QĐND Online - Bao nhiêu khấp khởi, hy vọng đổi thay thì bỗng dưng ngao chết cả, cuốn đi thành quả của bà con nuôi ngao Thái Bình ra sông ra biển.

Ngao chết trắng đồng

Với bà con bám biển ở Thái Bình, nuôi ngao đã từng là thứ “ánh sáng diệu kỳ” biến những ước mơ tỷ phú trở thành hiện thực. Nhưng tới thời điểm hiện tại, vẫn bờ bãi ấy, ngao đang làm cho biết bao người điêu đứng, khốn đốn vì bỗng dưng ngao chết, cuốn cả trăm tỷ đồng ra biển. Có mặt tại bãi biển Đồng Châu trứ danh thuộc xã Đông Minh, Tiền Hải, chúng tôi chứng kiến từng đoàn người ngược xuôi đang vận chuyển những bao tải xác ngao chết chở đi.

Những bãi vỏ ngao được đổ đầy trên bãi biển.

Bên cánh đồng ngao chết trắng xóa, chị Phạm Thị Thêu nói: “Bao nhiêu vốn liếng, công sức, tiền của, chỉ hy vọng kiếm được ít lãi từ việc nuôi ngao, nhưng đến thời điểm này gia đình tôi gần như mất hết, số nợ vay vốn ngân hàng rồi không biết phải làm như thế nào nữa. Gia đình nuôi tổng cộng 11.000 con ngao thương phẩm, số ngao này sắp đến thời kỳ thu hoạch, nhưng đến thời điểm này ngao chết trắng cả bãi”. Bi đát hơn là gia đình anh Minh, anh Vang cũng thuộc xã Đông Minh, vốn là con thương binh hạng nặng, mấy năm trước có dành dụm và đi mượn được ít vốn liếng về thuê bãi đầu tư nuôi ngao với hy vọng đổi đời, nhưng sau thiệt hại năm 2009 rồi cơn bão số 12 cộng thêm vụ chết ngao lần này đã lấy đi tất cả. Đây chỉ là một phần rất nhỏ so với hàng trăm tỷ đồng mất trắng mà người nuôi ngao Thái Bình đang phải gánh chịu.

Theo thống kê của xã Đông Minh, toàn xã có hơn 446ha diện tích bãi triều nuôi ngao, trong đó có 317ha diện tích nuôi ngao theo hợp đồng. Bắt đầu từ ngày 10-8 xảy ra tình trạng ngao chết hàng loạt, nơi thấp tỷ lệ thiệt hại từ 20 đến 30%, nơi cao thiệt hại từ 70 đến 90%, tổng sản lượng thiệt hại lên đến 9.497,6 tấn, thiệt hại ước tính lên đến 108,1 tỷ đồng.

Trao đổi với  phóng viên, ông Vũ Trung Tiến, Phó chủ tịch UBND xã Đông Minh, huyện Tiền Hải cho biết: “Tình trạng ngao chết xảy ra từ ngày 8-8, nhưng đến ngày 10-8 ngao bắt đầu chết hàng loạt trên diện rộng, chủ yếu là ngao thương phẩm. Trong số 281,1ha ngao thương phẩm thì số ngao chết chiếm từ 50 đến 90%.

Cũng như xã Đông Minh, xã Nam Thịnh (huyện Tiền Hải), có 1.400ha nuôi ngao, cũng trong mấy ngày gần đây có 400ha xảy ra tỉnh trạng ngao chết hàng loạt. Trong đó, khoảng 200ha có tỷ lệ ngao chết tới trên dưới 80%, thiệt hại ước tính cũng lên tới hàng trăm tỷ đồng. Tình trạng ngao chết hàng loạt khiến nhiều hộ gia đình lâm vào cảnh khoa khăn, nhiều hộ gia đình nhẹ thì thiệt hại vài trăm triệu đồng, nặng thì lên đến hàng tỷ đồng.

Hiện, thiệt hại của bà con nông dân là chưa thể thống kê hết bởi ngoài số lượng ngao đã chết còn phải mất thêm một khoản chi phí lớn cho việc thu gom rác, dọn vệ sinh do xác ngao chết gây ra. Đây cũng đang là một vấn đề nhức nhối trong việc đảm bảo vệ sinh môi trường tại các bãi biển có diện tích nuôi ngao bị thiệt hại.

Nỗi đau thiệt hại và nguy cơ ô nhiễm môi trường

Ngay sau khi nhận được thông tin về hiện tượng ngao bị chết bất thường tại các vùng nuôi ngao của huyện, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Tiền Hải đã phối hợp với Chi cục Thú y, Chi cục Nuôi trồng thủy sản và UBND các xã tiến hành khảo sát, lấy mẫu để xác định tỷ lệ, nguyên nhân và diện tích ngao chết. Nguyên nhân ngao bị chết, theo đánh giá ban đầu là do yếu tố môi trường, nhiệt độ tăng cao (do ảnh hưởng của gió Tây Nam trái mùa), độ mặn tăng cao bất thường gây sốc cho ngao, thêm vào đó là các hộ nuôi với mật độ cao (800 - 1.000 con/m2). Hiện tại, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I vẫn đang xét nghiệm mẫu ngao chết để tìm ra nguyên nhân chính xác nhất, từ đó đưa ra giải pháp ngăn chặn. Trong khi đó, theo nhiều người dân nuôi ngao ở các huyện Thái Thụy, Tiền Hải, thủ phạm gây ngao chết hang loạt những ngày qua không hẳn vì những nguyên nhân trên mà chính là do các bãi ngao phải hứng chịu nguồn nước ô nhiễm, chưa qua xử lý từ sông Trà Lý và sông Lân xả thải ra…

Nhưng có một điều đáng buồn, mặc dù cho rằng nguyên nhân là việc phải hứng chịu ô nhiễm nhưng chính người nuôi ngao lại cũng đang làm ô nhiễm nguồn nước làm ảnh hưởng tới môi trường sống của ngao. Có mặt ở những bãi biển thuộc các xã ven biển mới thấy hàng loạt những đống xác ngao chết được đổ tùy tiện trên các con đê ven biển. Dưới bờ xác ngao đổ vung vãi tràn lan, cộng với mùi xác chết đang khiến môi trường trở nên ngày càng ô nhiễm.

Chia sẻ về điều này, ông Vũ Trung Tiến, Phó chủ tịch UBND xã Đông Minh, cho biết, UBND xã cũng đã tập trung chỉ đạo, huy động nhân lực, tuyên truyền cho người dân đưa xác ngao chôn ở những bãi cao, tránh việc ô nhiễm môi trường; đồng thời tiến hành thau rửa diện tích nuôi ngao tránh việc ngao chết lan rộng thêm. Tuy nhiên, do thiệt hại là quá lớn khiến người dân không còn kinh phí khiến việc xử lý ngao chết gặp nhiều khó khăn, điều này cũng đang vô tình làm ảnh hưởng tới số lượng ngao còn sống.

Theo đại diện Chi cục BVMT thuộc Sở TN&MT Thái Bình: Ngay khi nhận được thông tin và tìm hướng xử lý ô nhiễm Sở đã ngay lập tức thành lập đoàn kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm tại các cống xả nước theo phản ánh ô nhiễm của bà con, giúp người dân yên tâm sản xuất; đồng thời hướng dẫn bà con tổ chức thu dọn sạch ngao chết, thối rữa, tránh gây ô nhiễm môi trường làm ngao chết nhiều hơn.

Bài, ảnh: THỤY ANH