QĐND Online - Cơn lũ lịch sử diễn ra hồi tháng 11-2009 đã làm nhiều hộ dân ở tỉnh Phú Yên phải lâm vào cảnh “màn trời, chiếu đất”. Gần một năm đã trôi qua, khi trở lại một số nơi được coi là rốn lũ của huyện Tuy An và Đồng Xuân (Phú Yên), những gì chúng tôi được thấy là các hộ dân có nhà bị sập do lũ vẫn chưa có nơi ở mới, chưa có đất sản xuất. Vì sao như vậy?

Sống … tạm

Khung cảnh hoang tàn gần như vẫn còn nguyên vẹn sau trận lũ tại thôn Phú Sơn xã Xuân Quang 2 (huyện Đồng Xuân). Đó là những mảng tường đổ nằm chỏng chơ trên nền đất, kéo dài cả xóm. Anh Nguyễn Đình Hiệp - Trưởng thôn Phú Sơn ngậm ngùi, nói: “Gia đình tôi là một trong số 15 hộ dân sống dọc hai bên Bầu Đế dài chừng 300 mét. Cơn bão số 11 ập về quét sạch, hơn 8 tháng trôi qua mà bà con vẫn phải chịu cảnh sống tạm bợ vì không có đất sản xuất, nhà cửa cũng chưa được ổn định”. 

Cách nhà anh Hiệp hơn 20 mét là một ngôi nhà bạt tạm-nơi trú ngụ của gia đình anh Nguyễn Xuân Hà, chị Nguyễn Thị Chút cùng 3 đứa con nhỏ. Anh chị than thở: “Trước lũ, cả gia đình sống trong ngôi nhà xây mái lợp tôn khang trang. Bão ập đến bất ngờ, nước lũ cuốn phăng hết toàn bộ, chỉ còn trơ trọi một mảng nền. Sau lũ, các chú bộ đội cho mượn bạt làm nhà ở tạm cho đến tận bây giờ, cực lắm.  

Gần một năm sau lũ, cảnh hoang tàn vẫn còn nguyên vẹn ở thôn Phú Sơn.

Cơn lũ lịch sử tháng 11-2009 đã cuốn trôi hoàn toàn 15 ngôi nhà của bà con thôn Phú Sơn. Đến nay, ngoài 4 hộ tự dựng nhà ở tạm trên nền đất cũ, 11 hộ còn lại vẫn phải sống trong những ngôi nhà bạt, lúc phải chịu cái nắng như thiêu như đốt, khi phải hứng mưa dột thất thường. 

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, chính quyền xã và huyện Đồng Xuân đã có dự kiến quy hoạch một điểm tái định cư cho bà con thôn Phú Sơn, rộng khoảng 2 ha, song dự án này không thực hiện được. Huyện đã vận động người dân tự tìm nền đất ở, sau đó sẽ được hỗ trợ mỗi nhà 30 triệu đồng, còn nguồn kinh phí xây dựng 11 nhà dân đã được tổ chức Chữ thập đỏ Thụy Sĩ tài trợ toàn bộ, tùy theo số nhân khẩu của từng hộ (khoảng 52,5 triệu đồng đến 97,5 triệu đồng/hộ). Đến nay, bà con đã tìm nền đất nằm ngay dưới chân núi Dồng Da chờ đợi, nhưng tiền hỗ trợ thì chưa thấy đâu?!

Thiếu đất sản xuất

Thôn  Phú Sơn có diện tích đất canh tác hơn 100 ha, song bị mưa lũ bồi lấp gần như toàn bộ. Ngoài một diện tích bà con tự khắc phục để sản xuất nhằm giải quyết cái ăn trước mắt, hiện vẫn còn hơn 85 ha gần như còn nguyên hiện trạng. Do thiếu đất sản xuất nên 166 hộ dân ở Phú Sơn đang gặp rất nhiều khó khăn, thiếu thốn.

Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Quang 2, ông Nguyễn Đức Thi nói: Đúng là 11 hộ dân Phú Sơn chưa nhận được tiền hỗ trợ để mua đất nền xây nhà ở, bên cạnh đó họ không có đất sản xuất mà chưa tìm ra giải pháp gì để khắc phục. Vì không có đất, bà con chẳng biết làm gì, ngoài đi làm thuê, làm mướn kiếm sống qua ngày”. Còn Phó Bí thư Huyện ủy Đồng Xuân, ông Lương Mộng Sanh chia sẻ: Địa phương đang gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình phục hồi lại sản xuất, ổn định đời sống cho người dân. Huyện ủy đã chỉ đạo UBND huyện và Đảng ủy, chính quyền xã Xuân Quang 2 phải sớm lập thủ tục hỗ trợ tiền cấp đất nền làm nhà ở cho bà con và thường xuyên kiểm tra, chỉ đạo gấp rút thực hiện để gười dân có nhà ở đàng hoàng trước mùa mưa bão.

Và vướng thủ tục với đất định cư

Tại xã An Ninh Tây (huyện Tuy An), nơi từng là rốn lũ năm 2009, hàng chục nền nhà vẫn trơ trọi bên những đống đổ nát, cạnh đó là những túp lều tạm bợ do người dân dựng lên để ở. Nhà anh Võ Văn Huệ nằm gần bờ sông Bình Bá bị trận lũ cuốn trôi hoàn toàn, chỉ còn duy nhất một bức tường. Kể từ đó đến nay, cả gia đình anh gồm 4 người phải sống trong một mái lều không quá 5m2. Không riêng gia đình anh Huệ, ở đây cũng có nhiều nhà dân khác cũng lâm vào tình cảnh khó khăn như vậy.

Theo thống kê, hiện xã An Ninh Tây còn 27 hộ có nhà sập với mức thiệt hại từ 70% đến 100%, chưa có nơi ở mới. Họ đã được UBND xã mời lên ký vào biên bản đăng ký tái định cư. Thế nhưng, đã khá lâu kể từ lúc đặt bút ký, người dân vẫn chưa thấy ai mời gọi lần nữa.

Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã An Ninh Tây, ông Nguyễn Văn Ninh cho biết: 27 hộ nói trên được UBND xã đưa vào 3 khu tái định cư ở thôn Hội Phú, Xuân Phu và Tiên Châu, với diện tích đất ở dự kiến từ 100 đến 200m2/hộ. Tuy nhiên cho đến nay các khu tái định cư này vẫn còn nằm trên giấy vì UBND xã mới lập hồ sơ trình lên Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tuy An, để từ đó tiến hành quy trình lập thủ tục thu hồi đất và chuyển mục đích sử dụng mới có cơ sở giao đất cho dân, mà quyết định cuối cùng đối với xây dựng các khu tái định cư này là UBND tỉnh Phú Yên. Quy trình này dự kiến sẽ mất rất nhiều thời gian. Trong khi đó, khu tái định cư Hội Phú (dự kiến xây dựng trên diện tích hơn 2.000m2 dùng để cấp đất cho 10 hộ), do chưa thu hồi, nên người dân đã sạ lúa hè thu. Do vậy, nếu muốn thu hồi đất buộc phải đợi dân thu hoạch lúa.

Lại một mùa mữa bão nữa đang đến, trong khi hàng trăm hộ dân là nạn nhân của mùa lũ năm ngoái vẫn chưa có nơi ăn, chốn ở ổn định.

Làm thế nào để sớm ổn định cuộc sống của những hộ dân này?

Câu hỏi ấy đang chờ cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và các cơ quan hữu quan tìm lời giải, để người dân sớm thoát khỏi cuộc sống khó khăn tạm bợ.

Bài và ảnh: KIM CHI