Thời gian làm việc không ổn định

Đa số công nhân lao động trong ngành thủy sản là lao động thủ công, nặng nhọc, điều kiện sản xuất còn gặp nhiều khó khăn. Người lao động phải tiếp xúc với nhiều độc hại dễ gây nên rủi ro, ảnh hưởng tới sức khỏe. Theo ông Lê Thanh Long, Trưởng phòng Quản lý doanh nghiệp và lao động, Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp Cần Thơ, công nhân lao động trong khâu chế biến thủy sản đông lạnh phần lớn là lao động nữ, chiếm hơn 60%, là lao động thủ công đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì, chịu khó. Ở các doanh nghiệp chế biến thủy sản do tính thời vụ nên có thời điểm lượng nguyên liệu thu mua rất lớn, sau khi đưa vào nhà máy phải được chế biến ngay trong ngày, nếu để quá thời gian sẽ bị hỏng. Do đó, có những thời điểm máy móc hoạt động tối đa, công nhân cũng phải tăng ca, nhưng vào mùa mưa hoặc không có nguyên liệu công nhân lại phải nghỉ việc.  

Hằng năm có tới 6 tháng mùa nguyên liệu dồn dập, nhiều công nhân phản ảnh, họ phải làm việc liên tục 12-16 giờ/ngày, do đặc thù công việc luôn trong tư thế đứng, thao tác lặp đi lặp lại nhàm chán, môi trường lao động ẩm ướt, độ lạnh chênh lệch giữa môi trường sản xuất với nhiệt độ cơ thể rất lớn, không khí bị ô nhiễm, nhiều nhà máy thông gió kém, hai bàn tay luôn tiếp xúc với nước lạnh và suốt ngày phải ngửi mùi tanh của nguyên liệu thủy sản, mùi hóa chất, nước tẩy rửa... Điều kiện làm việc, môi trường lao động không bảo đảm kéo dài làm cho người lao động mệt mỏi, sức khỏe giảm sút nhanh chóng.

Hơn 6 giờ tối, vợ chồng chị Trần Thị Ngọc Hoa, công nhân của Công ty Cổ phần thủy sản Minh Phú-Hậu Giang, Khu công nghiệp Sông Hậu, ấp Phú Hưng, xã Đông Phú, huyện Châu Thành (tỉnh Hậu Giang) mới về tới phòng trọ, chị tâm sự: “Từ Sóc Trăng lên đây làm việc đã được 5 năm, là lao động phổ thông nên chỉ mong công việc ổn định. Tuy nhiên, thời gian làm việc tại công ty không ổn định, thay đổi thời gian liên tục. Công việc lại rất độc hại, tiếp xúc với nhiều hóa chất như Chlorine, nếu hít nhiều sẽ gây đau cổ họng, chảy nước mũi, cay mắt… thời gian làm nhiều bị đau nhức chân”.

Anh Đặng Văn Vũ, chồng chị Thơm cho biết: “Chúng tôi chỉ mong có thời gian làm việc ổn định và giờ làm việc hằng ngày ngắn lại vì công việc phải đứng quá lâu. Hiện công ty có hỗ trợ nhà tập thể cho công nhân, có xe đưa, đón, tuy nhiên quá xa công ty, lại đông và ồn ào, không nghỉ ngơi được nên chúng tôi đành thuê phòng trọ gần công ty. Đối với chế độ cho công nhân ngoài lương thì vào dịp lễ Tết chúng tôi cũng được công ty thưởng thêm lương tháng 13 và quà Tết”.

leftcenterrightdel
Công TNHH thủy sản Biển Đông, Khu công nghiệp Trà Nóc, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ. 

Cần chế độ tốt hơn cho công nhân

Ngược lại, chị Nguyễn Thu Hồng, công nhân của Công ty Cổ phần Chế biến thủy sản Long Phú, Cụm Công nghiệp tập trung Phú Hữu A-Giai đoạn 1, thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang cho biết: “Làm việc tại công ty đã 3 năm, thế nhưng, những ngày lễ Tết như vậy chúng tôi không được thưởng cũng không có quà Tết. Hiện ở các nhà máy chế biến thủy sản như chúng tôi thời gian làm việc không ổn định, có những tháng phải nghỉ dài ngày do không có nguyên liệu, có những tháng chúng tôi chỉ làm 9 hoặc 13 ngày. Khó khăn là vậy nhưng chúng tôi làm việc trong công ty cũng không có hợp đồng, cũng không được đóng bảo hiểm. Chúng tôi đã kiến nghị nhiều lần với công ty và họ hứa sẽ giải quyết, nhưng đến nay chưa ai được giải quyết…”.

Cùng cảnh ngộ, anh Nguyễn Xuân Khánh, công nhân Công ty TNHH thủy sản Biển Đông, Khu công nghiệp Trà Nóc, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ chia sẻ: “Vẫn biết vào làm trong công ty là phải thử thách một thời gian mới được đóng bảo hiểm, tuy nhiên, chúng tôi làm ở đây đã 2 năm vẫn chưa được đóng bảo hiểm. Còn công việc thường xuyên trong kho đông lạnh, tư thế lao động gò bó, nơi làm việc chật hẹp, rất lạnh... Hiện nay, hầu hết công nhân ở đây đều phải thuê nhà trọ ở ngoài, do khu công nghiệp chưa xây dựng được nhà ở xã hội cho công nhân”.

Cũng tại khu công nghiệp Trà Nóc, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ, nhiều công nhân phản ảnh, Công ty TNHH Thủy sản Trường Nguyên (Khu công nghiệp Trà Nóc, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ) đã tạm dừng hoạt động, nhưng đến nay nhiều công nhân vẫn chưa nhận được chế độ bảo hiểm thất nghiệp, nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Không chỉ vậy công ty còn nợ tiền nguyên liệu của nông dân…

Qua khảo sát ở một số khu công nghiệp tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long chúng tôi thấy, trong số các công nhân chế biến thủy sản, đặc biệt chế biến thủy sản đông lạnh rất nhiều công nhân mắc các triệu chứng của những bệnh tật có liên quan đến nghề nghiệp. Ở độ tuổi từ 40 đến 45 hiếm thấy công nhân chế biến thủy sản đông lạnh còn trực tiếp làm việc ở phân xưởng sản xuất, đặc biệt là lao động nữ. Họ sớm bị mất khả năng lao động dẫn đến nguy cơ mất việc làm, do trình độ văn hóa thấp nên họ không có cơ hội được đào tạo chuyên môn khác để chuyển vị trí lao động.

Ông Lê Thanh Long, Trưởng phòng Quản lý doanh nghiệp và lao động, Ban Quản lý các Khu công chế xuất và công nghiệp Cần Thơ cho biết: “Ở khu công nghiệp Trà Nóc, quận Bình Thủy, dự án xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân đã được UBND thành phố Cần Thơ giao cho 3 đơn vị làm chủ đầu tư là Công ty CP Xây dựng hạ tầng Khu công nghiệp Cần Thơ, Công ty CP Xuất nhập khẩu Thủy sản Cần Thơ (Caseamex) và Trung tâm xây dựng Hạ tầng khu công nghiệp Thốt Nốt. Hiện trong 3 chủ đầu tư có dự án xây dựng nhà ở công nhân đều khó khăn về vốn nên chưa có dự án nào được triển khai”.

Ông Nguyễn Hùng Việt, Bí thư Đảng ủy phường Trà Nóc, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ cho biết: “Biết được những khó khăn chung của công nhân, chúng tôi cũng mong muốn các doanh nghiệp có chế độ tốt hơn, sớm xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân yên tâm làm việc”.

Bài và ảnh: HOÀNG NHƯỠNG