Thật - giả khó lường

Qua khảo sát tại các cửa hàng và siêu thị, chúng tôi nhận thấy, bên cạnh những sản phẩm nước tinh khiết, nước lọc có thương hiệu đã khẳng định được uy tín như: LaVie, Vital, Kim Bôi, Tiền Hải, Vĩnh Hảo, Aquafina, Well…  thì hiện nay trên thị trường còn xuất hiện nhiều thương hiệu khá xa lạ với mẫu mã đẹp, nhưng chất lượng có đạt tiêu chuẩn hay không thì người tiêu dùng vẫn hoài nghi.

Ông Nguyễn Văn Cường ở phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội, là người đã từng kinh doanh mặt hàng này cho biết, chỉ cần bỏ ra chưa đến 100 triệu đồng là có thể xây dựng được cơ sở sản xuất nước lọc được cho là hoàn toàn tự động, siêu lọc, tiệt trùng, bao gồm: Giếng khoan, bể lọc và máy sục. Qua thực tế kiểm tra trên địa bàn quận Nam Từ Liêm gần đây, các cơ quan chức năng đã phát hiện hàng loạt cơ sở cung cấp nước lọc không đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP). Hầu hết các cơ sở vi phạm đều sử dụng nguồn nước đầu vào không bảo đảm vệ sinh, hệ thống bể lọc nước không đạt tiêu chuẩn, địa điểm đóng bình nước mất vệ sinh… Có thể thấy, mặc dù quy trình đơn giản, ít tốn kém, nhưng lợi nhuận thu về của cơ sở lại rất lớn. Mỗi chai nước 500ml được bán từ 3.000 đến 5.000 đồng, mỗi bình nước 20 lít giá từ 15.000 đến 20.000 đồng, trong khi chi phí đầu vào rẻ hơn nhiều lần. Chính vì lợi nhuận khủng nên các cơ sở sản xuất, kinh doanh nước đóng chai đua nhau mọc lên từ thành phố tới các vùng nông thôn, miền núi. Khách hàng của các loại nước rẻ tiền, kém chất lượng này chủ yếu là sinh viên và người lao động phổ thông. Những người này thường có tâm lý chung là chọn loại nào rẻ tiền thì sử dụng.

Đi vào các ngõ, hẻm trên địa bàn TP Hà Nội, chúng ta dễ dàng bắt gặp những tờ quảng cáo bán nước sạch của đủ các hãng. Theo một số điện thoại quảng cáo cung cấp nước khoáng sạch, chúng tôi gọi đem một bình nước đến tận nhà, loại mang nhãn hiệu T&H với giá chỉ 15 nghìn đồng/bình 20 lít. Tuy nhiên, theo cảm quan, chúng tôi thấy bình nước này được đóng hết sức đơn giản, nắp bình được dính bằng một lớp nilon cẩu thả. Nhân viên giao hàng quảng cáo: "Cơ sở của chúng em ở khu vực Hoàng Quốc Việt, chất lượng nước rất tốt, đã qua kiểm định. Nếu các anh muốn làm đại lý tiêu thụ cho hãng thì bọn em đổ hàng với giá 8 nghìn đồng/bình 20 lít thôi!".

Bên cạnh các loại nước kém chất lượng thì tình trạng nước lọc giả, nhái cũng khá phổ biến và với đa số người dân thì thật khó để phân biệt được đâu là thật-rởm. Ngay cả với những người tiêu dùng được coi là "thông thái" thì khi chúng tôi hỏi cách chọn mua nước lọc, nước khoáng cũng chỉ biết chung chung là: Nhìn đúng thương hiệu nổi tiếng, vỏ bình sạch sẽ, nước trong suốt thì mua về sử dụng thôi, chứ cũng chẳng có cơ sở gì để phân biệt thật-giả cả.

Để quản lý tốt, cần có sự phối hợp giữa các ban, ngành

Theo số liệu từ Phòng Thông tin tổng hợp, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, từ ngày 20-12-2015 đến ngày 20-6-2016, Đoàn kiểm tra liên ngành các quận, huyện, thị xã do đội quản lý thị trường chủ trì đã tiến hành kiểm tra 7 cơ sở sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai, nước khoáng thiên nhiên. Kết quả đã xử lý vi phạm hành chính 6 cơ sở, phạt cảnh cáo 1 cơ sở. Tổng số tiền phạt vi phạm hành chính là 22,5 triệu đồng.

Tuy nhiên, do các cơ sở sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai thường ở trong các ngõ ngách, địa hình phức tạp, nơi sản xuất thường gắn liền với nơi ở và sinh hoạt của hộ gia đình nên gây khó khăn trong quá trình trinh sát, kiểm tra và xử lý vi phạm. Theo đại diện của Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, để công tác kiểm tra, xử lý nước uống đóng chai, nước khoáng thiên nhiên được tốt hơn, cần có sự phối hợp và vào cuộc của nhiều ban ngành, cụ thể ở đây là giữa Chi cục Quản lý thị trường với phòng y tế, phòng kinh tế, lực lượng công an các quận, huyện. Bên cạnh đó, chính quyền các địa phương, các cơ quan chức năng cần thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật kinh doanh và kiến thức ATVSTP trong quá trình sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai, nước khoáng thiên nhiên.

Bà Nguyễn Thị Ánh Nguyệt, Phó chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội đưa ra một số lời khuyên với người tiêu dùng như sau: "Khi mua nước uống đóng chai, mọi người nên mua nước tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh có địa chỉ rõ ràng, có uy tín và bao bì sản phẩm còn nguyên vẹn. Trên nhãn mác phải thể hiện được các nội dung bắt buộc như: Số xác nhận công bố của sản phẩm, tên và địa chỉ nhà sản xuất, ngày sản xuất, hạn sử dụng, hướng dẫn sử dụng, hướng dẫn bảo quản… Các sản phẩm được bày bán, bảo quản tại nơi khô ráo, sạch sẽ, thoáng mát, theo hướng dẫn của nhà sản xuất... Tuyệt đối không mua và sử dụng loại nước đóng chai có hiện tượng vẩn đục, bao bì không nguyên vẹn, méo móp, không có niêm phong của nhà sản xuất, nhãn mác không rõ ràng, không có số xác nhận công bố và các thông tin bắt buộc thể hiện trên nhãn sản phẩm..

Vì sự an toàn của người tiêu dùng, rất mong các ngành chức năng tăng cường thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm ATVSTP trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai. Đã đến lúc cần phải công khai danh tính, địa chỉ những cơ sở vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng. Còn về phần mình, người tiêu dùng nên đề cao cảnh giác khi lựa chọn mua các sản phẩm nước đóng chai. Nếu phát hiện những hành vi sai phạm nên chủ động báo với các cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý, ngăn chặn kịp thời.

VĂN THI