Những người bám bản

QĐND - Các dân tộc thiểu số ở tỉnh Lai Châu chiếm hơn 80% dân số, đời sống đồng bào còn nhiều khó khăn, dân trí còn thấp. Những năm qua, cán bộ, chiến sĩ Bộ CHQS tỉnh Lai Châu đã phối hợp với các lực lượng trên địa bàn xây dựng và triển khai nhiều mô hình giúp đồng bào xóa đói, giảm nghèo, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa, xã hội, củng cố hệ thống chính trị cơ sở. Đây là một trong những kinh nghiệm trong xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh Lai Châu vững mạnh.

Giúp đồng bào trồng lúa nước hai vụ

Những ngày diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh, chúng tôi cùng cán bộ, chiến sĩ Bộ CHQS tỉnh vượt hơn 100km từ thị xã Lai Châu về xã Vàng Ma Chải, huyện Phong Thổ. Con đường đá vùng biên, uốn lượn quanh những ngọn núi. Lúc chúng tôi cảm tưởng như đi lên trời, lúc lại như xuống vực thẳm. Xen lẫn giữa những ngọn núi là những vườn ngô, ruộng lúa, hoa màu xanh ngát hòa quyện vào nhau, tạo nên quang cảnh núi rừng thơ mộng. Đứng lặng trên dốc đá nhìn xuống thung lũng là những mái nhà đơn sơ của đồng bào dân tộc Hà Nhì. Thượng tá Sùng Xè Po, Trưởng ban Dân vận Bộ CHQS tỉnh nhớ lại kỷ niệm, năm 2010, đơn vị hành quân về bản, nhìn đồng bào rất đôn hậu chân chất, có người còn không biết nhà mình cần gì, thiếu gì, chỉ biết cả gia đình cần mẫn làm ăn, nhưng cái đói nghèo cứ đeo bám mãi. Đồng bào cũng chưa biết no đủ bao giờ. Tập quán canh tác bao đời nay của đồng bào vẫn chủ yếu dựa vào sự may rủi của thiên nhiên, nếu bộ đội vận động đồng bào trồng lúa hai vụ thất bại sẽ mất lòng tin với đồng bào...

Trăn trở của anh Sùng Xè Po, Tổ trưởng Tổ trồng lúa nước Bộ CHQS tỉnh cũng là trăn trở của cấp ủy, chính quyền địa phương và ngành nông nghiệp. Vì địa phương đã nỗ lực hướng dẫn đồng bào nhiều năm, nhưng vẫn chưa thành hiện thực. Bản lĩnh người lính không bao giờ chịu lùi bước. Nghĩ là làm, làm được, nói được là phương châm hành động của bộ đội. Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh tiến hành khảo sát, tổ chức nhiều cuộc họp. Bộ CHQS tỉnh giao cho cơ quan dân vận trực tiếp phụ trách phối hợp với các đơn vị thực hiện. Thượng tá Sùng Xè Po và 5 cán bộ, chiến sĩ Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 356 phải lặn lội đến nhiều vùng nghiên cứu, lựa chọn giống lúa, cần phải đạt các tiêu chí: Phù hợp chất đất, chịu được rét, khô hạn.

Sau gần 5 tháng phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, Tổ lúa nước của anh Sùng Xè Po phụ trách đã tìm hiểu, lựa chọn giống lúa LC25 của Việt Nam, làm cây lúa trồng hai vụ. Chọn được giống, Tổ lúa nước không vận động ngay bà con trồng mà hằng ngày, các anh cùng đồng bào lên nương rẫy, vừa giúp đồng bào sản xuất, vừa vận động, lựa chọn hai hộ đồng bào làm điểm với diện tích 1ha; tiến hành trồng lúa theo đúng quy trình kỹ thuật, từ ngâm giống, gieo mạ, phun thuốc, cấy lúa cho đến lúc thu hoạch. Kết quả không phụ công người. Sau 4 tháng, vụ Đông Xuân năm 2010, các hộ trồng lúa nước hai vụ thu hoạch đạt gần 7 tấn/ha. Ông Lý A Sa, dân tộc Hà Nhì, bản Sín Chải, xã Vàng Ma Chải, hộ làm điểm mô hình cho biết: Gia đình tôi có 4 sào lúa, nếu trước đây cấy một vụ, chỉ đạt 9 tạ thóc, nhờ bộ đội hướng dẫn trồng hai vụ, có giống mới, gia đình tôi có thêm 8 tạ thóc nữa. Bộ đội giỏi thật. Cảm ơn bộ đội nhiều lắm! Niềm vui của ông Lý A Sa cũng là niềm vui của đồng bào Hà Nhì thuộc xã Vàng Ma Chải.

Bộ đội Bộ CHQS tỉnh Lai Châu hướng dẫn đồng bào xã Vàng Ma Chải, huyện Phong Thổ trồng lúa hai vụ.

Thành công của mô hình, đơn vị cùng địa phương tích cực tuyên truyền, giúp đỡ về giống, vốn để nhân rộng mô hình đến từng bản. Nhờ vậy đến năm 2012, xã Vàng Ma Chải có gần 100 hộ trồng lúa hai vụ, diện tích đạt 18ha. So với giống lúa truyền thống, giống lúa mới năng suất cao hơn từ 12 đến 15%. Mô hình đang được nhân rộng ra các xã Mù Sáng, Ma Ly Chải… thuộc huyện Phong Thổ. Không giấu được niềm vui, ông Hà Văn Um, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nói: "Trồng lúa nước hai vụ không chỉ giúp đồng bào xóa đói, giảm nghèo, mà còn giúp đồng bào từng bước thay đổi cách làm ăn, xóa các thủ tục lạc hậu. Trước đây, đồng bào thường cấy lúa bằng cách gieo thẳng, chăm sóc không đúng kỹ thuật nên gặp ngày giá rét, cây lúa không sống được. Từ nay chúng tôi sẽ tăng cường phối hợp với cơ quan quân sự...".

Theo Thượng tá Sùng Xè Po, kinh nghiệm gieo trồng là phải làm kỹ khâu gieo mạ trên cạn, che chắn chống rét, bảo đảm vừa đủ độ ẩm. Khi cây mạ đã cứng mới đem cấy. Từ mô hình trồng lúa hai vụ, so với năm 2009, đến nay thu nhập bình quân đầu người của huyện Phong Thổ, tăng từ 7,5 triệu đồng người/năm lên gần 12 triệu đồng người/năm. Với phương thức làm mẫu, làm thử, hướng dẫn, cùng làm với đồng bào, 10 năm qua, cán bộ, chiến sĩ Bộ CHQS tỉnh đã giúp dân xây dựng được nhiều mô hình: Trồng táo mèo ở xã Nậm Sỏ, huyện Tân Uyên; trồng măng Bát Độ, cây mắc cá ở xã Khun Há, huyện Tam Đường; trồng khoai sọ ở xã Sơn Bình, huyện Tam Đường và hơn 850ha cao su ở huyện Sìn Hồ; khai hoang phục hóa hơn 560ha đất. Đơn vị còn chủ động làm mới, nạo vét 119km kênh mương nội đồng, 153km đường giao thông nông thôn, xây dựng 217 căn nhà, 85 mái ấm tình thương, tặng đồng bào nghèo, gia đình chính sách. Việc làm cụ thể của cán bộ chiến sĩ giúp đồng bào từng bước đẩy lùi đói nghèo, bản sắc văn hóa đồng bào cũng được gìn giữ, phát huy trong cộng đồng các đồng bào dân tộc.

Tuy nhiên, Lai Châu có đường biên giới dài hơn 260km, hạ tầng cơ sở còn hạn chế, tỷ lệ hộ nghèo chiếm hơn 31%. Tỉnh có 20 dân tộc, trong đó có 5 dân tộc đang được Nhà nước đặc biệt quan tâm, gồm: Cống, Mảng, Khơ Mú, La Hủ, Si La. Lợi dụng những khó khăn của đồng bào, các thế lực thù địch ra sức phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, tuyên truyền kích động đồng bào di cư tự do, truyền đạo trái pháp luật, khiến tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn có thời điểm phức tạp. Để phát triển bền vững, cán bộ chiến sĩ còn chú trọng bồi dưỡng nguồn phát triển Đảng, xây dựng cơ sở chính trị vững chắc, tạo sức đề kháng, nhân tố bảo đảm phát triển bền vững.

Bộ đội "cắm bản", lên nương

Bà Chu Lô Sứ, dân tộc Hà Nhì, ở thôn Ka Lang, xã Ka Lang, huyện Mường Tè đã gần 60 tuổi nhưng hằng ngày vẫn miệt mài, lam lũ trồng lúa, trồng ngô. Vì thế 3 người con của bà theo bà hằng ngày trên nương rẫy đều thất học, thế mà vẫn không đủ ăn. Gặp chúng tôi, bà Chu Lô Sứ nhớ lại: Ka Lang như một vùng biệt lập, ăn còn chưa đủ thì nói gì đến học hành. Sự đổi thay bắt đầu vào năm 2008, khi Thượng tá Lý Khò Xá, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Mường Tè và tổ công tác về cắm bản, ở nhà bà Chu Lô Sứ. Bộ đội tổ chức các buổi lao động giúp đồng bào, tuyên truyền đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Những việc làm của bộ đội không hiểu từ lúc nào mà cậu con trai Chăng Lù Hừ, lúc đó đang học lớp 7 và định bỏ học, nhưng khi nghe các chú bộ đội nói, Hừ đã không bỏ học nữa, mà còn tình nguyện cùng các chú bộ đội đi tuyên truyền vận động các bạn khác đến lớp. Cũng từ đó Chăng Lù Hừ luôn khát khao học tập, rèn luyện trở thành cán bộ, đảng viên để giúp đồng bào chống lại cái xấu, xóa đói nghèo. Nhờ sự nỗ lực vươn lên của bản thân, năm 2010 Chăng Lù Hừ vinh dự được kết nạp vào Đảng, trở thành Chỉ huy phó Ban CHQS xã Ka Lang. Chăng Lù Hừ luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được đồng bào tin yêu. Hiện nay, anh đang học lớp bồi dưỡng cán bộ quân sự xã, phường do huyện tổ chức. Thấy con trai tiến bộ chững chạc, bà Chu Lô Sứ nói: "Cảm ơn anh Lý Khò Xá, bộ đội trong đội công tác đã giúp con tôi trưởng thành". Đó là một trong những câu chuyện của Thượng tá Lý Khò Xá, dân tộc Hà Nhì, Chỉ huy trưởng, Ban CHQS huyện Mường Tè, người có gần 30 năm gắn bó với đồng bào. Đây cũng là một trong những kinh nghiệm cắm bản củng cố hệ thống chính trị cơ sở của Bộ CHQS tỉnh Lai Châu trong công tác vận động quần chúng.

Bộ đội Bộ CHQS tỉnh Lai Châu khám chữa bệnh miễn phí cho đồng bào huyện Phong Thổ.

Nói chuyện với các anh trong Bộ CHQS tỉnh Lai Châu chúng tôi được biết: Từ năm 2003 đến nay, Bộ CHQS tỉnh đã phát hiện, bồi dưỡng kết nạp được gần 200 đảng viên, xóa 85 bản trắng không có đảng viên, củng cố 68 chi bộ, 54 tổ chức đoàn, hướng dẫn 462 chi bộ, đảng bộ duy trì nền nếp chế độ sinh hoạt Đảng. Đây là một thành tích không dễ gì đạt được.

Chia tay cán bộ, chiến sĩ, đồng bào Lai Châu, chúng tôi nhớ tâm sự của Đại tá Nguyễn Thế Kiên, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh: Khi bộ đội cắm bản vùng cao, bộ đội không chỉ giúp đồng bào phát triển kinh tế, văn hóa, mà qua đó giáo dục, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất năng lực, phương pháp công tác tốt. Đây cũng là một trong những kinh nghiệm của Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh, góp phần xây dựng khu vực phòng thủ ngày càng vững mạnh...

Chia tay đồng bào Lai Châu khi mùa đông đang về trên bản vùng cao, nhưng chúng tôi cảm nhận rõ hơi ấm tình quân, dân, mối quan hệ keo sơn, gắn kết xây dựng biên cương giàu đẹp. Dù thời tiết khắc nghiệt, nhưng trên những cành cây khô cằn của vùng Tây Bắc nay đang hứa hẹn đâm chồi xanh lộc biếc, báo hiệu sự đổi thay nơi tuyến đầu Tổ quốc.

Bài và ảnh: DUY HIỂN - THẾ THÀNH