QĐND Online - Sóng, gió và hơi mặn quanh năm tưởng như không có loài thực vật nào có thể tồn tại. Nhưng với ý chí và nghị lực, những cán bộ, chiến sĩ Đoàn Trường Sa (Vùng D Hải quân) đã có nhiều sáng kiến đưa các loại vật nuôi, cây trồng từ đất liền ra đảo… Những nỗ lực của họ đã tạo ra nguồn thực phẩm tại chỗ dồi dào, góp phần bảo đảm nhu cầu lương thực thường xuyên của bộ đội.

Rau “treo”

Sau những ngày lênh đênh trên biển, “lắc lư” theo nhịp sóng cấp 7, cấp 8, nhưng khi nhìn thấy đảo Song Tử Tây, dường như sự mệt mỏi tan biến mất bởi trước mắt chúng tôi là hòn đảo được phủ màu xanh rất thơ mộng. Bước chân lên đảo, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của các loài cây phong ba, bão táp… và càng khâm phục hơn vì những sản phẩm tăng gia của bộ đội Hải quân được “quy hoạch” gieo trồng rất công phu ở mọi vị trí có thể. Ấn tượng nhất là những cây rau muống, mồng tơi, rau thơm…được trồng trong chậu, hộp xốp mập mạp, xanh mướt treo bên hiên nhà ở của bộ đội. Trên đường đến khu vực tăng gia tập trung, Thượng tá Hồ Quốc Ánh, Chính trị viên Đảo Song Tử Tây, phấn khởi giới thiệu: “Cơ bản các loại rau ở đất liền đã được đưa ra trồng ở đây. Sự phát triển đa dạng và chất lượng của mặt hàng được coi là “xa xỉ” này đã góp phần nâng cao chất lượng đời sống bộ đội”.

Nhờ có nhiều biện pháp trong ươm trồng, chăm sóc nên cán bộ, chiến sĩ đảo Sơn Ca luôn bảo đảm tự túc nhu cầu rau xanh quanh năm.

Bên giàn bí xanh trĩu quả, Thiếu úy QNCN Lê Văn Chinh, nhân viên hậu cần đảo Song Tử Tây đang cùng mấy anh em trong đơn vị chằng buộc để quả khỏi xệ xuống đất. “Ở đảo Song Tử Tây, diện tích đất rộng nên việc trồng cấy các loại rau, củ, quả thuận lợi hơn các đảo khác. Ngoài việc tích cực trồng các loại rau ngắn ngày thì đơn vị còn trồng bí xanh, bí ngô. Đây là loại rau chiến lược nhằm dự trữ để lúc giáp hạt sử dụng. Do đó, các cụm chiến đấu đều có từ 2 đến 3 giàn bầu, bí”, Lê Văn Chinh chia sẻ.

Đảo Sơn Ca không được rộng như Song Tử Tây, nhưng với tinh thần tự cung tự cấp, cán bộ, chiến sĩ đảo Sơn Ca đã phát huy tốt lợi thế tự nhiên để tổ chức tăng gia, sản xuất. Trung tá Lê Đình Hải, Đảo trưởng đảo Sơn Ca cho biết: “Xa đất liền, nên rau xanh đơn vị phải tự túc. Ý thức được tầm quan trọng của món xanh không thể thiếu trong mỗi bữa ăn, cán bộ, chiến sĩ đơn vị đã chủ động mang đất mùn từ đất liền ra, tận dụng tối đa diện tích để làm mới và nâng cấp hệ thống vườn, chậu, hộp rau”.

Diện tích đất hẹp, khô cằn, điều kiện thời tiết khắc nghiệt khiến cho việc gieo trồng các loại rau, củ quả của bộ đội gặp rất nhiều khó khăn. Song, những người lính đảo đã có nhiều sáng kiến ươm trồng, che chắn để các loại rau, củ, quả quanh năm vẫn xanh tốt. Theo anh Hải, trước khi ươm trồng cán bộ, chiến sĩ  đơn vị đã phải tham khảo nhiều sách báo, tài liệu để tìm hiểu về đặc điểm sống từng loại rau để gieo trồng cho phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng ở đảo mình. Đơn cử như: Rau muống, bí xanh, đu đủ…thì trồng tập trung ở ngoài vườn; rau mầm, mồng tơi, rau thơm…thì trồng ở vị trí tiện di chuyển. Cùng với việc tận dụng nước đã qua sử dụng để tưới, việc che chắn cho rau luôn phải tuân thủ nghiêm túc. Chỉ một lần quên không che đậy hoặc đưa rau vào chỗ kín thì cả vườn rau, chậu rau sẽ bị mưa, gió biển táp hỏng.

Ở phía Bắc quần đảo Trường Sa, các đảo chìm (Đá Nam, Đá Thị) là những đảo gặp khó khăn nhất vì diện tích nổi rất khiêm tốn. Trong điều kiện không gian hẹp, sóng, gió và hơi mặn quanh năm tưởng chừng như không có loài thực vật nào có thể tồn tại được. Song với những người lính đảo, sự khắc nghiệt của thời tiết dường như chỉ là những “chướng ngại vật” để họ thử sức và khám phá khả năng của mình. Trên nóc bếp, bên hiên nhà, trong những hộp xốp và bất cứ nơi nào có thể, rau xanh với nhiều chủng loại được cán bộ, chiến sĩ ươm trồng cẩn thận. Những luống rau muống, rau cải, rau húng, lá mơ…xanh mơn mởn được che chắn cẩn thận bằng những miếng gỗ ép, tận dụng từ các thùng hàng và vỏ bao tải. Thượng úy Kiều Việt Phong, Đảo trưởng đảo Đá Nam, cho biết: “Là đơn vị độc lập, nếu không chủ động tăng gia sản xuất thì sẽ không đáp ứng được nhu cầu rau xanh cho bộ đội. Thiếu thịt, cá còn chịu được nhưng thiếu rau thì bữa cơm kém ngon. Chính vì thế từ chỉ huy đảo đến từng chiến sĩ luôn tích cực, hăng hái tăng gia sản xuất để cải thiện đời sống”.

Mặc dù mới ra đảo làm nhiệm được nửa năm nhưng Trung sĩ Bùi Thanh Điền tỏ ra rất có kinh nghiệm về việc ươm trồng, chăm sóc các loại rau xanh trên đảo. Chàng trai quê Đồng Nai, tâm sự: “Ở nhà em chưa trồng rau bao giờ. Khi ra đây được các anh cán bộ, đồng đội đi trước hướng dẫn, dần dần em đã biết cách chăm sóc, che chắn cho rau theo từng mùa. Ở ngoài này trồng được cây rau đến ngày thu hoạch vất vả lắm. Chỉ cần lơ là, không kịp che đậy là cả vườn rau bị hỏng vì hơi mặn của nước biển. Vất vả đấy, nhưng ai cũng cảm thấy vui và cảm giác mình như đang ở đất liền vì sau những giờ huấn luyện anh em lại cùng vun trồng, ngắm những cây rau, chăm sóc đàn gia súc, gia cầm”.

Bò ở Song Tử Tây

Hiện nay hầu hết các đảo trên quần đảo Trường Sa đã nuôi và phát triển tốt đàn gia súc, gia cầm. Không phụ công người chăm sóc, đàn lợn, chó, gà, ngan, vịt con nào con ấy lông mượt, lớn nhanh như thổi. Ngay như ở đảo Đá Thị thường xuyên có hơn 40 con gà, 30 con vịt đẻ trứng và hai con lợn trên 80 ki-lô-gam. Là đảo chìm, bốn bề là nước nên việc làm chuồng cho ngan, vịt, gà, lợn cũng không phải cầu kỳ. Để nuôi các loại gia súc, gia cầm trên đảo ngoài cơm thừa canh cận thì nguồn thực phẩm chủ yếu vẫn là cá đánh bắt từ biển-Đại úy Bùi Phi Long chia sẻ.

Rau xanh ở đảo Đá Thị.

Hầu hết các loại gia súc, gia cầm trên đất liền đã được cán bộ, chiến sĩ đem ra nuôi và mang lại hiệu quả tốt. Tuy nhiên, do điều kiện khí hậu, nguồn thực phẩm nên không phải loại nào cũng có thể nuôi được. Hiện nay, chỉ có đảo Trường Sa Lớn và Song Tử Tây là nuôi được bò. Ở đảo Song Tử Tây hiện có hơn 10 con bò và bê. Thiếu úy QNCN Lê Văn Chinh, nhân viên hậu cần đảo Song Tử Tây, kiêm chăm sóc đàn bò cho hay: “Ngày đầu mang ra đây chỉ có một cặp. Nhờ có sự chăm sóc khoa học nên đàn bò đã phát triển nhanh và sinh sản tốt. Mỗi năm đàn bò tăng từ 2 đến 3 con”.

“Bò phát triển tốt sao đơn vị không nuôi nhiều hơn? Tôi hỏi. Anh Chinh giải thích: “Diện tích đảo hẹp, nuôi nhiều thì thức ăn sẽ không đủ. Để bảo đảm cân bằng sinh thái và cải thiện bữa ăn bộ đội, mỗi dịp lễ, Tết đơn vị lại tổ chức giết thịt 2-3 con. Việc duy trì và phát triển đàn bò, đàn lợn trên đảo không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm bổ dưỡng mà còn giúp cho đơn vị có lượng phân dồi dào để cải tạo đất, chăm bón cho rau”.

“Lộc” của biển   

Dù đã được nghe đồng đội kể rất nhiều về chuyện câu cá ở Trường Sa, nhưng đến khi tự tay mắc mồi, thả câu và “kéo co” với những chú cá giữa biển khơi mênh mông thì cảm giác thú vị tăng gấp bội.

Chuyến công tác của chúng tôi ở Trường Sa vào đúng dịp biển động liên tục, sóng to gió lớn. Sau những ngày say sóng, ai nấy đều mệt mỏi, nhưng mỗi khi tàu neo đậu mọi người lại ùa ra lan can, boong tàu hướng mắt xuống mặt nước, háo hức đợi chờ và hy vọng ở những tay câu. Sóng vỗ vào mạn tàu “ì oạp”, dây cước đang lay động theo nhịp nước cuồn cuộn bỗng căng đét, ngược dòng. Không để mất thời cơ nhanh như cắt, Đại úy QNCN Nguyễn Đình Huyên, thủy thủ tàu HQ-996 thuộc Hải đội 411, Vùng D Hải quân giật mạnh dây cước. Bị mắc câu, chú cá dưới biển ra sức vùng vẫy, khiến dây cước căng, vun vút rẽ nước, anh Huyên bình thản nới cước chờ cho cá mệt mới dùng giẻ để lót khỏi bị đứt tay khi kéo dây. Sau một hồi vùng vẫy, cuối cùng chú cá mú nặng trên 10kg cũng phải khuất phục trước chiến thuật “căng khi cá mệt, chùng khi cá cương” của người thủy thủ có thâm niên trên 20 năm gắn bó với biển khơi. Theo anh Huyên, trên biển có rất nhiều loại cá. Để câu cá thì phải biết được đặc điểm cư trú, tâm lý ăn mồi từng loại. Chọn thời điểm câu và vị trí cũng rất quan trọng, vì cá thường tập trung hàng đàn ăn theo luồng khi thủy triều lên xuống và những nơi có san hô…

Trong suốt hành trình hơn một tháng trên biển, chúng tôi còn được chứng kiến rất nhiều những pha câu cá rất “nghệ” của cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Mỗi lần cá cắn câu dù to hay nhỏ, mọi người cùng reo hò, phấn khởi vì sự hy vọng và chờ đợi thật ý nghĩa và thú vị.

Thiếu tá Lương Quốc Anh, Đảo phó Tham mưu trưởng đảo Sinh Tồn Đông, chia sẻ: “Có những lần anh em ngâm câu, buộc đầu dây vào gốc cột điện hoặc vào xô vừa xem ti vi cũng câu được cá ngừ, cá mú, cá mập nặng trên một tạ. Những ngày biển lặng, đơn vị tổ chức đánh lưới. Quá trình đánh bắt, đơn vị cắt cử lực lượng quan sát, lực lượng cứu hộ… cụ thể để khi có tình huống ngoài ý muốn kịp thời xử lý. Có lần quây lưới ven đảo được hơn 3 tạ cá bò sừng. Đánh được cá, đơn cả đơn vị tổ chức liên hoan, số còn lại ướp lạnh hoặc phơi khô để ăn dần. Mỗi lần như vậy giúp cho tình đồng đội thêm gắn bó hơn và anh em rèn luyện đức tính kiên trì, nhẫn nại…”.

Được “thử trí và sức” cũng như được thưởng thức “lộc” của biển-vị thơm ngon của cá bò sừng, cá mú đỏ, cá ngừ đại dương… khiến ai đã từng ra nơi đây dù chỉ một lần càng thêm nhớ và yêu biển, yêu Trường Sa hơn-vùng biển, đảo chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Nhờ tích cực chủ động tăng gia sản xuất nên đời sống của bộ đội đảo ngày càng được nâng lên. Đây chính là yếu tố quan trọng góp phần để cán bộ, chiến sĩ yên tâm, gắn bó với đảo và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ”.

Ghi chép của Lê Duy Hồng