Gần hai mươi năm qua, Phó giáo sư - Tiến sĩ Phạm Ngọc Nam đã tham gia thiết kế, thi công 17 nhà giàn DKI, một người yêu nhà giàn đến mức có thể nói về nó trong cả bữa ăn, giấc ngủ thì gọi ông là “ông nhà giàn” cũng không ngoa chút nào.

Phó giáo sư - Tiến sĩ Phạm Ngọc Nam còn cảm thấy vinh dự hơn khi mình và đồng nghiệp đã được tham gia thiết kế và thi công những công trình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước ở tận nơi phên giậu của nước nhà, nơi bắt đầu Tổ quốc.

Giữa mênh mông trùng khơi, chỉ có nước và trời mà thiên nhiên vừa hung dữ vừa khắc nghiệt, lại có những ngôi nhà giàn nằm chênh vênh trên mặt biển. Những chuyên gia nước ngoài gọi đó là “khách sạn giữa biển Đông”, còn với người Việt mình thì đó như “những ngôi làng” đằm chứa biết bao yêu thương cùng niềm tin, niềm kiêu hãnh về chủ quyền và một tương lai của dân tộc.

Công trình DKI (Trạm dịch vụ kinh tế khoa học kỹ thuật) được xây dựng từ năm 1989 ở thềm lục địa phía Nam biển Đông nước ta. Với vị trí án ngữ đường hàng hải quốc tế từ Đông Bắc Á xuống Đông Nam Á, khu vực có tiềm năng lớn về kinh tế biển như dầu khí, nguồn thủy hải sản, lưu thông hàng hóa thương mại... Từ đó đến nay, nước ta đã xây dựng được hàng chục công trình nhà giàn. Tiến sĩ Phạm Ngọc Nam cho biết, ông đã tham gia từ khâu khảo sát, thiết kế, xây dựng, sửa chữa tất cả 17 công trình DK. Mỗi công trình đều để lại trong ông những ấn tượng mạnh mẽ.

Nhà giàn DK1. Ảnh: internet

“Nhớ những năm tháng ấy, lần đầu chúng tôi ra ngoài khơi xa cách đất liền 5-6 trăm km mà thiết bị định vị thì kém, lạc hậu. Nhìn tứ phía chỉ thấy biển mênh mông một màu xanh thăm thẳm, phải đối mặt với những dòng chảy dữ dội. Khi ấy, sao mà thấm thía, trước biển cả bao la con người nhỏ nhoi như hạt cát vậy” - “ông nhà giàn” bồi hồi nhớ lại.

Mọi đợt thi công hầu như đều gặp phải những yếu tố bất thường với vô vàn nguyên do: Về khí tượng thủy văn, độ cao sóng, các dòng hải lưu, độ mặn nước biển… nhiều lúc, thấy ranh giới sự sống - cái chết thật mong manh. Nhưng với lòng quyết tâm vượt qua thử thách khắc nghiệt, ông Phạm Ngọc Nam cùng những người đồng nghiệp đã xây nên “những ngôi nhà cất cánh giữa biển Đông”, những con mắt thần canh giữ biển quê hương. Nơi bà con ngư dân làm ăn nơi biển đảo luôn cảm thấy ấm lòng.

“Ông nhà giàn” lại say sưa kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về biển Đông, về nhà giàn DKI, về đồng đội, về từng mảnh ghép của mẩu chuyện đời thường. Những tấm ảnh nhà giàn DKI sừng sững được chụp từ nhiều góc độ, ngày ngày ông vẫn nâng niu gìn giữ như báu vật. Trên mái đầu có những nếp tóc gợn sóng đã ngả sang màu muối tiêu mỗi lúc cao hứng cứ gật gật, khiến chúng tôi không khỏi bùi ngùi. Bây giờ, ông Nam đã về nghỉ hưu nhưng vẫn đau đáu mãi với nhiều bản thiết kế thi công, ông còn vạch ra hàng loạt các giải pháp xây dựng và sửa chữa, nâng cấp nhà giàn DKI trên biển. Cuộc đời “ông nhà giàn” gắn liền với những chuyển dời, từ ngày còn là cậu học trò 16 tuổi ở trường Thiếu sinh quân rồi được theo học Đại học Bách Khoa, sang Tiệp Khắc và lại trở về cống hiến cho Tổ quốc bằng nhiều công trình nghiên cứu khoa học có chất lượng, ứng dụng trực tiếp vào thực tiễn. "Cuộc đời của một nhà khoa học ai chả muốn gắn bó với những giảng đường, những phòng nghiên cứu sang trọng, đầy đủ tiện nghi. Nhưng, khi Tổ quốc cần thì mỗi nhà khoa học cũng phải trở thành những chiến sĩ có mặt  ở nơi đầu sóng ngọn gió. Có như vậy, khoa học mới thực sự có ích cho dân cho nước”. Ông nói những lời này một cách giản dị, chân thành khiến người nghe cũng rưng rưng cảm động.

Ông nhớ đến khoảnh khắc hiếm hoi lúc trời yên biển lặng, mấy anh em cùng ngồi trên thuyền câu cá, uống rượu. Chín người sống trên một ngôi nhà gắn bó như anh em ruột thịt, bao bọc, sẻ chia những mất mát cho nhau lúc sóng gió điên cuồng. Bất chợt, “ông nhà giàn” ngước đôi mắt nhìn qua ô cửa. Phố chiều Hà Nội nườm nượp người - xe, nhưng hình như trong mắt ông khi ấy, không gian ngoài kia là mặt biển xanh đang rập rờn nổi sóng.

 Đã 5 năm nay, vì lý do sức khỏe, “ông nhà giàn” chưa có dịp ra thăm lại các công trình DKI, gặp gỡ những thế hệ kế tiếp đang ngày đêm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nơi địa đầu Tổ quốc. Nghỉ hưu, được vui vầy cùng con cháu, sớm chiều chăm chút mảnh vườn con con, nhưng “ông nhà giàn” vẫn thuộc hết từng mùa biển yên, biển động, nhớ từng con nước lớn ròng…

Đến thăm nhà PGS.TS Phạm Ngọc Nam, chúng tôi nhớ mãi hình ảnh một người vợ đất Hà Thành dịu hiền và tận tụy. Mọi đồ vật trong ngôi nhà của gia đình ông đều được bàn tay người vợ chăm chút đến từng chi tiết. “Ông nhà giàn” không ngần ngại mà tâm sự với khách rằng: “Suốt cuộc đời này, tôi luôn là người quên việc nhà”. Ông nghĩ mình may mắn vì có được người vợ đảm đang, giúp ông lo toan mọi việc chăm sóc gia đình và nuôi dạy con cái. Bà Phương Vỹ (vợ ông)  là một người phụ nữ mẫu mực, luôn đứng đằng sau công việc của chồng và cùng ông gánh vác, chia sẻ mọi buồn vui.

Ông kể, có đợt đi thi công nhà giàn DKI đằng đẵng dăm ba tháng trời, trong khoảng thời gian ấy, con gái đầu của ông còn nhỏ, bị bệnh phải nằm ở bệnh viện Bạch Mai,  vợ ông cũng ốm yếu, bệnh tật nhưng vẫn phải đêm ngày vào bệnh viện chăm con. Ông trao cho chúng tôi tập thơ ông gom lại  tặng vợ nhân dịp kỷ niệm 35 năm ngày cưới.  Thơ ông viết, có trên 60 bài cho nhà giàn, gần 100 bài cho vợ và ngót ngàn bài cho cuộc đời… Ông thổ lộ một câu hết sức giản dị mà cũng thấm thía: “Trong mọi sóng gió cuộc đời, nơi neo đậu yên ả nhất là mái ấm gia đình”.    

Ghi chép của Lữ Thị Mai