Khi cách mạng hai nước “buộc chỉ cổ tay”

Màu phượng đỏ trên đường phố thủ đô Viêng Chăn không khác gì ở Hà Nội, tạo ấn tượng về sự gần gũi quen thuộc mà đất nước Vạn Tượng dành cho Chủ tịch nước Trần Đại Quang và các thành viên trong đoàn.

Chuyến thăm cấp Nhà nước tới CHDCND Lào mang ý nghĩa đặc biệt bởi vì đây là chuyến thăm nước ngoài đầu tiên trên cương vị mới của Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Nhưng dĩ nhiên, sự đặc biệt không chỉ dừng lại ở đó. Cũng không chỉ vì Lào là nước có đường biên giới dài nhất trong số các nước có chung biên giới với Việt Nam. Mối quan hệ Việt Nam-Lào đặc biệt bởi gắn kết với nhau qua những thăng trầm trong lịch sử cách mạng của hai dân tộc, trở thành một hình mẫu vô song, có một không hai, trong quan hệ giữa hai quốc gia ở thời hiện đại.

Các bạn Lào buộc chỉ cổ tay cho Chủ tịch nước Trần Đại Quang. 

Cách mạng hai nước đã “buộc chỉ cổ tay” cho nhau từ những ngày kháng Pháp gian khổ, khi cả Đông Dương là một chiến trường. Những người lính Tây Tiến đã tham gia chiến dịch Thượng Lào ở Sầm Nưa-Xiêng Khoảng để giải phóng, mở rộng vùng căn cứ kháng chiến Lào, nối liền với vùng Tây Bắc của Việt Nam. Chiến đấu trên đất bạn cạnh người bạn Pa-thét Lào, anh chiến sĩ Việt Nam vẫn mang trong mình cái chất lãng mạn hào sảng, “Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”. Chính trong những ngày gian khổ ấy, đã nảy sinh cái tinh thần “hạt muối cắn đôi, cọng rau bẻ nửa” sẽ còn gắn kết cách mạng hai nước qua bao đận gian khó.

Rồi trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước không ít lần Trường Sơn Đông nghiêng sang Trường Sơn Tây và ngược lại trong những đợt chi viện lẫn cho nhau cùng chống lại kẻ thù hùng mạnh gấp nhiều lần. Không biết bao lần bộ đội tình nguyện Việt Nam đã phối hợp với bộ đội Pa-thét Lào mở các chiến dịch đánh địch, giành dân, giúp mở rộng các vùng giải phóng cho bạn Lào anh em. Trận chiến năm 1972 ở Cánh Đồng Chum-Xiêng Khoảng với hàng trăm trận đánh lớn nhỏ diễn ra ở Phu Tâng, Phu Tôn, Phu Seo, Phu Học, bộ đội Việt-Lào phối hợp đánh cho quân địch thất điên bát đảo, buộc chúng phải công khai đề nghị ngừng bắn và thương lượng trên cơ sở 5 điểm do Pa-thét Lào đưa ra. Biết bao chiến sĩ Quân tình nguyện Việt Nam đã nằm lại trên cao nguyên Bô-lô-ven hay nơi Cánh Đồng Chum-Xiêng Khoảng để nhiều năm sau chiến tranh, các đội tìm và cất bốc hài cốt Quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất bạn Lào vẫn tiếp tục lặn lội tìm kiếm.

Một tình bạn được kết nối bằng máu của bao liệt sĩ hy sinh như vậy sẽ vĩnh viễn không thể chia cắt.

Những cuộc gặp mặt nghĩa tình

Chỉ có hơn một ngày lưu lại ở Viêng Chăn nên lịch làm việc dày đặc, vậy nhưng Chủ tịch nước Trần Đại Quang vẫn dành thời gian tới thăm gia đình đồng chí Chum-ma-ly Xay-nha-xỏn, nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào. Trước cửa phòng khách nhà riêng đồng chí Chum-ma-ly Xay-nha-xỏn, hai người đã trao nhau những vòng tay ôm thắm thiết tình đồng chí, tin cậy.

Những cán bộ lão thành như đồng chí Chum-ma-ly Xay-nha-xỏn, khi còn tại vị cũng như khi đã về nghỉ, vẫn đóng góp tâm huyết cho việc củng cố và phát triển quan hệ đoàn kết đặc biệt Việt Nam-Lào đã được các bậc cách mạng tiền bối của Lào như Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản, Hoàng thân Xu-pha-nu-vông dày công vun đắp. Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã đi thăm khu lưu niệm cố Chủ tịch Xu-pha-nu-vông và gặp gỡ gia đình của cố Chủ tịch Xu-pha-nu-vông, thăm Bảo tàng Cay-xỏn Phôm-vi-hản...

Ở những nơi ấy, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã tận mắt chứng kiến tình cảm thủy chung sắt son mà những người con của nước Lào anh em dành cho Việt Nam. Bảo tàng Cay-xỏn Phôm-vi-hản có hẳn một gian trưng bày riêng thể hiện những bước đường cách mạng Việt Nam song hành cùng cách mạng Lào từ thuở trứng nước cho đến ngày nay, như thể những người anh em song sinh không thể tách rời.

Ở nhà riêng của Hoàng thân, cố Chủ tịch Xu-pha-nu-vông, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đứng hồi lâu trước một bức tranh do chính tay Hoàng thân Xu-pha-nu-vông tự tay vẽ lên tường; bức tranh vẽ ba gương mặt: Lê-nin, Phi-đen Ca-xtơ-rô và Chủ tịch Hồ Chí Minh! Ba nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng thế giới đã được Hoàng thân dồn hết tâm huyết vào nét vẽ đơn sơ trên bức tường ngay trong phòng ngủ của mình để có thể thường xuyên nhìn thấy. Chủ tịch nước Trần Đại Quang thật sự xúc động khi nghe người trong gia đình Hoàng thân kể lại: “Ba tôi chỉ khóc có hai lần trong đời. Lần thứ nhất là khi anh cả chúng tôi mất, còn lần thứ hai là ngày nghe tin Bác Hồ mất”. “Tình hữu nghị Lào - Việt Nam cao hơn núi, dài hơn sông, rộng hơn biển cả, đẹp hơn trăng rằm, ngát thơm hơn bất cứ đóa hoa nào thơm nhất”người thốt lên những lời lẽ đẹp đẽ ấy về mối quan hệ khăng khít giữa hai đất nước, hai dân tộc không phải ai khác chính là Hoàng thân Xu-pha-nu-vông!

Ở Viêng Chăn, Chủ tịch nước cũng tới nhà riêng thăm đồng chí Thoong-xỉnh Thăm-ma-vông, nguyên Thủ tướng Chính phủ CHDCND Lào, rồi khi đi Pắc-xế, lại tới nhà riêng thăm nguyên Chủ tịch Đảng, nguyên Chủ tịch nước Khăm-tày Xi-phăn-đon. Hàng loạt những chuyến thăm cảnh xưa người cũ như vậy của người đứng đầu Nhà nước Việt Nam cho thấy nhân dân Việt Nam không bao giờ quên những người bạn chí cốt, đã từng cùng chia sẻ cay đắng lẫn ngọt bùi với nhau trong hoạn nạn. Cái nghĩa thủy chung trong sáng ấy, qua cả thời chiến lẫn thời bình, ngày càng bền chặt và sâu đậm hơn qua năm tháng.    

Khi những người bạn “buộc chỉ cổ tay”

Pắc-xế là tỉnh lỵ của tỉnh Chăm-pa-sắc ở Hạ Lào, là cửa ngõ vào cao nguyên Bô-lô-ven. Nằm ở hợp lưu của hai con sông Xê Đôn và Mê Công, tỉnh lỵ này có một thời vang bóng khi từng là kinh đô của Vương quốc Chăm-pa-sắc. Những biến đổi của thời cuộc đã biến Pắc-xế từ một kinh đô trở thành một thị xã, để rồi khi cây cầu bắc qua sông Mê Công nối với Thái Lan được hoàn thành, Pắc-xế lại vươn vai lớn dậy, trở thành trung tâm kinh tế, thương mại vùng Hạ Lào.

Ở Pắc-xế, một lần nữa, tình nghĩa Lào-Việt lại hiển hiện trên mỗi bước đường mà Chủ tịch nước Trần Đại Quang và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đi qua. Nó đã bắt đầu bằng hàng người dài như vô tận vẫy cờ hoa đón đoàn từ sân bay Pắc-xế về trung tâm thành phố, đến trước khách sạn mà đoàn Việt Nam ở lại. Nghe lãnh đạo tỉnh Chăm-pa-sắc báo cáo tình hình phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã trao 100 bộ máy tính tặng tỉnh Chăm-pa-sắc để hỗ trợ bạn trong công tác đào tạo, một điểm nhấn mà Chủ tịch nước đã nhiều lần nhắc nhở trong những buổi nói chuyện với cán bộ, doanh nhân và bà con Việt kiều sinh sống, kinh doanh, đầu tư trên đất bạn Lào.

Buổi chiều Hạ Lào, trong gian phòng ấm áp ở khách sạn Champasak Grand, các bạn Lào đã tổ chức lễ “buộc chỉ cổ tay” cho Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Phu nhân cùng các thành viên đoàn đại biểu Việt Nam. Một nghi lễ chúc phúc dành cho những người mà bạn Lào yêu quý, với tình cảm quyến luyến giữa những người anh em thân thiết. 

Phải chăng vì thế mà khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Phu nhân và đoàn đại biểu cao cấp Việt Nam rời Pắc-xế, những cánh phượng đỏ chói trên các đường phố của Pắc-xế vẫn mãi theo đi, như chưa hề chia tay?

*

*      *

Từ Viêng Chăn, dòng Mê Công mùa nước nổi cũng theo đoàn đại biểu Việt Nam về đến Pắc-xế. Dòng sông này đã là biểu tượng gắn kết của hai dân tộc, với so sánh của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Việt-Lào hai nước chúng ta/Tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long”. Chuyến thăm cấp Nhà nước CHDCND Lào của Chủ tịch nước Trần Đại Quang và đoàn đại biểu Việt Nam đã một lần nữa làm bền chặt thêm mối tình đoàn kết đặc biệt, quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai dân tộc dọc theo dòng Mê Công, cùng tựa lưng vào dãy Trường Sơn hùng vĩ để vượt qua bao khó khăn thách thức, cả trong thời chiến lẫn trong thời bình. Tình người ấm áp chính là thứ nhiên liệu không bao giờ vơi cạn để sưởi ấm mối quan hệ anh em, đồng chí Việt-Lào khăng khít, mà chuyến thăm của Chủ tịch nước Trần Đại Quang là một minh chứng rõ nét.

Bài và ảnh: VĂN YÊN (từ Pắc-xế, CHDCND Lào)