QĐND Online - Hai năm nay, người dân phường Hòa Minh biết đến một “nghệ nhân” làm tranh gạo. Dù cụt mất hai chân, phải ngồi xe lăn nhưng ông vẫn đeo đuổi đam mê của mình. Đó là cựu chiến binh Lê Ngọc Hùng, thương binh ¼ ở tổ 47, phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng...

Trở về cùng nỗi đau

Khi Tổ quốc lâm nguy, cũng như bao trai làng khác, ông lên đường xông pha trận mạc. Cống hiến cả đời trai trẻ, bao lần ra khám vào tù, chưa kịp tận hưởng niềm vui trong ngày giải phóng thì cuối năm 1974, trong một lần làm nhiệm vụ trên chiến trường Đà Nẵng, ông bị trúng mìn của địch, cụt mất hai chân.

Cuộc sống sau ngày trở về của người lính trẻ ấy tưởng chừng như đã “phế”, bởi cả việc đi lại cũng cần phải có sự giúp đỡ của người khác. Nhưng với nghị lực, ý chí của một chiến binh, ông đã vượt qua được những ngày tháng khó khăn đó. Năm 1984, ông lấy vợ, người bạn đời chấp nhận chăm lo và đồng cam cộng khổ với ông. Hai vợ chồng chuyên tâm vào tăng gia sản xuất, làm kinh tế để cải thiện đời sống, nuôi ba đứa con ăn học. Đến nay ông bà đã có cháu ngoại.

Ông Hùng nói về kỹ thuật rang gạo và phối màu gạo.

Dù phải di chuyển bằng xe lăn, nhưng hình như chưa bao giờ ông thôi mặn mà với cuộc sống. Từ việc đi thăm nhà đồng đội cũ, làm tổ trưởng dân phố cho đến các hoạt động xã hội, ông đều rất hăng hái nhiệt tình.

Ông Nguyễn Văn Nồng, Phường đội phó phường Hòa Minh (Liên Chiểu, Đà Nẵng) cho biết: “Đồng chí Lê Ngọc Hùng mặc dù là một thương binh nhưng luôn thể hiện nhiệt tình, năng nổ và tích cực trong các phong trào, hoạt động của phường”.

Đến với tranh gạo               

“Lúc mới đam mê làm tranh, tôi tìm tới những vật liệu như vỏ ốc, cuốn phim, cỏ khô…nhưng khi hoàn thành lại không sắc sảo và đẹp. Trong một lần xem truyền hình, thấy người ta làm tranh bằng gạo, tôi cũng hí hoáy bắt chước, tìm tòi học hỏi, cho tới bây giờ thì đã làm được khá nhiều”, ông tâm sự.

Công đoạn khó nhất của nghệ thuật làm tranh gạo là “kỹ thuật rang”. Những lần đầu, “nghệ nhân” Lê Ngọc Hùng đều thất bại vì hạt gạo nổ bung ra, chuyển màu không đều, thậm chí cháy khét lẹt. Mỗi lần như thế ông không nản, cặm cụi bên chiếc bếp ga mini tập rang đi rang lại nhiều lần và tìm tòi thêm trên sách báo về kĩ thuật rang của những người “sành” tranh gạo. Hiện tại ông đã rang được hơn 10 màu chính mà vẫn giữ nguyên hạt (nghệ nhân rang nhiều nhất hiện nay khoảng 15 màu-pv)

Ông Hùng đang hoàn thành bức chân dung Bác Hồ.

Ngắm những bức tranh trên tường, ít ai ngờ rằng đằng sau nó là sự công phu từ khâu rang gạo cho đến lúc ngồi đính từng hạt, phân màu tối sáng, rồi đưa tranh vào khung. Mỗi bức tranh như thế phải làm hơn cả tháng trời, đó là chưa kể những khi cần “đính chính” một số hạt gạo có màu sắc không phù hợp.

Ông Hùng đã làm gần đủ bộ tranh 12 con giáp, và những bức tranh về thiên nhiên, thư pháp… Gần đây, ông lại tập trung cho những bức chân dung về Bác Hồ, thiếu nữ, trẻ em, hay những hình ảnh mà ông tâm đắc trên các số báo.

Ông luôn tâm niệm sáng tác là một quá trình tiếp nhận hai chiều. Muốn làm một tác phẩm, ngoài cần cù và linh động thì phải tham khảo để học hỏi. Và với ông, điều quan trọng là sáng tạo để không dẫm lên lối mòn của chính mình và người khác.  

Sáng tạo của ông thể hiện rất rõ trong cách đính gạo. Người ta đính gạo trực tiếp lên tranh mẫu, còn ông chèn lên trên một lớp giấy bóng, rồi đính gạo lên đó. Khi keo dính đã chắc chắn mới bóc lớp giấy bóng ra, chỉ còn một lớp gạo y như chiếc bánh tráng. Sau đó ông cẩn thận đưa vào tấm kính, đóng khung.

Không chỉ là tài năng

Ông làm tranh theo tâm nguyện, và sở thích của mình để treo và biếu người thân quen chứ không bán, dù được trả giá rất cao.

Tranh ông không chỉ đẹp, công phu mà còn có hồn và ý nghĩa. Như bức “Tất cả” đã tặng cho Gala “Cuộc sống vẫn tươi đẹp”, với hình ảnh người nông dân gánh lúa trong một mùa bội thu, ông muốn gửi đến thông điệp: mọi người sống đều nhờ lương thực, mọi người đều phải lao động….

Hầu hết tranh của ông đều mang cái chân chất, mộc mạc của người lính; mộc mạc từ nguyên liệu là hạt gạo quê hương rất đỗi thân quen. Nhờ vậy, nó làm nên sức hút đặc biệt đối với người thưởng thức, không nhiều màu sắc nhưng lại khiến người ta ưa nhìn.

Không dừng lại ở ý tưởng cũ, ông luôn theo đuổi những sáng kiến mới để tạo ra chút phá cách trong  việc làm tranh của mình. Trước mắt, ông dự định sẽ làm tranh về Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong chiến dịch Tây Bắc. Ông cũng đang có ý định tạo bức hình Binladen bị xé toang và lộ ra Obama trên trang nhất báo Tuổi Trẻ mà mình vừa thu thập được.

Ở người cựu chiến binh ấy, dù đã vào tuổi lục tuần, đi lại khó khăn nhưng hễ một ngày còn sống, là một ngày ông mong muốn cống hiến chút công sức nhỏ bé cho đời. “Tôi có tâm niệm rằng, có tổ chức nào đó mời tôi đi dạy làm tranh gạo cho trẻ em khuyết tật, mồ côi thì tôi sẽ sẵn sàng. Bởi dòng tranh này người chơi đang rất chuộng, nếu làm với số lượng nhiều, thì có thể bán được và giải quyết việc làm cho các cháu”.

Bài, ảnh: Trần Hiền- Trường Trung