QĐND - Cuộc khởi nghĩa Ba Tơ nổ ra ngày 11-3-1945 đã giành chính quyền đầu tiên trong cả nước và nhanh chóng lan rộng, cổ vũ quân và dân tỉnh Quảng Ngãi nổi dậy cướp chính quyền. Ngày 12-3-1945, Đội du kích Ba Tơ ra đời, nhanh chóng lớn mạnh, là nhân tố quan trọng trong thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 tại Quảng Ngãi và một số địa bàn ven biển miền Trung. Những sự kiện, trang sử hào hùng 70 năm trước mãi là niềm tự hào, cổ vũ quân, dân huyện Ba Tơ và tỉnh Quảng Ngãi tiếp nối truyền thống vẻ vang, lập nhiều thành tích, chiến công trong kháng chiến cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quê hương giàu đẹp.

Sáng mãi lời thề “Hy sinh vì Tổ quốc”

Được tin Nhật đảo chính Pháp, ngày 10-3-1945, Tỉnh ủy Quảng Ngãi tổ chức cuộc họp bất thường, quyết định chớp thời cơ vũ trang khởi nghĩa. Thực hiện quyết định trên, Ủy ban vận động cứu quốc (Tổ chức tiền thân của đội Du kích Ba Tơ sau khởi nghĩa) đã triển khai lực lượng ngay trong đêm 10, sáng 11-3-1945, đánh chiếm Nha Kiểm lý Ba Tơ, tước vũ khí địch, bắt sống tên Tri châu Bùi Danh Ngũ, bao vây, uy hiếp và gọi hàng quân địch ở đồn Ba Tơ. Được sự hỗ trợ của đông đảo quần chúng nhân dân, đội quân khởi nghĩa vũ trang tiến hành thị uy rồi kéo về châu lỵ, buộc bọn địch ở đồn Ba Tơ phải hạ vũ khí đầu hàng. Châu lỵ Ba Tơ được giải phóng.

 

Huyện đoàn Ba Tơ tổ chức Hội trại "Hào khí tháng 3", góp phần giáo dục thế hệ trẻ truyền thống anh hùng của cha anh. Ảnh: Nguyễn Văn Chung

 

Cán bộ, chiến sĩ LLVT và thanh niên địa phương tham quan Khu di tích bãi Hang Én, nơi Đội du kích Ba Tơ tuyên thệ. Ảnh: Nguyễn Văn Chung

Sáng 12-3-1945, dưới trời xuân, cờ đỏ sao vàng tung bay khắp châu Ba Tơ. Một cuộc mít tinh lớn được tổ chức tại sân vận động Ba Tơ với sự chứng kiến của hàng vạn đồng bào. Lần đầu tiên, người dân miền núi nơi đây được tự do, hiên ngang đứng trang nghiêm làm lễ chào cờ trên vùng đất vừa được giải phóng. Tại đây, ban chỉ huy khởi nghĩa đã tuyên bố thành lập chính quyền nhân dân cách mạng, bãi bỏ các thứ thuế, ban bố quyền tự do dân chủ cho nhân dân, giới thiệu Ủy ban cách mạng lâm thời của tỉnh và thành lập Đội du kích Ba Tơ (tiền thân của LLVT Quân khu 5), do đồng chí Phạm Kiệt làm Đội trưởng, đồng chí Nguyễn Đôn làm Chính trị viên. Ngày 14-3-1945, tại Hang Én, Đội du kích Ba Tơ đã tuyên thệ trước cờ đỏ sao vàng, sẵn sàng “Hy sinh vì Tổ quốc”. Lời thề thiêng liêng đó trở thành động lực chiến đấu và chiến thắng của lớp lớp cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu 5 trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Khởi nghĩa Ba Tơ là cuộc khởi nghĩa từng phần đầu tiên trong cả nước nổ ra và giành thắng lợi, như tiếng kèn xung trận thúc giục quân, dân trong tỉnh và các địa phương lân cận nổi dậy giành chính quyền.

Là đội vũ trang tập trung đầu tiên do Đảng lãnh đạo ở Nam Trung Bộ, Đội du kích Ba Tơ đã nhanh chóng trưởng thành, trở thành lực lượng nòng cốt cho các đơn vị chủ lực của Khu 5 trong kháng chiến chống thực dân Pháp, là nhân tố quan trọng trong thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Quảng Ngãi và một số tỉnh ven biển miền Trung, cũng như trong cuộc chiến đấu của quân và dân ta những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954). Nhiều cán bộ và chiến sĩ du kích Ba Tơ sau này trở thành những tướng lĩnh của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng.

Trân trọng giá trị lịch sử truyền thống

Những ngày này, nhân kỷ niệm 70 năm khởi nghĩa Ba Tơ (11-3) và thành lập Đội du kích Ba Tơ (12-3), hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ và nhân dân cả nước về thăm Quảng trường 11-3, tượng đài, Bảo tàng Khởi nghĩa Ba Tơ, bia lưu niệm nơi thành lập Đội du kích Ba Tơ, bãi Hang Én, núi Cao Muôn, sông Liên… làm sống dậy những trang ký ức hào hùng của vùng quê cách mạng. Nơi đây như vẫn còn vang vọng lời tuyên cáo hào sảng của đồng chí Nguyễn Đôn, Chính trị viên đội quân khởi nghĩa năm nào: “Ủy ban nhân dân cách mạng Ba Tơ theo tiếng gọi của giang sơn, nhận lấy nhiệm vụ nặng nề lịch sử phó thác, đã mạnh mẽ tiên phong phất cờ khởi nghĩa… Đội du kích Ba Tơ chiến đấu cho nền độc lập tự do của đất nước, bảo vệ đồng bào…”.

Theo đồng chí Lê Hàn Phong, Chủ tịch UBND huyện Ba Tơ, những năm qua, quân, dân trong huyện luôn gìn giữ và trân trọng các di tích lịch sử liên quan đến sự kiện oai hùng 70 năm trước trên quê hương cách mạng. Sân vận động Ba Tơ-nơi tuyên bố khởi nghĩa và thành lập Đội du kích Ba Tơ, năm 1980 được Bộ Văn hóa-Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích cấp quốc gia. Các xã: Ba Động, Ba Vinh, Ba Chùa, Ba Thành, Ba Giang và thị trấn Ba Tơ được Thủ tướng Chính phủ công nhận vùng an toàn khu trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Năm 1995, địa phương đã đầu tư phục dựng các hạng mục công trình Khu di tích Ba Tơ; năm 2012 khánh thành Tượng đài khởi nghĩa Ba Tơ. Tháng 8-2014, Bộ tư lệnh Quân khu 5 đã đầu tư hơn 5 tỷ đồng nâng cấp khu di tích. Những năm qua, Khu di tích Ba Tơ luôn là điểm đến, địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cho cán bộ, đảng viên, quân, dân Khu 5 và cả nước, qua đó mỗi người thêm tự hào về truyền thống đấu tranh cách mạng bất khuất của dân tộc, củng cố quyết tâm bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Ba Tơ đổi mới, đi lên

Huyện miền núi Ba Tơ hôm nay đang nỗ lực vượt khó, vươn mình mạnh mẽ trên bước đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phấn đấu trở thành một “điểm nhấn” của hành lang kinh tế phía tây tỉnh Quảng Ngãi. Kinh tế của huyện liên tục tăng trưởng, cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống không ngừng được đầu tư xây dựng. Hệ thống giao thông được mở rộng thông suốt, 20/20 xã, thị trấn có điện lưới quốc gia, có đường ô tô đến trung tâm, 90% số thôn có đường ô tô đến thôn. Các xã: Ba Liên, Ba Động, Ba Dinh, Ba Tô, Ba Vì, Ba Tiêu đã bê tông hóa 100% đường liên xã. Đường lên Ba Trang, Ba Khâm không còn bị chia cắt vào mùa mưa lũ. Từ năm 2010 đến 2014, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân của huyện ổn định, đạt hơn 14%/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, giảm tỷ trọng nông-lâm-ngư nghiệp, tăng dần tỷ trọng công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp và thương mại-dịch vụ. Các chương trình: 134, 135, 167, phong trào xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là Nghị quyết 30a của Chính phủ về Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đã chú trọng đầu tư phát triển nâng cao trình độ dân trí và chăm sóc sức khỏe nhân dân trên địa bàn huyện. Mạng lưới trường lớp, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cơ bản đáp ứng nhu cầu giáo dục ở các bậc học. 20/20 xã, thị trấn trong huyện có trạm y tế, trong đó 17/20 trạm đạt chuẩn về cơ sở vật chất. Đời sống của nhân dân được nâng lên, thu nhập bình quân đầu người năm 2014 đạt 22,9 triệu đồng. Thị trấn Ba Tơ, khu đô thị mới Ba Vì, cụm công nghiệp Ba Động; các công trình: Quảng trường 11-3, cầu, đường, kè chống sạt lở… là những nét chấm phá ấn tượng trong bức tranh đầy sức sống của Ba Tơ trên đường đổi mới.

Tiếp nối truyền thống của Đội du kích Ba Tơ anh hùng, LLVT huyện Ba Tơ không ngừng rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, thực hiện tốt chức năng tham mưu và tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác quốc phòng, quân sự địa phương. Khắc sâu sự cưu mang, giúp đỡ của đồng bào các dân tộc nơi đây, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ LLVT huyện Ba Tơ luôn tích cực tham gia hiệu quả các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, làm công tác dân vận, xây dựng cơ sở chính trị địa phương, xây dựng nông thôn mới, tăng cường tình đoàn kết gắn bó máu thịt quân-dân, củng cố nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân vững mạnh... Thượng tá Tống Phi Long, Chính trị viên Ban CHQS huyện Ba Tơ, khẳng định: Những năm qua, sát cánh cùng đồng bào chiến thắng “giặc đói”, LLVT huyện còn góp phần giúp bà con chặn đứng bệnh viêm da dày sừng tay chân, tham gia “Ngày hội đoàn kết quân dân” ở Ba Điền, giúp dân sửa chữa nhà ở, giúp nâng cấp kênh mương, gia cố đập ngăn nước... ở nhiều xã trong huyện, để lại ấn tượng tốt đẹp về Bộ đội Cụ Hồ trong lòng nhân dân.

Huyện Ba Tơ vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân và Anh hùng Lao động, đã và đang có những bước tiến dài, vững chắc. Trên con đường xóa bỏ nghèo nàn, lạc hậu, vươn lên dẫn đầu các huyện miền núi của tỉnh Quảng Ngãi, quân và dân huyện Ba Tơ luôn kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang, ý chí quyết chiến quyết thắng của khởi nghĩa Ba Tơ, của Đội du kích Ba Tơ anh hùng.

ĐỖ THỊ NGỌC DIỆP