QĐND Online – Trong những năm chiến tranh ác liệt, đơn vị góp chung những luồng lửa đạn vào lưới lửa phòng không bảo vệ Thành phố cảng Hải Phòng. Khi hòa bình lập lại, cán bộ, chiến sĩ đơn vị lại vươn lên làm chủ vũ khí mới, từng bước nâng cao chất lượng huấn luyện, góp phần bảo vệ vùng trời và các mục tiêu được phân công, viết tiếp truyền thống vẻ vang của Đoàn Thành Tô, tức Trung đoàn 240, Sư đoàn 363 (Quân chủng PK-KQ)…

12,7 hay 100mm đều hiệu quả

Tính đến nay, Trung đoàn 240 đã trải qua 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành. Lịch sử của Đoàn luôn gắn với những sự kiện lớn và những chiến công vang dội.

Thượng tá Nguyễn Trọng Luyện, Chính ủy Trung đoàn 240 cho biết: “Trung đoàn 689, tiền thân của Trung đoàn 240, được công bố quyết định thành lập vào ngày 20-10-1954 tại huyện Định Hóa (Thái Nguyên) và khẩn trương ổn định biên chế tổ chức, tiếp nhận vũ khí, khí tài. Gần một năm sau, ngày 30-8-1955, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đến thăm và kiểm tra Trung đoàn tổ chức bắn đạn thật”.

Tháng 12-1955, Trung đoàn 689 tiến về tiếp quản, bảo vệ Thành phố Hải Phòng, rồi được đổi phiên hiệu thành Trung đoàn 240, đồng thời mang tên Đoàn Thành Tô, bí danh của đồng chí Tô Hiệu.

Bên những khẩu pháo phòng không được đặt trước khuôn viên hội trường Trung đoàn 240, Thiếu tá Bùi Văn Du, Phó chủ nhiệm Chính trị Trung đoàn chia sẻ: “Trung đoàn 240 là đơn vị pháo phòng không duy nhất của Quân chủng PK-KQ, bắn rơi một chiếc máy bay B-52 của không quân Mỹ trong chiến dịch Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không, tháng 12-1972”.

Đại đội 174 (Trung đoàn 240, Sư đoàn 363) luyện tập tình huống đánh địch đột nhập đường không.

Lật giở những trang sử của Trung đoàn 240, sự kiện mà Thiếu tá Du vừa nói được thể hiện sinh động hơn: “Đêm 26-12-1972, tại trận địa Đằng Giang, An Hải (Hải Phòng), Đại đội 174, với pháo 100mm, bằng phần tử ra-đa, đã bắn rơi một pháo đài bay B-52”.

Ngược dòng lịch sử, khi đế quốc Mỹ dựng lên “Sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, rồi cho quân ồ ạt đánh phá miền Bắc, Tiểu đoàn 217 do Trung đoàn 240 thành lập, đã cơ động ra chiến đấu bảo vệ Quảng Ninh, phối hợp cùng các lực lượng khác bắn rơi tại chỗ 2 chiếc máy bay A4D của địch…

Không chỉ đánh thắng giòn giã khi có trong biên chế các loại pháo phòng không có hỏa lực mạnh, mà chỉ với những khẩu 12,7mm, các đơn vị tiền thân của Trung đoàn 240 đều lập công xuất sắc. Vào hồi 11 giờ 35 phút ngày 19-10-1947, một trung đội súng máy 12,7mm, thuộc bộ đội địa phương Cao Bằng, đã bắn rơi tại chỗ chiếc máy bay chở một đoàn sĩ quan cao cấp của Pháp, thu toàn bộ kế hoạch tiến công của địch lên Việt Bắc, tạo điều kiện cho Bộ Tổng tư lệnh kịp thời bố trí lực lượng đánh địch, giành thắng lợi to lớn trong chiến dịch Thu Đông 1947…

Làm chủ pháo phòng không cải tiến

Thực hiện chủ trương xây dựng lực lượng PK-KQ tiến thẳng lên hiện đại, trong những năm qua, Trung đoàn 240 đã được cải tiến một số loại pháo, như pháo 37mm có khí tài đánh đêm; đưa khí tài ra-đa, máy chỉ huy pháo phòng không 57mm trở lại hoạt động trong biên chế. Những loại pháo cải tiến này có những ưu thế vượt trội, như: Khắc phục được độ tản mát của đạn khi xạ kích, bảo đảm đạn chụm hơn, nhờ hệ thống so kim và hiệu chỉnh đến từng khẩu đội (pháo 37mm) hay nhờ bắn cò điện (pháo 57mm).

Trung tá Lê Đức Dũng, Phó Trung đoàn trưởng Trung đoàn 240 cho biết: “Một ưu điểm vượt trội khác của pháo phòng không 37mm có khí tài đánh đêm, là có thể tác chiến bất kể ngày đêm, nhờ hệ thống khí tài đi kèm xe điều khiển trung tâm”.

Tuy nhiên, vũ khí trang bị kỹ thuật càng hiện đại thì yêu cầu đặt ra trong công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) của bộ đội ngày càng cao. Những vị trí đòi hỏi cao về trình độ cũng như tác phong nhanh nhẹn có thể kể đến là trắc thủ ra-đa K8-60, máy chỉ huy K59-03 của pháo 57mm, hay sĩ quan điều khiển đài trung tâm của pháo 37mm. Do vậy, đơn vị hết sức quan tâm đến việc lựa chọn cán bộ, chiến sĩ giữ các vị trí nói trên.

Ngoài ra, Trung đoàn 240 xác định cán bộ là nhân tố quan trọng trong huấn luyện và SSCĐ, nên ngay từ đầu năm, đơn vị đã xây dựng kế hoạch và triển khai tổ chức các lớp tập huấn cán bộ; hằng quý, hằng tháng, xây dựng kế hoạch hội thi, hội thao, nhằm bồi dưỡng, nâng cao trình độ cán bộ, nhất là cán bộ trực tiếp làm công tác huấn luyện.

Huấn luyện nâng cao khả năng hiệp đồng giữa các pháo thủ trong khẩu đội, là nội dung được Trung đoàn 240 chú trọng thực hiện.

Quá trình chuẩn bị huấn luyện cũng là giai đoạn các đơn vị trong toàn Trung đoàn 240 tập trung nghiên cứu, thiết kế, chế tạo các loại đồ dùng huấn luyện, theo quan điểm “đổi mới, bền đẹp, tính ứng dụng cao trong thực tiễn”. Ví dụ như trong huấn luyện Tổ mục tiêu điều khiển các mục tiêu bay M-94, M-96, các đơn vị có sáng kiến “treo” thêm các búi kim loại trên mục tiêu, để kết hợp với huấn luyện trắc thủ ra-đa bắt, bám sát…

Chiều cuối tuần, phía ngoài kia là phố phường Hải Phòng tấp nập, song không vì thế mà các chiến sĩ pháo phòng không của Đại đội 174 (Trung đoàn 240) lơ là với nhiệm vụ canh trực SSCĐ. Một hồi kẻng báo động luyện tập chuyển cấp SSCĐ, theo lệnh của Đại đội trưởng Đại đội 174, Đại úy Trần Văn Lâm, vang lên, các chiến sĩ đã nhanh chóng cơ động tiếp cận mâm pháo, sau thời gian chỉ tính bằng giây. Các pháo thủ thuần thục động tác theo chức trách của từng “số”, “đánh địch” bằng khẩu lệnh, động tác dứt khoát trên hướng 32, khi địch sử dụng máy bay vào đánh phá Sở Dầu và Trạm biến thế An Lạc…

Chia sẻ về phương pháp huấn luyện để có được những pháo thủ “lành nghề” trong xử trí tình huống vừa rồi, Đại úy Trần Văn Lâm cho biết: Đơn vị luôn tuân thủ quy trình huấn luyện từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp; huấn luyện thuần thục cá nhân, từ binh khí đến kỹ thuật, mới đến hiệp đồng phân đội nhỏ và đến huấn luyện toàn kíp chiến đấu. Sau khi huấn luyện cơ bản, đơn vị tổ chức huấn luyện ứng dụng vào thực tế theo những tình huống cụ thể như đánh máy bay địch bay tốc độ nhỏ độ cao thấp, đánh tên lửa hành trình hoặc tên lửa chống ra-đa…

Với những biện pháp cụ thể như vậy, trong những năm qua, khi tham gia bắn đạn thật, Đại đội 174 đều tiêu diệt mục tiêu, đạt danh hiệu “Đơn vị huấn luyện giỏi”. Có thể nói, đó là sự tiếp nối xứng đáng truyền thống của đơn vị đã từng “hạ gục” pháo đài bay B-52 bằng pháo 100mm, trong những ngày cuối tháng 12-1972. Thành tích của Đại đội 174 cũng góp phần vào thành tích chung của Trung đoàn 240 trong những năm qua: 100% phân đội trực ban SSCĐ của trung đoàn đều đạt tiêu chuẩn “Đơn vị trực ban khá”; 100% các lần diễn tập có bắn đạn thật trong nhiều năm trở lại đây đều tiêu diệt mục tiêu, được tặng Cờ “Đơn vị bắn giỏi”; 11 năm liên tục (từ 2001-2011) và năm 2013 được Quân chủng PK-KQ và Bộ Quốc phòng tặng cờ “Đơn vị huấn luyện giỏi”…

Chiều dần buông, những nòng pháo 57mm của Đại đội 174 càng tạc rõ cái dáng hiên ngang lên nền trời chiều xẫm đỏ. Đó là dáng hình đã được khắc họa bằng những câu thơ viết về Đoàn Thành Tô trong những năm kháng chiến ác liệt: “Hiên ngang ta ngẩng cao đầu/ Quyết tâm giữ cảng, giữ cầu thân yêu”.

Bài, ảnh: PHẠM HOÀNG HÀ