Những "chiếc cần câu" xóa nghèo

Sau hơn 3 năm (2007-2010), tỷ lệ hộ nghèo trong hội viên Hội Cựu chiến binh (CCB) thành phố Hải Phòng đã giảm từ 2,45% xuống còn 0,7%. Có được kết quả đó là nhờ vào việc thực hiện Đề án 873 về xóa nghèo do Hội CCB và Bộ CHQS thành phố Hải Phòng phối hợp thực hiện. Kết quả này mở ra một cách làm mới trong công tác xóa nghèo đối với CCB nói riêng và các đối tượng khác nói chung mà các cấp, các ngành trong cả nước cần học tập.

Trao cần câu, chỉ chỗ, hướng dẫn câu...

Đó là phương châm hành động được Hội CCB và Bộ CHQS thành phố Hải Phòng thực hiện trong suốt quá trình triển khai đề án. Theo đó, bằng các hình thức ủng hộ như: Trao tặng giống cây trồng vật nuôi, vật tư, trang thiết bị, công cụ sản xuất, kinh doanh nhỏ và sổ tiết kiệm với chi phí hỗ trợ cho mỗi gia đình hội viên CCB nghèo là 5 triệu đồng.

Đại tá Đỗ Mạnh Hùng, Chính ủy Bộ CHQS thành phố Hải Phòng, Phó trưởng ban chỉ đạo Đề án 873, cho chúng tôi biết, nguồn vốn để thực hiện đề án được huy động từ tiết kiệm chi tiêu của đơn vị, sự đóng góp tự nguyện của cán bộ, chiến sĩ LLVT thành phố; các cán bộ hội viên CCB thì đóng góp mỗi người 10 nghìn đồng/năm. Đây là nguồn vốn nội lực cơ bản nhất. Đồng thời Bộ CHQS thành phố tích cực tuyên truyền vận động các đơn vị tự vệ, các doanh nghiệp, các doanh nhân là CCB thành đạt, các đơn vị bộ đội chủ lực đóng quân trên địa bàn đóng góp theo tình cảm và khả năng của mình.

Ban chỉ đạo Đề án tặng trâu cho hội viên CCB nghèo. Ảnh chụp lại.

Thành phố Hải Phòng có hơn 6 vạn CCB thì hơn 1.200 hội viên là hộ nghèo, chiếm 2,45%. Bộ CHQS và Hội CCB thành phố đã thành lập Ban chỉ đạo để giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện đề án. Khó khăn lớn nhất trong quá trình thực hiện là nếu không dân chủ, công khai sẽ để sót, lọt hộ CCB nghèo không được hỗ trợ vốn. Đại tá Đỗ Mạnh Hùng đã “bật mí” cho chúng tôi biết cách khắc phục khó khăn đó là phải chỉ đạo chặt chẽ, nhất quán “dân chủ, công khai, công bằng và đồng thuận” trong bình xét hộ CCB nghèo. Và để các cuộc vận động quyên góp, ủng hộ CCB nghèo không trùng với địa phương, Bộ CHQS thành phố chọn tháng 3 hằng năm để mở các cuộc vận động. Mặt khác, trong các cuộc họp, hội nghị, các lớp giáo dục quốc phòng-an ninh của Bộ CHQS thành phố luôn đặt một “Hòm tiết kiệm” để các cán bộ, chiến sĩ tự giác tiết kiệm chi tiêu đóng góp cho quỹ xóa nghèo.

Đại tá Đỗ Mạnh Hùng còn cho biết việc “trao cần câu và chỉ chỗ câu” cũng được tiến hành hết sức cẩn thận và đi sâu, đi sát tới từng đối tượng. Đồng chí chia sẻ, sau một năm tổng kết đánh giá việc thực hiện đề án, kết quả cho thấy những hội viên được tặng sổ tiết kiệm không phát huy được đồng vốn, lời lãi thu được từ gửi tiết kiệm không được bao nhiêu nên bước sang năm thứ hai, Ban chỉ đạo đã thực hiện hỗ trợ hoàn toàn bằng giống cây trồng, vật nuôi, công cụ sản xuất kinh doanh. Việc "trao cần câu và chỉ chỗ câu” cũng tùy vào từng đối tượng và từng địa phương. Đối với hộ CCB nghèo ở thành phố, nếu nhà trong ngõ sâu, không thể kinh doanh nhỏ thì được tặng chiếc xe máy để chạy xe ôm, nhà gần mặt đường thì tặng máy bơm để rửa xe…; các hộ CCB nghèo ở nông thôn thì được tặng trâu, bò; ở gần biển thì được tặng lưới đánh cá…

Với phương châm “trao cần câu" chứ không "cho xâu cá", vừa "trao cần câu", vừa "chỉ chỗ câu", vừa "hướng dẫn câu” Bộ CHQS thành phố Hải Phòng không những giải được bài toán khó trong công tác xóa nghèo mà còn hướng tới thoát nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước và thành phố.

Những con số biết nói

Trong 3 năm (2007 - 2009), Ban chỉ đạo đã vận động được hàng chục vạn cá nhân tham gia ủng hộ với tổng số tiền gần 2,3 tỷ đồng; hỗ trợ trực tiếp cho 467 gia đình hội viên nghèo mua cây trồng, vật nuôi, sắm công cụ sản xuất kinh doanh, 39 hộ được tặng sổ tiết kiệm, xây dựng 4 nhà “nghĩa tình đồng đội”. Đồng thời, huy động được 300 triệu đồng từ gia đình dòng họ, bà con lối xóm cùng tham gia hỗ trợ giúp đỡ các gia đình CCB nghèo vươn lên ổn định cuộc sống. Năm 2010, tổng kết đề án, đã vận động được gần 1,2 tỷ đồng, phân bổ hỗ trợ xóa nghèo cho 207 gia đình CCB nghèo (số hộ CCB nghèo của thành phố chỉ còn 0,7%). Những con số đó là minh chứng cho hiệu quả của đề án. Mỗi CCB nghèo chỉ với “chiếc cần câu” là 5 triệu đồng, sau hơn 3 năm đã có tới hơn 70 % số hội viên CCB thoát nghèo. Điển hình như Hội CCB huyện Thủy Nguyên có hơn 9.000 hội viên, có 85 hội viên nghèo; qua hơn 3 năm đã vận động được hơn 400 triệu đồng, tính đến tháng 7-2010 có 55 hội viên đã thoát nghèo.

Để hiểu hơn ý nghĩa của đề án, chúng tôi đến thăm gia đình CCB Vũ Đức Khuynh có hoàn cảnh khó khăn, trước đây thuộc diện nghèo “thâm niên” của xã Quang Trung, huyện An Lão. Ấn tượng đầu tiên khi chúng tôi tới gia đình bác là ngôi nhà 3 gian lợp mái tôn xi măng khá kiên cố, nền nhà được lát đá hoa và có trần nhựa chống nóng. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết gia đình bác Khuynh từ trước năm 2008 luôn thuộc diện hộ nghèo của xã, bao năm qua cái nghèo vẫn cứ đeo bám lấy gia đình. Năm 2008, bác được hỗ trợ 5 triệu đồng từ vốn xóa nghèo của đề án. “Một miếng khi đói bằng một gói khi no”, 5 triệu đồng là cả một gia tài quý giá với gia đình bác lúc túng bấn. Có vốn làm ăn, lại được cán bộ Hội CCB và Bộ CHQS thành phố hướng dẫn cách làm ăn, cộng với sự giúp đỡ của anh em, họ hàng, gia đình bác đã mua được một con trâu nái. Năm 2009, trâu nhà bác đẻ lứa đầu tiên. Bán nghé con, gia đình đã sửa sang lại ngôi nhà khang trang hơn, ngoài ra còn sắm được ti vi, tủ lạnh và các đồ dùng gia đình khác. Người lính già sau bao năm lăn lộn để chống đói nghèo, nay cuộc đời như bước sang trang mới khi lần đầu tiên sau nhiều năm, năm 2009 gia đình bác không nằm trong hộ nghèo của xã. Tâm sự với chúng tôi bác không giấu được những giọt nước mắt xúc động:

- Có nằm mơ tôi cũng không nghĩ gia đình mình sẽ có được như ngày hôm nay. Nhờ vào đề án mà tôi cũng như nhiều anh em CCB nghèo khác đã thoát khỏi đói nghèo. Mong rằng các anh em CCB nghèo khác trong cả nước, một ngày nào đó cũng sẽ thoát nghèo như tôi.

Chúng  tôi đến gia đình CCB Nguyễn Văn Lai, ở phường Minh Đức, quận Đồ Sơn. Tháng 7-2009, gia đình bác được hỗ trợ 5 triệu đồng bác đã sửa lại hệ thống vườn, ao, chuồng khá quy mô; đầu tư cá giống, lợn nái, vịt siêu trứng. Đến nay, đàn lợn của gia đình một năm thu hai lứa được hơn 10 triệu đồng, cá giống được 8 triệu đồng và hằng ngày thu từ đàn vịt đẻ 50 con hơn 100 nghìn đồng. Tính đến tháng 7-2010, thu nhập của gia đình bác Lai từ chăn nuôi sau khi trừ chi phí, được 12 triệu đồng. Qua bình xét, gia đình bác đã thoát nghèo bền vững và đang từng bước vươn lên khá, giàu... Còn nhiều, còn nhiều những gia đình CCB "thoát nghèo" ở thành phố Hải Phòng và đều có chung một kinh nghiệm như gia đình ông Khuynh, gia đình ông Lai là được trao vốn và giúp cách sử dụng vốn hiệu quả.

"Thu nhập GDP năm 2009 của thành phố Hải Phòng là 1.800 USD/người. Một thành phố có thu nhập cao như Hải Phòng không thể có CCB nghèo" - Đó là mong muốn của đồng chí Dương Anh Điền, Phó bí thư thường trực Thành ủy Hải Phòng. Trong nhiệm kỳ 2010-2015, Đảng ủy, Bộ CHQS và Hội CCB thành phố Hải Phòng đang khẩn trương tìm ra phương châm hành động mới. Trong đó, tập trung giúp đỡ để hơn 70% hội viên CCB đã thoát nghèo sẽ không bị tái nghèo và những hộ nghèo còn lại sẽ tự vươn lên thoát nghèo, tiến tới áp dụng xóa nghèo cho cả các đối tượng khác của toàn thành phố.

Bài và ảnh: Minh Mạnh