QĐND - Ở quần đảo Cát Bà (TP Hải Phòng) có một xã chỉ có 91 hộ dân, đó là xã Việt Hải, huyện Cát Hải. Số dân ít, diện tích đất nhỏ, đường sá cách trở, trong hàng chục năm trước, người dân nơi đây luôn quẩn quanh với cái nghèo, là xã khó khăn nhất TP Hải Phòng. Như một phép màu cổ tích, Tổ công tác thuộc Đồn Biên phòng (BP) Cát Bà bám trụ nơi đây đã làm đổi thay khá toàn diện Việt Hải, trở thành một địa danh trên bản đồ du lịch thế giới. Với những người dân nơi đây, những cán bộ biên phòng được gọi với cái tên trìu mến: Những “ông Thánh” của làng.

Thượng úy, y sĩ Phạm Đức Trường khám bệnh cho người dân xã Việt Hải.

Câu chuyện của kỳ tích trên tôi biết cũng khá tình cờ. Trong một hội nghị do Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BCH BĐBP) TP Hải Phòng tổ chức vào cuối tháng 5, tôi được Đại tá Phạm Quang Đáo, Chỉ huy trưởng BĐBP TP Hải Phòng kể về thành tích của tổ công tác BĐBP ở xã đảo Việt Hải. Sau cuộc trò chuyện ấy, từ trung tâm TP Hải Phòng, tôi ra đảo Cát Bà bằng tàu cao tốc, rồi xuống bến Bèo đón tàu đò ra xã Việt Hải. Chiếc đò chở tôi rời bến, rẽ sóng chạy ra cửa Đông thuộc vịnh Lan Hạ. Biển mùa này lặng sóng. Mặt nước xanh trong mênh mông với hàng trăm đảo đá tạo nên cảnh đẹp kỳ vĩ. Theo lời của lái đò, gọi tên Cửa Đông là vì khi có gió Đông, nơi đây trở thành điểm hút gió mạnh nhất, có nhiều sóng to. Sóng dữ, giông gió sẽ làm cho “con đường” độc đạo trên biển vào Việt Hải bị cắt đứt do tàu bè ngưng hoạt động. Những ngày mưa bão kéo dài, xã Việt Hải dường như biệt lập hoàn toàn với đất liền.

Bộ đội đi trước, làng nước theo sau

Chiếc đò cập bến tàu Việt Hải, tôi vượt qua hơn 6km đường bộ để đến trung tâm xã. Những cán bộ thuộc tổ công tác mà tôi gặp là Thiếu tá Nguyễn Hữu Tình, Đại úy Đinh Văn Hiệu và Thượng úy Phạm Đức Trường. Thiếu tá Nguyễn Hữu Tình còn giữ một cương vị khá đặc biệt là Bí thư Chi bộ, kiêm Chủ tịch HĐND xã Việt Hải. Câu chuyện của các anh xoay quanh chuyện giúp xã xóa nghèo, chuyển đổi nhận thức của người dân, phát triển du lịch bền vững. Bao đời nay, người dân chủ yếu sống dựa vào nghề trồng lúa, mò cua, bắt ốc, nuôi bè cá... Cuộc sống khó khăn khiến nhiều thanh niên phải rời xa quê. Không chỉ vậy, hệ thống chính trị của xã trước đây có nhiều năm liền yếu kém, mâu thuẫn nội bộ, dẫn đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý các hoạt động không hiệu quả. Từ thực tế đó, đầu năm 2011, Bộ chỉ huy BĐBP TP Hải Phòng và Đồn BP Cát Bà giao cho Tổ công tác nhiệm vụ giúp xã Việt Hải kiện toàn cơ sở chính trị, vừa bảo đảm an ninh, trật tự xã hội, vừa giúp dân xóa đói giảm nghèo, ổn định cuộc sống, phát triển sản xuất.

Đồng chí Nguyễn Hữu Tình, Bí thư Chi bộ xã Việt Hải.

Đại úy Đinh Văn Hiệu kể, lúc mới về, nhìn ruộng đồng hoang hóa, gia súc gia cầm cả xã chỉ có vài chục con. Số hộ nghèo và cận nghèo chiếm tỷ lệ cao. Tổ công tác xác định, để thay đổi thói quen, nhận thức, tập tục lâu năm rất khó, cần phải kết hợp giữa tuyên truyền và xây dựng những mô hình cụ thể, mang lại lợi ích chung cho xã. Mình phải làm trước, xây dựng thành mô hình hiệu quả thì ắt bà con sẽ làm theo.

Ban đầu, Tổ công tác xây dựng mô hình sản xuất lúa gắn với chăn nuôi gia súc gia cầm. Cán bộ tổ công tác mượn 4 sào ruộng bỏ hoang của người dân, tìm nguồn giống, trồng lúa. Những ngày về thăm nhà ở đất liền, các anh lại tìm con giống như: Lợn, gà, ngan đưa ra đảo chăn nuôi. Vụ lúa đầu tiên năm 2011 được mùa, đạt năng suất cao. Đàn gà, ngan đạt số lượng gần 100 con. Khi thấy cán bộ biên phòng trồng lúa, chăn nuôi hiệu quả, nhiều hộ dân đã đến tìm hiểu, nhờ các cán bộ hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt. Tổ công tác thay phiên nhau đến từng hộ dân để hướng dẫn. Đàn gà, ngan của tổ được chia cho nhiều hộ làm giống chăn nuôi. Đến nay, tổng đàn gà của xã đã đạt gần 2000 con. Diện tích đất canh tác của xã giờ đây không chỉ độc canh cây lúa, mà còn được áp dụng nhiều mô hình trồng trọt mới theo hướng đa canh như: Trồng rau màu, ngô, khoai lang…

Bí thư xã mang quân hàm xanh

Cùng có nhiệm vụ như hai đồng đội, Thiếu tá Nguyễn Hữu Tình còn gánh vác nhiệm vụ ở cương vị Bí thư Chi bộ, kiêm Chủ tịch HĐND xã. Thiếu tá Nguyễn Hữu Tình kể, để củng cố, kiện toàn cấp ủy, chính quyền xã, tôi cùng với ngành chức năng của huyện, xã, xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ xã, xây dựng những nghị quyết chuyên đề phát triển kinh tế xã hội. Thông qua các nghị quyết, chủ trương lãnh đạo, từng bước, các mô hình được triển khai đều hướng đến mang lại lợi ích chung, được người dân trong xã tích cực hưởng ứng. Chỉ sau một năm, chi bộ xã Việt Hải đã được kiện toàn, hoàn thành tốt nhiệm vụ, được Huyện ủy khen thưởng Chi bộ trong sạch vững mạnh.

Một trong những đề án, mô hình mang lại hiệu quả nhất là Đề án phát triển du lịch cộng đồng. Đây là Đề án được Thiếu tá Nguyễn Hữu Tình đề xuất gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới, được UBND huyện Cát Hải cùng với Bộ đội Biên phòng TP Hải Phòng, Đồn BP Cát Bà hỗ trợ đầu tư xây dựng hàng loạt dự án cơ sở hạ tầng như: Đường trung tâm xã, trường học, trạm cấp nước sạch, xử lý rác, Trạm y tế quân dân y kết hợp... với kinh phí hàng chục tỷ đồng. Để hướng đến phát triển du lịch bền vững, xã còn tổ chức dạy tiếng Anh giao tiếp cơ bản cho người dân, thiết lập điểm kết nối internet, thành lập tổ dịch vụ vận chuyển hành khách tự quản bằng xe máy…

Dẫn chúng tôi đi trên tuyến đường trung tâm xã được trải bê tông, Thiếu tá Nguyễn Hữu Tình kể, cách đây hai năm, đây là con đường đất rộng gần 2m. Sau khi có nguồn vốn, để làm được con đường rộng hơn 6m như hôm nay, chúng tôi đã phải đến từng nhà dân tuyên truyền vận động, hiến đất, đập bỏ tường rào để thay bằng hàng rào cây xanh. Nhờ đó chỉ trong một thời gian ngắn, người dân tham gia hiến 2.800m2 đất và hoa màu trị giá hơn 3 tỷ đồng để làm đường.

Cán bộ biên phòng Tổ công tác thuộc Đồn BP Cát Bà giúp người dân xã Việt Hải thu hoạch lúa.

"Điểm tựa" giữa trùng khơi

Không chỉ giúp dân ổn định cuộc sống, phát triển sản xuất, những ngày mưa bão, cán bộ tổ công tác lại bận rộn với công việc giúp dân phòng, chống lụt bão, tuyên truyền, đưa người dân nuôi thủy sản trên biển vào bờ, hỗ trợ ăn nghỉ. Thượng úy Phạm Đức Trường, Tổ phó, kiêm Trạm phó Trạm y tế quân dân y kết hợp cho biết, Trước đây, người dân bị bệnh phải chuyển ra trung tâm huyện Cát Hải để khám và điều trị. Những ngày mưa bão thì chỉ còn cách chờ vào sự may mắn mà thôi. Giờ đây, Trạm y tế quân dân y kết hợp với nguồn kinh phí gần 2 tỷ đồng từ kinh phí của Bộ tư lệnh BĐBP đầu tư xây dựng giúp đáp ứng khám, chữa bệnh bước đầu cho người dân và cả khách du lịch. Nhiều ca bệnh hiểm nghèo đã được y sĩ của Tổ công tác phát hiện, cứu chữa kịp thời. Ông Nguyễn Thế Nghiệp, 80 tuổi, ở thôn 1, xã Việt Hải kể: “Cán bộ của Tổ công tác là người sinh ra tôi lần thứ hai. Cuối năm 2012, tôi bị huyết áp lên cao và rất mệt. Lúc đó là giữa đêm, tôi nhờ người nhà gọi cho Thượng úy Phạm Đức Trường, y sĩ Tổ công tác đến khám, xác định tôi bị tai biến mạch máu não nên đã kịp thời điều trị ban đầu, sau đó đưa tôi vào TP Hải Phòng chữa trị ngay trong đêm. Với dân làng, cán bộ biên phòng là những “ông Thánh” chú à! Họ đã viết nên câu chuyện cổ tích nơi hẻo lánh, còn nhiều khó khăn này”.

Nhà ở của tổ công tác nhiều năm qua đã trở thành “điểm sinh hoạt cộng đồng” của xã. Sau bữa cơm chiều, nhiều người lại đến đây, quây quần bên những cốc trà xanh trò chuyện. Hôm chúng tôi ở lại đảo, như thường lệ, sau khi xem bản tin thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam về việc giàn khoan Hải Dương 981của Trung Quốc hạ đặt trái phép, xâm phạm chủ quyền vùng biển của Việt Nam, mọi người đều bàn luận, nêu ý kiến phê phán hành động sai trái, ngang ngược của Trung Quốc… Câu chuyển nổ như ngô rang. Tham gia câu chuyện, Đại úy Đinh Văn Hiệu giọng rành rẽ: “Bà con hãy yên tâm và tin tưởng rằng, Đảng, Nhà nước ta đang có những đối sách, giải pháp đấu tranh ngoại giao để Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương 981 ra khỏi vùng biển thuộc chủ quyền hợp pháp của nước ta, giữ gìn hòa bình, ổn định. Để có thế và lực bảo vệ chủ quyền, trước hết phải làm cho đời sống dân mình no ấm, kinh tế mạnh. Bà con xã mình phải cố gắng lao động, sản xuất để đỡ phải nhờ sự đỡ đầu của chính quyền cấp trên cũng là góp sức cho Đảng, Nhà nước ta trong bảo vệ và xây dựng Tổ quốc. Như vậy cũng là tham gia đấu tranh rồi đó”. Nghe Đại úy Hiệu nói, mọi người đều vỗ tay hưởng ứng.

Công tác tuyên truyền, định hướng cho người dân được các cán bộ BĐBP thể hiện gần gũi và bình dị như thế trong cuộc sống hằng ngày. Đồng chí Nguyễn Văn Lợi, Chủ tịch UBND xã Việt Hải cho biết, các đổi thay của Việt Hải hôm nay đều mang dấu ấn của cán bộ BĐBP. Được sự hỗ trợ tích cực của Tổ công tác, sau 3 năm, sản xuất nông nghiệp của xã tăng cao, bảo đảm nguồn “tự cung tự cấp” kể cả những ngày mưa bão kéo dài. Tổ công tác BĐBP đã góp phần lớn trong việc đưa một xã nghèo Việt Hải trở thành xã điển hình trong xây dựng nông thôn mới, đã hoàn thành 9 tiêu chí của chương trình. Số hộ nghèo trong xã chỉ còn 4 hộ, thu nhập bình quân hơn 14 triệu đồng/người/năm. Nhờ xây dựng được mô hình du lịch cộng đồng đã tạo được thương hiệu “Viet Hai Village” trên bản đồ du lịch thế giới, lượng khách du lịch ngày càng tăng, mỗi năm đạt từ 12.000 đến 14.000 lượt khách du lịch quốc tế.

Ngày tôi rời Việt Hải cũng là lúc cánh đồng duy nhất của xã vào mùa gặt mới, những đoàn khách du lịch quốc tế thả bộ trên con đường làng yên bình, được hòa vào không gian du lịch cộng đồng nơi vùng đảo đá. Những cán bộ biên phòng nơi đây vẫn thầm lặng, bình dị với bao bộn bề công việc, giúp xã đảo Việt Hải ngày càng khởi sắc, vững vàng trước sóng gió biển khơi.

Bài và ảnh: ĐẶNG TRUNG KIÊN