Niềm tin đã được khẳng định

QĐND - Từ đầu năm 2010 đến nay, Báo Quân đội nhân dân đã có nhiều phóng sự đề cập đến dòng chế phẩm sinh học có thể ngăn chặn, phòng trừ hiệu quả bệnh lùn sọc đen, bệnh đốm sọc vi khuẩn, bệnh vàng lụi và một số loại bệnh gây hại khác do vi-rút gây ra. Thành công này của một nhà khoa học Việt Nam là điều đáng ghi nhận bởi ngay cả các nước có nền nông nghiệp phát triển cũng chưa làm được. Vậy, hiệu quả thực sự của dòng chế phẩm sinh học này ra sao?

“Bệnh lạ” đã có thuốc trị! 

Trận mưa đêm hôm trước làm con đường dẫn ra cánh đồng thôn Tăng Sơn nhớp nháp những vũng nước. Đến giữa cánh đồng, chúng tôi thấy một khoảnh ruộng khoảng 2 sào cây lúa xác xơ, héo quắt, vừa bị cắt bỏ lổng ngổng chân rạ. Anh Hoàng Văn Luận, nhà ở thôn Tăng Sơn, xã Hòa Sơn, huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang) giải thích:

- Đó là ruộng lúa của bà Nguyễn Thị Huệ, cùng làng với tôi. Nhà bà Huệ và một số nhà khác bị nhiễm một căn bệnh lạ làm cho cây lúa héo quắt, vàng lụi rồi chết hẳn. Còn lúa nhà tôi may mắn được “cứu chữa” kịp thời.

Kỹ sư Hứa Quyết Chiến (trái) và doanh nhân cựu chiến binh Nghiêm Mẫn (phải) tại đồng ruộng Hiệp Hòa.

Vừa nói anh Luận vừa dẫn chúng tôi đến thửa ruộng nhà mình. Đó là thửa ruộng lúa đang ngả màu vàng đượm, dáng cây khỏe, bông trĩu hạt. Anh Luận khoe: “Nhà tôi cũng có 3 thửa bị bệnh, có chỗ bị nhiễm tới 30%, tưởng hỏng hẳn như mấy nhà kia. May nhờ có anh Nghiêm Mẫn, Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Thiên Đức mang thuốc về hỗ trợ miễn phí, bảo "cứ phun, nếu hỏng tôi chịu trách nhiệm". Tôi nghĩ, đằng nào lúa cũng chết nên phun 3 lần theo hướng dẫn. Không ngờ cây lúa bỗng xanh trở lại, sinh trưởng tốt, lá đòng phát triển rất đẹp. Bây giờ thì chắc chắn sẽ có ăn rồi. Tôi đếm một bông được 180 hạt, dự kiến sẽ đạt hơn 2 tạ/sào. Mừng quá!”.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, không chỉ có xã Hòa Sơn mà một số xã của huyện Hiệp Hòa cũng bị một loại “bệnh lạ” tấn công lúa. Theo ông Nguyễn Văn Chính, Phó chủ tịch UBND huyện Hiệp Hòa, từ năm 2004 đến nay, nhiều diện tích lúa của huyện đã mắc chứng bệnh này nhưng không biết rõ là bệnh gì, nên cứ gọi tạm là bệnh vàng lùn lá lúa, bệnh vàng lụi, bệnh lùn Bắc Giang, thậm chí là… “bệnh lạ”. Riêng vụ mùa năm 2009 vừa qua, diện tích bị nhiễm lên tới hơn 600ha, trong đó có 100ha bị nặng, làm giảm năng suất từ 40 đến 70%, nhiều diện tích mất trắng. Năm 2010 này, ngoài bệnh vàng lá lúa còn có bệnh đốm sọc vi khuẩn, tập trung chủ yếu vào các xã Thái Sơn, Mai Đình và Đoan Bái. Rất may có anh Nghiêm Mẫn đến giúp nên đã cứu được lúa cho nhiều hộ gia đình.

Nhiều nông dân phản ánh, bệnh đốm sọc vi khuẩn còn nguy hiểm hơn cả bệnh lùn sọc đen, bởi sự phát tán lây lan rất nhanh, có thể theo gió, theo dòng nước gây hại trực tiếp cho lúa. “Bệnh vàng lá lúa xuất hiện đã 6 năm nay tại địa phương nhưng chúng tôi chưa có biện pháp phòng trừ hiệu quả vì không rõ nguyên nhân. Lúc đầu tưởng do nấm đất, tuyến trùng, đất có độc tố, nên chúng tôi khuyên bà con thay đổi giống lúa, vãi vôi bột, dùng phân chuồng… Thế nhưng vẫn không hiệu quả” - Ông Phạm Văn Mạnh, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh Bắc Giang bộc bạch.

Với sự giúp đỡ cơ quan chuyên môn ở Trung ương, đặc biệt là Tiến sĩ Hà Viết Cường, chuyên gia đầu ngành về vi-rút của Trung tâm Bệnh cây nhiệt đới (thuộc Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội), tháng 8-2010 vừa qua, căn “bệnh lạ” làm lụi cây lúa ở Hiệp Hòa đã được giải mã gien: Nguyên nhân là do vi-rút tấn công!

Trước khi có chế phẩm sinh học Exin 4.5 HP thì các bệnh do vi-rút gây hại cho lúa vẫn là câu hỏi lớn của các nhà khoa học. “Đã là bệnh do vi-rút gây hại cho cây trồng thì không thể có thuốc chữa trị đặc hiệu. Ngay cả các nước trên thế giới có nền nông nghiệp phát triển cũng chưa nghiên cứu được loại thuốc này” - Ông Nguyễn Như Cường, chuyên gia của Viện Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã khẳng định như vậy ngay tại Hội nghị đầu bờ phòng, chống bệnh vàng lùn vừa qua ở huyện Hiệp Hòa (tỉnh Bắc Giang).

Thế nhưng, những gì diễn ra trên đồng ruộng Bắc Giang, Thái Bình, Hải Dương, Nam Định… lại minh chứng một sự thật ngược lại. Dòng chế phẩm sinh học Exin 4.5 HP do kỹ sư Hứa Quyết Chiến, hiện công tác tại Viện Sinh học Nhiệt đới (thuộc Viện Khoa học Công nghệ Việt Nam) nghiên cứu có thể ngăn ngừa, khắc chế, thậm chí cứu chữa được (nếu phát hiện sớm) các bệnh gây hại có nguyên nhân từ vi-rút như lùn sọc đen, đốm sọc vi khuẩn hoặc “bệnh lạ” ở Bắc Giang.

Giọt nước mắt hạnh phúc của nhà khoa học!

Vụ đông xuân và vụ mùa năm nay, nhà khoa học Hứa Quyết Chiến và doanh nhân cựu chiến binh Nghiêm Mẫn, Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Thiên Đức (doanh nghiệp độc quyền phân phối sản phẩm Exin 4.5 HP tại miền Bắc) đã lặng lẽ bỏ tiền của, công sức, trí tuệ với hơn 200 ngày lăn lộn trên đồng ruộng để chứng minh niềm tin: Bằng công nghệ sinh học, lùn sọc đen và một số bệnh do vi-rút gây hại hoàn toàn có thể được khắc chế, cây lúa vẫn cho thu hoạch cao ngay cả khi đã nhiễm bệnh.

Anh Hoàng Văn Luận, ở xã Hòa Sơn, huyện Hiệp Hòa giới thiệu với đoàn tham quan về ruộng lúa sau khi dùng chế phẩm sinh học.

Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã nhiều lần về tỉnh Thái Bình, Bắc Giang, Hải Dương để tìm hiểu về việc thử nghiệm dòng chế phẩm này. Tất cả những người nông dân, cán bộ nông nghiệp mà chúng tôi gặp đều khẳng định: Việc này là hoàn toàn có thật!

Theo ông Nghiêm Mẫn, sau khi đã ứng dụng thành công trong vụ chiêm xuân tại 10 tỉnh, ông và kỹ sư Hứa Quyết Chiến quyết định khảo nghiệm tiếp trong vụ mùa 2010 bằng việc ký hợp đồng cung ứng miễn phí thuốc Exin 4.5 HP cho huyện Tiền Hải (tổng diện tích là 25ha); đồng thời cũng ký hợp đồng với Xí nghiệp giống lúa Đông Cơ Tiền Hải (thuộc Công ty Giống cây trồng Thái Bình) khảo nghiệm 4ha, với huyện Quỳnh Phụ và huyện Kiến Xương (tỉnh Thái Bình) mỗi huyện 3ha để khẳng định một lần nữa. Tất cả những thửa ruộng sau khi phun thuốc đều không bị nhiễm bệnh lùn sọc đen và các bệnh khác, lúa sinh trưởng tốt, hạt mẩy, năng suất dự kiến cao hơn mọi năm. Còn tại Bắc Giang, theo yêu cầu khẩn cấp của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh và UBND huyện Hiệp Hòa, 5ha lúa bị “bệnh lạ” do vi-rút tấn công đã được cứu chữa thành công. Ruộng lúa nhà ông Hoàng Văn Luận (ở xã Hòa Sơn), nhà ông Trịnh Quốc Khánh (ở xã Thái Sơn) đã được đoàn cán bộ ở Trung ương, tỉnh Bắc Giang và huyện Hiệp Hòa về tận nơi chứng kiến, rút kinh nghiệm, coi đó là mẫu hình về việc phòng trừ sâu bệnh.  

Vậy chế phẩm sinh học Exin 4.5 HP là gì? Tại sao nó có khả năng kỳ diệu như vậy?

Gặp chúng tôi ngay tại thửa ruộng bị nhiễm bệnh vừa được cứu sống ở thôn Tăng Sơn, xã Hòa Sơn, kỹ sư Hứa Quyết Chiến giải thích: “Lâu nay chúng ta vẫn thường dùng các loại hóa chất độc hại để diệt sâu bệnh, nhưng diệt hôm nay thì ngày mai nó sẽ tự biến thể và có khả năng kháng thuốc. Tôi không nghiên cứu theo cách “diệt sâu”, mà là tìm cách trao cho cây lúa một chìa khóa vạn năng, đó là dùng hoạt chất Salycilic axid đưa vào cây lúa. Nhờ loại hoạt chất này mà cây lúa có khả năng nhận biết được các tín hiệu xâm hại tới mình để tự bảo vệ với phổ rộng hơn. Điều này đã được minh chứng là khi dùng Exin 4.5 HP, cả bệnh lùn sọc đen, bệnh vàng lùn, đốm sọc vi khuẩn, đạo ôn… đều không thể gây hại cho lúa. Nôm na là sâu bệnh có thể không chết do thuốc, nhưng sẽ “chết đói” vì không thể ăn được những thứ nó muốn ở cây lúa”.

Kỹ sư Hứa Quyết Chiến cho biết thêm: “Đến nay, nhiều nhà khoa học trên thế giới hiểu rằng loại hoạt chất Salycilic axid có thể tự giúp cây hình thành “tấm lá chắn” phòng bệnh hiệu quả. Thế nhưng họ chưa biết làm cách nào để đưa hoạt chất này vào trong cây, bởi axid có thể làm cây chết ngay tức khắc. Còn tôi thì làm được điều ấy. Đó chính là bí quyết công nghệ”.

Đón nhận lời cảm ơn mộc mạc của những người nông dân huyện Hiệp Hòa có ruộng lúa “thoát chết”, kỹ sư Hứa Quyết Chiến thực sự xúc động. Gần 30 năm cho một công trình nghiên cứu, con đường nhà khoa học này đang đi có quá nhiều gập ghềnh, nhiều lúc tưởng tuyệt vọng. Lúc mới nghiên cứu, và thậm chí cho cả đến hôm nay, nhiều người vẫn coi đây là điều không tưởng. Tuy nhiên, ánh sáng niềm tin đã hiển hiện...  Sau khi ứng dụng thành công trên đồng ruộng (mang tính cá nhân) và được một số cơ quan báo chí đăng tải sự kiện này (trong đó Báo Quân đội nhân dân là tờ báo đầu tiên), mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ đã thống nhất với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị tác giả Hứa Quyết Chiến xây dựng một dự án Nghiên cứu khảo nghiệm chế phẩm này trên diện rộng với nguồn kinh phí hỗ trợ khoảng 4 tỷ đồng. Nhiều xã ở Bắc Giang sau khi dùng thấy hiệu quả đã không chỉ nhận hỗ trợ “thuốc miễn phí” như trước nữa mà bước đầu đặt mua sản phẩm. Ông Nghiêm Mẫn, Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Thiên Đức tiết lộ: “Hiện nay huyện Hiệp Hòa, Yên Lãng, Tân Yên đã quyết định dùng chế phẩm này để phòng trừ bệnh cho lúa mùa muộn theo phương thức thu hoạch xong sẽ trả tiền. Thế là quý lắm rồi, chúng tôi cũng đã đuối sức”.

Nhận được thông tin về sự “vào cuộc” của các ngành chức năng, kỹ sư Hứa Quyết Chiến đã khóc. “Tôi phải cảm ơn bà con nông dân và những cán bộ ngành nông nghiệp tỉnh Bắc Giang, Thái Bình, Hải Dương và nhiều địa phương khác đã dũng cảm sử dụng công nghệ sinh học trên đồng ruộng. Tôi cũng xin nói lời cảm ơn đối với Báo Quân đội nhân dân, tờ báo đầu tiên phát hiện việc chúng tôi làm và mạnh dạn đăng tải nhiều bài viết ủng hộ, giúp chúng tôi có thêm niềm tin vào sự thành công bước đầu như hôm nay”.

Kỹ sư Hứa Quyết Chiến đã xúc động nói với chúng tôi như vậy. Phía trước mặt ông, những ruộng lúa trĩu hạt ở xã Hòa Sơn rung rinh đón chờ ngày thu hoạch/.

Phóng sự của Lê Thiết Hùng