QĐND - Vừa qua, Đoàn cựu chiến binh Trung đoàn 39, Sư đoàn 968 tổ chức thăm lại chiến trường Nam Lào sau gần 40 năm và tham quan một số địa danh ở Lào. Chuyến đi bằng xe ô tô kéo dài 12 ngày, trong đó có 9 ngày trên đất bạn Lào, đã để lại cho mỗi thành viên trong đoàn nhiều ấn tượng sâu sắc, trong đó có lĩnh vực giao thông ở nước bạn Lào.

Nhiệm vụ đặc biệt

Cuối năm 1974, phần lớn lực lượng Sư đoàn 968 Quân tình nguyện tập trung về vị trí tập kết tại phía Đông tỉnh Sa-ra-van (Nam Lào) chuẩn bị về nước tham gia chiến dịch Tây Nguyên. Trước ngày lên đường, sư đoàn nhận được lệnh của Bộ Quốc phòng “để Trung đoàn 39 ở lại Nam Lào, phối thuộc với lực lượng vũ trang bạn, bảo vệ vững chắc vùng giải phóng, trung đoàn lấy phiên hiệu của sư đoàn để liên lạc, Bộ điều động đồng chí Trần Tác về làm Chính ủy Sư đoàn thay đồng chí Ngọc Sơn ở lại cùng Trung đoàn 39. Ngày 6-1-1975, sư đoàn phải có mặt tại Tây Nguyên”.

Thủ đô Viêng Chăn thanh bình. Ảnh: flick.com 

Trung đoàn Bộ binh 39 lúc này gồm các tiểu đoàn 7, 8, 9 và 12 đại đội binh chủng, trải qua 6 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, được bạn mến, dân tin nên được cấp trên giao “nhiệm vụ đặc biệt” là đứng chân trên một địa bàn rộng lớn gồm 4 tỉnh Nam Lào. Do nắm vững tình hình địch và những âm mưu thủ đoạn hoạt động của chúng nên chỉ trong một thời gian ngắn, các đơn vị thuộc Trung đoàn 39 đã khẩn trương nhận bàn giao địa bàn, chủ động phối hợp giữa lực lượng ta và bạn trong việc vừa bảo vệ vững chắc vùng giải phóng, vừa bảo vệ an toàn hành lang phía Tây tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn.

Đặc biệt, sau Đại thắng mùa Xuân năm 1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 39 đã hỗ trợ  lực lượng vũ trang của bạn, phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền ở các tỉnh Nam Lào, dẫn đến việc thành lập Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào vào ngày 2-12-1975.

Trong những ngày vui đáng nhớ này, không ít cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 39 Quân tình nguyện Nam Lào không chỉ nhớ đến gia đình, bạn bè và những đồng đội đã chiến đấu anh dũng hy sinh cho độc lập, tự do của hai dân tộc Việt-Lào mà tự đáy lòng họ cảm thấy bâng khuâng khi biết rồi đây sẽ đến lúc phải chia tay với những người bạn, người đồng chí từng kề vai sát cánh chung một chiến hào chống kẻ thù chung.

Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quốc tế, cùng với đoàn chuyên gia quân sự 565, tháng 3-1976, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 39 hoàn thành xuất sắc “nhiệm vụ đặc biệt” và lên đường về nước. Ở các đơn vị, buổi chia tay quân và dân bạn diễn ra đầy xúc động và lưu luyến. Các mẹ, các chị, các anh đã khóc khi phải tạm biệt cán bộ, chiến sĩ Quân tình nguyện Việt Nam. Phải tạm xa những con người và vùng đất mình đã từng sống, chiến đấu nhưng trong lòng mỗi cán bộ, chiến sĩ Quân tình nguyện Việt Nam không ai quên được tình cảm gần gũi và thân thiết của nhân dân Lào đối với mình.

Yêu đường là yêu nước

Thăm lại chiến trường Nam Lào sau 40 năm, đoàn chúng tôi tham quan hai trong số những thành phố nằm bên bờ sông Mê Công.

Đầu tiên là Pắc-xế, tỉnh lỵ của tỉnh Chăm-pa-sắc, là cố đô của Vương quốc Chăm-pa trước kia. Ngày nay, Pắc-xế có chiều dài 15km, chiều rộng 5km, sân bay Pắc-xế cùng các hệ thống dịch vụ là sân bay quốc tế của Lào. Hệ thống đường sá trên các trục chính rộng 12m, hai lề đường mỗi bên 4m. Đường nhánh rộng 10m, vỉa hè mỗi bên 3m. Hệ thống thoát nước sâu rộng, thông suốt. Đèn chiếu sáng khá đầy đủ. Giờ đây Pắc-xế có ba chiếc cầu: 2 cầu qua sông Xê Đôn và một cầu qua sông Mê Công. Đường 16 từ Pắc-xế đi Pắc Xòng, trung tâm cao nguyên Bô-lô-ven được trải nhựa phẳng lỳ. Đường 13 là tuyến đường giao thông quan trọng nhất của Lào dài hơn 1.400km đều đã được nâng cao. Từ Pắc-xế theo Đường 13 về phía bắc 700km là thủ đô Viêng Chăn…

Điều khiến chúng tôi ấn tượng nhất trong chuyến đi chính là cuộc sống thanh bình của người dân Lào mà biểu hiện dễ nhận thấy nhất là trong lúc điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Các trục đường chính của Lào đa phần đều mới làm, rộng rãi, theo một quy hoạch có tầm cỡ khu vực và quốc tế. Với đặc điểm mật độ dân cư phân bố thưa, người dân Lào lại không có thói quen sống gần đường nên việc đi lại rất an toàn, kỷ luật giao thông, trật tự xã hội luôn được bảo đảm.

Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, người Lào có khẩu hiệu “Yêu đường là yêu nước” nên họ rất tự giác và tôn trọng Luật Giao thông, rất nhường nhịn nhau khi tham gia điều khiển phương tiện giao thông. Luật Giao thông ở Lào cho phép rẽ phải khi đèn đỏ và chúng tôi quan sát, người tham gia giao thông luôn tự giác và chấp hành nghiêm để dành làn đường sát lề phải cho các phương tiện rẽ phải lưu thông. Ở thủ đô Viêng Chăn vào giờ cao điểm cũng có ùn tắc cục bộ nhưng dòng phương tiện vẫn rất trật tự, đi đúng làn đường, không có hiện tượng “mạnh ai nấy đi”…

Tạm biệt đất nước Lào xinh đẹp cùng những người dân Lào trọng nghĩa tình, yêu tự do, thủy chung với bạn bè quốc tế, chúng tôi tâm niệm sẽ cố gắng đóng góp sức lực nhỏ bé của mình, để không ngừng củng cố và phát triển tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt-Lào trong sáng, thủy chung.

Bài và ảnh: LÊ AN KHÁNH