QĐND - Để ghi nhớ trận đánh lịch sử và Chiến thắng Tu Vũ, Sở Văn hóa - Thông tin và Du lịch tỉnh Phú Thọ đã đầu tư nhiều tỷ đồng xây dựng cụm tượng đài Chiến thắng Tu Vũ. Nhưng do thay đổi chất liệu của một số hạng mục và phải chờ kinh phí bổ sung, vì vậy một số hạng mục của công trình đã xuống cấp nghiêm trọng, khiến cho cụm di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia này đứng trước nguy cơ trở thành phế tích.

Chiến thắng Tu Vũ ngày 10-12-1951 đã làm rung chuyển tuyến phòng thủ sông Đà của quân đội Pháp. Trận đánh diễn ra trên địa bàn xã Tu Vũ, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ giành thắng lợi, góp phần khai thông đường vận chuyển lương thực, đạn dược từ hậu phương Việt Bắc tới mặt trận Hòa Bình… Năm 1994, di tích này đã được Bộ Văn hóa-Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Năm 2002, UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt dự án và giao cho Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) tỉnh Phú Thọ làm chủ đầu tư, khởi công xây dựng công trình, với số vốn ban đầu là 4,6 tỷ đồng. Công trình gồm các hạng mục: Tượng đài, nhóm tượng điêu khắc bằng đồng, phần tưởng niệm và các công trình phụ trợ khác. Tháng 3-2003, dự án chính thức được khởi công và đến năm 2005 đã hoàn thành san ủi mặt bằng, xây dựng xong cổng, tường rào, tượng đài (phần thô) và nhà tưởng niệm... Một số hạng mục khác như: Nhóm tượng bằng chất liệu đồng, bia khắc tên các liệt sĩ, lư hương... chưa được triển khai vì không đủ kinh phí.

 "Đài" mới xong phần thô mà chưa có tượng

Ông Phan Sỹ Thắng, cựu chiến binh, Bí thư Chi bộ khu 2, khẳng định: “Tượng đài chiến thắng Tu Vũ không chỉ là công trình của tỉnh Phú Thọ, mà còn là công trình mang giá trị lịch sử quan trọng của đất nước, nhằm giáo dục truyền thống “quyết chiến, quyết thắng” của Quân đội nhân dân cho các thế hệ mai sau. Khi công trình được triển khai, chúng tôi rất mừng. Thế mà, nhìn cảnh "có đài mà không có tượng" nằm dầm mưa, dãi nắng xót ruột lắm. Nhà truyền thống thì dột, nước mưa làm bong tróc từng mảng vôi ve, nhiều mảng tường bị thấm nước mưa lâu ngày đã ố vàng, nền nhà nước đọng từng vũng nhớp nháp, cứ như ngôi miếu hoang. Nếu các cơ quan chức năng không sớm có giải pháp khắc phục thì nơi đây sẽ trở thành phế tích”.

Đến thăm cụm di tích Tu Vũ, mặc dù là ngày chủ nhật, nhưng chúng tôi vẫn thấy khá đông các em học sinh đang dọn vệ sinh trong khu di tích. Tìm hiểu, chúng tôi được biết, đây là thầy và trò lớp 8A Trường THCS Tu Vũ. Sau khi phân công, hướng dẫn các em nhổ cỏ, dọn vệ sinh…, cô giáo Trần Thu Hà đã trao đổi với chúng tôi về những băn khoăn, trăn trở của mình đối với cụm di tích. Cô giáo Trần Thu Hà cho biết: "Là giáo viên dạy văn và lịch sử, nên mỗi khi giới thiệu về trận đánh Tu Vũ chúng tôi gặp không ít khó khăn. Mô hình không có, nên bài giảng dễ đơn điệu; giáo viên không thể diễn giải được hết ý nghĩa cũng như giá trị lịch sử của trận đánh… Còn đưa các em đi thực tế thì… cụm di tích vẫn đang dang dở, cổng sắt hoen gỉ, một số đoạn tường bao bị trẻ chăn trâu viết, vẽ bậy, lở loét, bong tróc; trong sân thì người dân phơi ngô, phơi sắn và chăn thả gia súc... Chúng tôi thiết tha đề nghị các cấp, các ngành quan tâm, đẩy nhanh tiến độ để công trình sớm hoàn thành”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Thiều Vinh, Chủ tịch UBND huyện Thanh Thủy, cho biết: “Toàn bộ dự án do Sở VH-TT-DL tỉnh làm chủ đầu tư và quản lý, nên địa phương không nắm được cụ thể. Mặc dù về phần thô đã xây dựng cơ bản, nhưng do công trình chưa hoàn thiện, nên phần nào cũng gây bức xúc cho người dân. UBND huyện Thanh Thủy đã đề nghị lên cơ quan cấp trên về thực trạng của công trình và chờ ý kiến quyết định của UBND tỉnh. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng chỉ đạo các ngành chức năng trong huyện và xã Tu Vũ đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu và thông cảm với khó khăn của chủ đầu tư. Đảng bộ và nhân dân trong huyện rất mong các cơ quan chức năng khẩn trương triển khai xây dựng tiếp để công trình sớm được hoàn thành, đưa vào sử dụng”.

Ông Nguyễn Ngọc Ân, Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Phú Thọ khẳng định: “Nguyên nhân chậm là do chưa có vốn, chúng tôi cũng đã làm tờ trình xin bổ sung kinh phí để tiếp tục xây dựng. Ngày 6-4-2011, UBND tỉnh Phú Thọ có Công văn số 969/UBND-VX5 cho phép điều chỉnh, bổ sung dự án đầu tư xây dựng công trình. Theo đó, chủ đầu tư lập điều chỉnh, bổ sung dự án đầu tư xây dựng công trình, đồng thời đề xuất việc thành lập lại hội đồng nghệ thuật để tham gia thẩm định, nghiệm thu các bước thi công theo quy định. Thực hiện chỉ đạo này, Sở VH-TT-DL quyết định: Trước mắt, làm nhóm tượng bằng composit phun giả đồng để lấy ý kiến tham khảo từ nhân dân và các chuyên gia về ý tưởng thiết kế, mỹ thuật cũng như bảo đảm chất lượng công trình. Sau đó, đẩy nhanh tiến độ thi công, cố gắng hoàn thành đúng dịp kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Tu Vũ (10-12-2011)...”.

Mặc dù chủ đầu tư đã đưa ra giải pháp, nhưng dư luận ở địa phương vẫn không khỏi băn khoăn. Bao nhiêu năm chờ đợi, nhiều hạng mục đã xuống cấp, công việc còn ngổn ngang, bề bộn như thế, liệu còn ít tháng nữa là đến ngày lễ trọng, công trình có được hoàn thành? Rất mong các cấp chính quyền và cơ quan chức năng của tỉnh Phú Thọ, bằng việc làm cụ thể trả lời cho dư luận.

Bài và ảnh: Hà Khánh - Tú Anh