QĐND Online - Mới đây, theo Đoàn làm phim Chuyên mục QPTD của Bộ CHQS tỉnh Quảng Ngãi, chúng tôi có mặt tại làng Sơn Mỹ, xã Tịnh Khê (Sơn Tịnh -Quảng Ngãi). Vốn yên bình như bao làng quê khác ở Việt Nam nhưng 41 năm trước, ngày kinh hoàng 16/3/1968 xảy ra chính tại ngôi làng nhỏ này, 504 con người bị đội quân viễn chinh Mỹ điên cuồng xả súng tàn sát dã man. Sự kiện này gây chấn động thế giới dưới cái tên: Thảm sát Mỹ Lai khiến những người có lương tri, yêu hoà bình, công lý cực liệt phản đối.

Nỗi đau không của riêng ai

Hình ảnh về vụ thảm sát Mỹ Lai. Ảnh: vietnamwar.com

Anh Phạm Thành Công – Giám đốc Bảo tàng chứng tích Sơn Mỹ cũng là một nhân chứng vụ thảm sát đã kể lại: “Năm ấy tôi 11 tuổi. Mẹ, chị và 3 người em của tôi bị chúng bắn đạn xối xả. Tôi bị xác người đè lên trên nên không trúng đạn. Khi bọn chúng quay sang đốt nhà, tôi mới chạy vội lên đỉnh Núi Ông nên thoát nạn”. Còn theo theo lời kể của chị Đỗ Thị Ánh Tuyết, cả gia đình chị gồm mẹ và 4 đứa em đều bị chết: Lúc đó chị mới có 13 tuổi, sống sót là nhờ xác của mẹ và các em chết đè lên, nhưng cũng bị một viên đạn găm vào lưng. Sau đó chị được bộ đội mang về và đưa đi. Chị trở thành nhân chứng sống đi khắp nơi để tố cáo tội ác của quân đội Mỹ trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. Còn bà Hà Thị Quý ngày bi thương ấy giờ vẫn là nỗi kinh hoàng, đau đớn ám ảnh không nguôi. Bà kể lại trong nước mắt: “Sáng hôm ấy, lính Mỹ tràn về làng quê, gặp ai là bắn xối xả đến đó. Nhờ những người ngã đè lên nên bà thoát chết, nhưng đứa con gái 17 tuổi và đứa con trai 6 tuổi đã chết ngay bên cạnh”. Bà Phạm Thị Thuận, 80 tuổi, gia đình có 6 người gồm chồng, con và cháu…đều bị sát hại. Bà Thuận nghẹn ngào: "Cứ nhắm mắt lại là hình ảnh ấy lại ám ảnh tôi"…

Những ngày tháng 3 này, khách đến Khu chứng tích Sơn Mỹ dường như đông hơn. Họ lặng lẽ thắp nén hương nguyện cầu trong ngày giỗ chung. Ông Kê Vinh- Giáo sư Đại học Hàn quốc thốt lên: “Những năm tháng đó tôi là một sinh viên có biết ít nhiều chiến tranh Việt Nam. Tôi cũng biết về vụ thảm sát Mỹ Lai qua phim ảnh, sách báo. Còn bây giờ được tận mắt chứng kiến tôi thấy thật kinh tởm cho lũ giết người”. Cựu chiến binh Mỹ RoBert Kirkland, từng tham gia vụ thảm sát Sơn Mỹ, mỗi khi trở lại mảnh đất này luôn cầu nguyện, xin sự tha thứ của mọi người. Trong cuốn sổ lưu niệm, ông viết: “Tôi đã 6 lần trở lại Sơn Mỹ, mỗi lần về lại mảnh đất này tôi đều có một cảm xúc khác nhau. Đó là nỗi buồn không thể nào thốt lên bằng lời được.Tôi đến Sơn Mỹ cách đây mấy chục năm vì chiến tranh, vì mệnh lệnh. Hãy tha thứ cho những việc chúng tôi đã làm. Tôi nghĩ tất cả mọi người hãy quan tâm hơn nữa đến mảnh đất này”.

Sơn Mỹ hồi sinh

Đài tưởng niệm các nạn nhân trong vụ thảm sát Mỹ Lai. Ảnh: Mike Hastie, cựu chiến binh Mỹ tại chiến trường Việt Nam chụp ngày 16/3/1997.

41 năm sau vụ thảm sát, vùng đất nổi tiếng thế giới vì “sự đau thương nhất” nỗi đau ấy không dễ nguôi ngoai nhưng người dân Sơn Mỹ đã nén đau thương chung tay xây dựng cuộc sống mới trên mảnh đất một thời là vành đai trắng. Trên mảnh đất hoang tàn Mỹ Lai ngày ấy giờ đã phủ lên một màu xanh của cây, trái, ruộng vườn, bãi mía nương ngô. Nhiều ngôi nhà khang trang đã mọc lên... Hai thôn Tư Cung và Cổ Lũy, trước đây, chỉ độc canh cây lúa thì bây giờ bà con chuyển sang nuôi trồng thủy sản hoặc nuôi cua càng xanh cho hiệu quả kinh tế cao, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 8,5 triệu đồng/người/năm. Nhiều dự án du lịch sinh thái đã và đang được đầu tư xây dựng tại Mỹ Sơn với tổng vốn hàng trăm tỷ đồng. Cây cầu bê tông bắc qua sông Kinh được Nhà nước đầu tư hơn 6 tỉ đồng xây dựng đã hoàn thành. Bãi tắm Mỹ Khê thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư xây dựng các khu du lịch, nghỉ dưỡng hiện đại phục vụ du khách và đội ngũ chuyên gia, công nhân xây dựng Khu Kinh tế Dung Quất. Các trường lớp từ tiểu học cho đến trung học phổ thông đều được đầu tư xây dựng khang trang. Hệ thống kênh mương thuỷ lợi được xây dựng kiên cố, tưới tiêu 550ha lúa, nâng năng suất lên 40-45 tạ/ha. Các chân ruộng bạc màu trồng dưa leo, bí đao, mướp đắng, hành lá.. cho thu nhập 50 - 60 triệu đồng/ha. Ruộng nhiễm mặn ven sông Kinh cải tạo thành 40ha nuôi tôm, nhiều hộ trồng lúa kết hợp nuôi tôm, lãi từ 25-30 triệu đồng/năm. Đội tàu của xã hơn 260 chiếc, tổng công suất trên 12.400 CV, đánh bắt hơn 5.600 tấn hải sản/năm. Nhiều ngư dân mạnh dạn vay vốn đóng tàu lớn, tổ chức đánh bắt xa bờ....

Xoa dịu nỗi đau Sơn Mỹ, nhiều tổ chức đã góp vốn đầu tư phát triển kinh tế cho địa phương. Tổ chức Hy vọng thế giới tài trợ 70.000 USD xây dựng Trung tâm chăm sóc sức khoẻ Mỹ Lai quy mô 20 giường bệnh. Chủ tịch UBND xã Tịnh Khê, ông Phan Thanh Dũng cho biết: “Tịnh Khê gắn du lịch biển để phát triển nông nghiệp, tập trung chuyển đổi mùa vụ, đánh bắt xa bờ để ngày càng phát triển theo kịp cả nước”.

Tôi cúi xuống thắp nén hương tưởng niệm những người đã khuất. Mong một tháp chuông sớm được dựng lên ở nơi này để mỗi sáng sẽ gióng lên 504 tiếng chuông cầu nguyện và nhắc nhở mọi người không bao giờ được quên ngày 16-3 khủng khiếp của 41 năm về trước.

ĐỖ KIẾM (Báo Quân khu 5)