy sẽ được chúng tôi cụ thể hóa bằng phương châm 8 chữ: Chủ động, trách nhiệm, hợp tác và phát triển”.

Từ những bỡ ngỡ ban đầu, Nhà máy Z176 đã tự tin “từ ao nhà vươn ra biển lớn” Hiện nay, tỷ trọng hàng xuất khẩu chiếm tới 80% doanh số của nhà máy. Năm 2013 này, nhà máy phấn đấu đạt doanh số gần 40 triệu USD, trong đó riêng xuất khẩu sản phẩm đạt khoảng 33 triệu USD, lợi nhuận tăng hơn 10%; bảo đảm thu nhập, đời sống tốt hơn cho người lao động. Với những đóng góp cho doanh nghiệp, Đại tá, Giám đốc Nguyễn Xuân Khải-tác giả của “bản hợp đồng mở lối” - đã từng nhận nhiều phần thưởng xứng đáng, trong đó hai lần được Bộ Quốc phòng tôn vinh là “Doanh nhân quân đội tiêu biểu”. Đầu tháng 9-2013 vừa qua, anh vinh dự nằm trong số 100 cá nhân tiêu biểu trong toàn quân được Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng biểu dương, tôn vinh và trao Bằng chứng nhận về thành tích xuất sắc trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Anh cũng vinh dự là một trong số ít các doanh nhân tiêu biểu được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gặp mặt và tặng quà lưu niệm tại Phủ Chủ tịch trong dịp Quốc khánh 2-9 vừa qua.

LÊ THIẾT HÙNG