QĐND - Những ngày gần đây, người dân xã Ninh Sơn, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) rất bức xúc trước nạn khai thác vàng trái phép diễn ra với quy mô lớn, tính chất phức tạp. Việc ngang nhiên khai thác vàng sa khoáng kéo theo nhiều hệ lụy như ô nhiễm môi trường, cạn kiệt nguồn nước…

Mới sáng sớm, tiếng máy phát điện tại các hầm vàng ở thung lũng Thùng Nhà Bùi (thôn 5

Suối nước bị ô nhiễm do khai thác vàng chảy xuống hồ Đá Bàn

, xã Ninh Sơn, thị xã Ninh Hòa) đã chát chúa. Trong sương, lán trại của các phu vàng xập xệ, lố nhố người vào, ra…

Kín đáo quan sát một hầm vàng cách vị trí chúng tôi đứng không xa, thấy hầm sâu hun hút, lởm chởm đá gan gà sắc lạnh. Chỉ cần sơ sảy một chút có thể mất mạng như chơi…

Từ khi có tin đồn một người dân nhặt được viên đá mồ côi chứa vàng sa khoáng, mỗi ngày có hàng trăm người dân bỏ ruộng, nương lên đây đào bới vàng. Tham vọng đổi đời đâu chẳng thấy, chỉ thấy toàn rủi ro. Gần đây nhất là hai thanh niên Đặng Văn Vinh và Nguyễn Hùng Sơn tử nạn do ngạt khí dưới hầm vàng.

Theo phản ánh của người dân địa phương, hầm vàng nằm trên đất rẫy của ông Sáu Súc, nhưng chủ nhân của hầm vàng là ông Lê Văn Sang (đều ở thôn 5, xã Ninh Sơn). Chủ hầm vàng khai thác theo hình thức ăn chia, trong đó, ông Sang đầu tư máy móc thiết bị và lấy nhà mình làm nơi chứa xái và phân kim vàng, nguồn thu được trích phần trăm cho ông Sáu Súc. Với hình thức hợp tác ăn chia, làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít khiến những phu vàng ngang nhiên khai thác cả ngày lẫn đêm…

Điều rất lạ là khu vực khai thác vàng ở thung lũng Thùng Nhà Bùi chỉ cách UBND xã Ninh Sơn chưa tới 3km, lại gần khu dân cư. Vậy mà họ ngang nhiên dựng lán trại “tạm trú dài ngày”, máy phát điện hoạt động 24/24 giờ, phu vàng tự do vận chuyển quặng giữa ban ngày nhưng vẫn “qua mặt” được chính quyền địa phương và cơ quan chức năng sở tại (!).

Ngang nhiên chở quặng vàng đi giữa ban ngày

 

Rời thung lũng Thùng Nhà Bùi, ngược lên đồi Thủy Văn, chúng tôi gặp con suối nhỏ xám xịt bởi chất cyanua sử dụng cho quá trình phân kim vàng xả thẳng ra môi trường. Đang mùa khô, những con suối cạn xung quanh đồi Thủy Văn trơ đáy, lớp bột đá và hóa chất dày cộp, bốc mùi hăng hắc. Thấy cảnh tượng ấy, chúng tôi hết sức lo ngại, bởi tất cả những hóa chất độc hại ấy đều chảy xuống lòng hồ Đá Bàn (công trình cung cấp nước sạch cho nhiều xã thuộc huyện Ninh Hòa).

Thực tế ở khu vực hồ Đá Bàn trong thời gian vừa qua, người dân đã phát hiện nhiều cá chết nổi trên mặt nước. Tuy chưa có cơ quan chức năng nào lấy mẫu nước đi xét nghiệm và phân tích, song những người dân câu cá ven hồ đều phỏng đoán, cá chết là do hóa chất từ các hầm vàng thải ra.

Bà Nguyễn Thị Diệp ở xã Ninh Sơn bức xúc nói: “Chúng tôi mất ăn, mất ngủ vì vấn nạn phu vàng mặc sức tung hoành. Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài thì người dân phải gánh những hậu quả khó lường. Một ngày không xa nữa, hồ Đá Bàn sẽ bị nhiễm độc nặng. Đến lúc ấy không biết sinh mạng của hàng nghìn người dân sử dụng nguồn nước sẽ đến đâu? Vậy mà chính quyền vẫn chưa thấy động tĩnh gì!”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Minh Long - Chủ tịch UBND xã Ninh Sơn cho biết, UBND xã cũng đã nhiều lần tổ chức lực lượng kiểm tra, chấn chỉnh nhưng mỗi lần đội liên ngành đi kiểm tra thường bị rò rỉ thông tin. Vì thế, khi lực lượng Kiểm lâm, Công an xã và Ban quản lý rừng phòng hộ thị xã Ninh Hòa lên tới nơi thì những đối tượng khai thác vàng đã thu dọn phương tiện và bỏ trốn. Tình hình tạm lắng vài hôm, sau đó hoạt động khai thác vàng tiếp tục trở lại với mức độ nghiêm trọng hơn trước…

Trời đã xế chiều, thấy những người dân vô tư sử dụng nguồn nước từ hồ Đá Bàn, chúng tôi không khỏi chạnh lòng. Tại sao trong khi người dân hết sức bất bình với tình trạng khai thác vàng bừa bãi; họ đã nhiều lần lên tiếng nhưng không được chính quyền quan tâm? Phải chăng chính quyền xã đã làm ngơ, hay cố tình bao che cho việc này?      

Để chấm dứt tình trạng khai thác vàng bừa bãi như hiện nay, trả lại môi trường trong lành và cuộc sống bình yên cho người dân, các cơ quan chức năng thị xã Ninh Hòa và xã Ninh Sơn cần sớm “vào cuộc”, kiên quyết ngăn chặn tình trạng này và xử lý nghiêm những ai bao che cho việc làm sai trái…

Bài và ảnh: Tùng Lâm – Mạnh Đình