Nông dân trồng trái cây lại lao đao

QĐND Online - Nông dân các tỉnh khu vực ĐBSCL đang bước vào mùa thu hoạch trái cây. Nếu như thời điểm giữa tháng 5-2010, giá chôm chôm dao động từ 10.000 - 12.000 đồng/kg thì nay chỉ còn 4.000- 4.500 đồng/kg. Ngoài việc giá trái cây xuống thấp, tình hình tiêu thụ hiện đang gặp khó khăn khiến người nông dân vùng vựa trái cây lớn nhất cả nước lâm cảnh lao đao…

Thua ngay trên “sân nhà”

Những ngày này, người trồng trái cây tại các tỉnh ĐBSCL không khỏi lo lắng, đứng ngồi không yên do trái cây liên tục xuống giá. Tại “Vương quốc” trái cây, bao gồm 3 xã của huyện Long Hồ, Vĩnh Long và huyện Chợ Lách, Bến Tre, màu chôm chôm chín đỏ lấn át màu xanh của lá, nhưng nhà vườn vẫn chưa thu hoạch. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, nguyên nhân trái cây chín mà nhà vườn chưa thu hoạch là do chưa tìm được người mua. Anh Trương Văn Tuấn, xã Bình Hòa Phước (Long Hồ, Vĩnh Long) than thở: chôm chôm chín đỏ vườn mà đợi hoài chẳng thấy thương lái đến hỏi mua. Hơn nữa, với giá như hiện nay chỉ khoảng 3.500- 4.500 đồng/kg, giá chôm chôm đã giảm 2- 3 lần so với một tháng trước. Mất giá như vậy thì nông dân chịu sao thấu. Nhà nào có nhân công hái thì còn may ra còn lờ lãi chút ít, còn nếu phải thuê mướn lao động thì chưa biết chừng có khi lỗ.

Thu hoạch chôm chôm  ở xã Bình Hòa Phước, Long Hồ, Vĩnh Long.

Tìm hiểu thêm chúng tôi còn được biết, giá trái cây thì hiện đang giảm từng ngày nhưng tiền thuê nhân công cao tới 70.000 - 80.000 đồng/ngày, thậm chí có nơi giá thuê nhân công lên đến 90.000 đồng/ngày, chưa tính tiền cơm nuôi. Tuy giá nhân công đắt nhưng việc kiếm được người hái thuê cũng rất khó khăn. Không chỉ chôm chôm rớt giá, các loại sầu riêng: Monthong, Ri6, Chín Hóa (giống đạt chất lượng cao, nổi tiếng, đã đăng ký thương hiệu) cũng giảm giá mạnh. Sầu riêng Ri 6 có giá khoảng 12.000 đồng/kg; Monthong (hay còn gọi sữa hạt lép) 11.000 đồng/kg; sầu riêng khổ qua xanh nhà vườn bán chỉ có 7.000 đồng/kg;  măng cụt cũng rớt giá xuống còn 15.000 đồng/Kg.

Chị Lê Thị Thủy, một nhà vườn ở xã Ngũ Hiệp (Cai Lậy, Tiền Giang) tiếp chúng tôi với nét mặt rầu rĩ. Chị tâm sự: Giá ổi trước đây 3.000 -4.000 đồng /kg, nay rớt xuống còn 1.500 - 1.800 đồng/kg mà cũng chẳng bán được, chú tính như thế thì nông dân chúng tôi mần ăn sao nổi chứ.

Bà Trần Mỹ Lệ, chủ vựa sầu riêng ở xã Ngũ Hiệp cũng cho hay: sầu riêng đang giảm giá 3.000 - 5.000 đồng/kg so với tháng trước, nguyên nhân là sầu riêng Thái tràn vào quá nhiều.

Không chỉ nhà vườn chịu ảnh hưởng do trái cây liên tục rớt giá, một số thương lái chuyên xuất khẩu trái sang Trung Quốc cũng lâm cảnh lao. Bà Nguyễn Thị Năm, thương lái lâu năm ở Bình Hòa Phước (Long Hồ, Vĩnh Long) chuyên xuất trái cây sang Trung Quốc ngán ngẩm bảo: hiện nay, mặt hàng chôm chôm do thị trường tiêu thụ chậm cho nên chúng tôi cũng chỉ dám thu mua của nông dân cầm chừng với số lượng hạn chế nhằm giữ mối làm ăn lâu dài. Nếu mua nhiều không xuất được thì chúng tôi cũng thua lỗ nặng. Còn sầu riêng, măng cụt, ổi chủ yếu  phục thuộc vào người tiêu sức tiêu thụ thị trường nội địa.

Đâu là nguyên nhân?

Qua tìm hiểu, được biết nguyên nhân chôm chôm giảm giá là do chưa vào thời điểm người tiêu dùng Trung Quốc tiêu thu mạnh (sức tiêu thụ mạnh nhất ở thị trường này là tháng 9, 10). Đồng thời, trái cây ĐBSCL rớt giá là do trùng với thời điểm miền Đông Nam Bộ thu hoạch rộ trái cây nên buộc phải cạnh trạnh, “chia lửa” thị trường. Việc cạnh tranh khiến trái cây sản xuất ở ĐBSCL và trái cây miền Đông đều bị giảm giá mạnh. Ngoài ra, do các tỉnh miền Bắc, đặc biệt là tỉnh Bắc Giang đang thu hoạch rộ vải thiều đã tạo sức ép lên thị trường trái cây ở các tỉnh ĐBSCL. Không chỉ chịu áp lực cạnh tranh với trái cây miền Đông và chịu ảnh hưởng sức tiêu thụ từ thị trường Trung Quốc, trái cây ĐBSCL hiện đang phải cạnh tranh với những loại trái cây ngoại nhập từ Thái Lan, Campuchia, khiến tiêu thụ càng gặp khó khăn. Để giải quyết tình trạng “đụng hàng”, vài năm gần đây, một số nhà vườn ở ĐBSCL đã áp dụng biện pháp xử lý cho cây chôm chôm ra trái nghịch vụ. Tuy nhiên, kết quả không phải lúc nào cũng như mong muốn của nhà vườn. Hằng năm, thời điểm thu hoạch rộ trái cây, đặc biệt đối với chôm chôm (chính vụ) ở các tỉnh ĐBSCL và vùng miền Đông Nam Bộ thường chênh lệch nhau khoảng một tháng. Năm nay, do thời tiết nên chôm chôm giữa hai vùng đều thu hoạch rộ cùng thời điểm, dẫn đến giá sụt giảm mạnh.

Bà Nguyễn Thị Năm cho rằng: sức tiêu thụ mặt hàng trái cây hiện nay của Việt Nam, đặc biệt đối với trái cây ở ĐBSCL vẫn chủ yếu phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, trong khi xuất khẩu sang các thị trường khác như EU, Nhật, Mỹ chỉ chiếm tỉ lệ nhỏ. Về lâu dài, nếu chúng ta không  tìm kiếm mở rộng thêm thị trường mới thì việc trái cây Việt Nam ế thừa, rớt giá sẽ còn tiếp tục xảy ra. Nông dân sản xuất sẽ là người gánh chịu thiệt hại đầu tiên và ngay cả thương lái chúng tôi cũng chịu tổn thất.

Bài và ảnh: Nguyễn Kiểm