Nặng tình đồng đội (Phần 1)

Nhiều người biết Phạm Đức Quảng là chủ doanh nghiệp Nam Trường Sơn, tiên phong hưởng ứng rất hiệu quả Cuộc vận động “Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo”. Nhưng ít ai biết anh là thương binh, cựu chiến sĩ biên phòng, nặng tình với đồng đội hơn 20 năm nay.

Đồng đội ơi, 14 tháng 6!

Mỗi lần từ Thành phố Hồ Chí Minh ra thăm quê (xã Khởi Nghĩa, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng), Phạm Đức Quảng đều tranh thủ đến thăm những đồng ngũ năm xưa. Không ít lần anh rơi nước mắt trước gia cảnh éo le, khốn khó của những người bạn đã từng chung chiến hào làm nghĩa vụ quốc tế vẻ vang trên đất bạn Cam-pu-chia. Những năm gần đây, khi cả đại gia đình đã vào định cư tại Thành phố Hồ Chí Minh, dù bận nhiều công việc của chủ doanh nghiệp, Phạm Đức Quảng vẫn không quên về thăm quê, thăm gia đình các bạn đồng ngũ. Những lần ấy, bè bạn cũ tìm đến nhau, ôn lại kỷ niệm chiến trường; tâm sự, bàn bạc, sẻ chia về cuộc sống hiện tại. Trong một đêm trằn trọc nghĩ về các đồng đội ở quê nhà, anh nảy ra sáng kiến thành lập Hội Đồng ngũ. Suy nghĩ của Quảng được đưa ra bàn luận cùng các đồng đội trong xã Khởi Nghĩa và các xã bạn. Mọi người vui mừng, gặp nhau trong ý tưởng của Quảng và thống nhất bầu Quảng là chủ tịch Hội. Quảng cứ để các đồng đội phân tích, khen ngợi rồi anh cười thật vui, lát sau nói từ tốn:

- Tôi là đứa con xa xứ, không có điều kiện thường xuyên gặp gỡ, thăm hỏi anh em nên mới nghĩ ra việc lập Hội để gắn kết nhau lại, quan tâm đến nhau hơn. Tôi nghĩ, chủ tịch, phó chủ tịch Hội và thành viên Ban điều hành phải là những người có uy tín, có điều kiện hoạt động, đang sinh sống tại các xã trong huyện. Bởi vậy, không nên đưa tôi vào Ban điều hành. Đây không phải chỗ để mưu cầu danh vọng! Tôi chỉ muốn các bạn đồng tâm nhất trí xây dựng Hội. Còn tôi, tuy ở xa nhưng sẽ dành căn nhà-nơi chôn nhau, cắt rốn của tôi-đầy kỷ niệm thời ấu thơ tại thôn Ninh Duy làm trụ sở của Hội. Căn nhà này ở vị trí trung tâm, rộng rãi, thoáng mát sẽ là nơi anh em ta về đây gặp nhau, hội họp…

Tặng gạo cho đồng bào nghèo huyện Trần Văn Thời (Cà Mau).

Nghe Phạm Đức Quảng nói, mọi người thực sự xúc động  và bất ngờ về tình cảm đầy tâm huyết của anh với đồng đội. Việc cần bàn là chọn ngày truyền thống của Hội và tên Hội? Nếu lấy ngày 2-3-1983 - ngày anh em nhập ngũ-cũng được. Nhưng cùng nhập ngũ ngày ấy, có nhiều đồng đội chuyển về các đơn vị khác nhau, có người không đi chiến đấu, không có những kỷ niệm xương máu trên chiến trường. Phải chọn ngày gắn với những người cùng sống, chiến đấu bên nhau, có nhiều kỷ niệm vui buồn, cùng chứng kiến những giây phút hiểm nguy giữa sự sống và cái chết chỉ trong gang tấc. Ngày ấy, chỉ có thể là ngày thiêng liêng nhất: 14-6-1983. Đó là ngày 175 quân nhân huyện Tiên Lãng và thành phố Hải Phòng náo nức đi làm nghĩa vụ quốc tế cao cả trên đất bạn. Các anh trong đội hình chiến đấu của trung đoàn 273 Công an võ trang (sau này là Bộ đội Biên phòng). Hội Đồng ngũ 14-6 ra đời từ đó. Trên cơ sở đề xuất của Phạm Đức Quảng, các đồng đội đã bầu ra 8 thành viên trong Ban điều hành Hội. Đầu mối là 6 xã và một thị trấn; mỗi nơi cử một thành viên vào Ban điều hành kiêm chi hội trưởng. Hoàng Văn Hoàn (xã Quang Phục) là chủ tịch Hội. Nguyễn Công Hưng (thị trấn Tiên Lãng) phó chủ tịch. Nguyễn Anh Dũng (xã Tiên Thanh) là thư ký văn phòng, kiêm trưởng ban tài chính. Hội có 9 đồng chí là liệt sĩ, 15 đồng chí là thương binh; trong đó 3 thương binh nặng, mất hơn 81% sức khỏe, đời sống còn nhiều khó khăn… Từ những đặc điểm ấy đã gợi ra cho Ban điều hành lưu tâm đến “công tác chính sách” khi soạn thảo quy chế hoạt động và chương trình hành động hằng tháng, hằng năm của Hội. Chương trình đặt ra chủ yếu là những hoạt động tình nghĩa, tạo cơ hội gần gũi, quan tâm đến nhau nhiều hơn và coi trọng nội dung giáo dục truyền thống, chăm lo đến sự học hành, thành đạt của các con cháu hội viên.

- Đã có hình thức hoạt động là phải có tổ chức chặt chẽ và kinh phí hoạt động-Phạm Đức Quảng nói vậy - Tôi có điều kiện hơn, xin đóng góp gây quỹ Hội trước là 100 triệu đồng. Tôi sẽ xin ý kiến mẹ tôi và bàn với anh chị em trong gia đình xây dựng lại ngôi nhà và Từ đường trên mảnh đất Tổ tiên tại quê hương cho khang trang hơn nữa. Nơi đây, không chỉ giúp cho Ban điều hành đến sinh hoạt hằng tháng mà trong các ngày lễ lớn và ngày truyền thống của Hội có thể mời tất cả các gia đình trong Hội về họp mặt-ước chừng vài trăm người.

Chỉ vài tháng sau, ý kiến của Phạm Đức Quảng đã thành hiện thực. Trên khuôn viên của gia đình anh tại thôn Ninh Duy đã mọc lên ngôi nhà khang trang, kiến trúc đậm nét văn hóa truyền thống, thuận tiện cho sinh hoạt, hội họp tập thể hàng trăm người, được giao cho Hội Đồng ngũ 14-6 trông coi, bảo quản. Đó là trụ sở của Hội.

Về thăm ngôi nhà này, tôi thấy thực sự ấm tình đồng đội…

Nghĩa cử đẹp với quê hương, đồng đội

Hơn 2 năm nay, từ khi Hội Đồng ngũ 14-6 đi vào hoạt động, đã tạo nên sự quan tâm chú ý của lãnh đạo, chính quyền và bà con nhân dân huyện Tiên Lãng và thành phố Hải Phòng. Hoạt động của Hội vừa nền nếp, vừa năng động, tạo nên hết bất ngờ này đến bất ngờ khác đối với bà con địa phương. Các đồng chí lãnh đạo huyện Tiên Lãng cho rằng, lúc đầu Hội ra đời, chúng tôi chỉ nghĩ đây là tình nghĩa của anh em cựu chiến binh cùng chiến trường lập ra để xuân thu nhị kỳ gặp mặt, liên hoan cho vui vẻ. Nhưng từ ngày ấy đến nay, Hội hoạt động rất chặt chẽ, nghiêm túc, hiệu quả, tạo nên ảnh hưởng tốt trong công chúng. Hội có nhiều đồng chí là đảng viên, đang tham gia công tác địa phương. Hằng tháng (từ mùng 1 đến mùng 5) Ban điều hành Hội tổ chức họp để đánh giá tình hình, nêu những việc làm được và cần làm tiếp; thông báo tình hình sức khỏe, kinh tế, con cháu học hành, hiếu, hỉ của các gia đình. Đặc biệt quan tâm đến các gia đình thương binh, liệt sĩ. Đáng quý nhất là anh em trong Hội tham gia giáo dục, động viên các cháu tích cực phòng, chống các tệ nạn xã hội; chấp hành nghiêm những quy định của Nhà nước và địa phương.

Tháng 6 vừa qua, tôi may mắn được dự ngày truyền thống của Hội tại nhà riêng anh Phạm Đức Quảng (ở làng Ninh Duy) - cũng là lễ kỷ niệm lần thứ 26 các anh lên đường làm nghĩa vụ quốc tế vẻ vang. Tham dự lễ không chỉ có các đồng chí lãnh đạo địa phương mà còn có đại diện lãnh đạo Bộ Quốc phòng (Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng) và các đồng chí Thiếu tướng Đỗ Đức Tuệ, Chính ủy Học viện Quốc phòng, Thiếu tướng Nguyễn Phước Lợi, Phó tư lệnh Bộ đội Biên phòng… Được chứng kiến cảnh hơn một trăm gia đình cựu chiến binh từ khắp các xã trong huyện phấn chấn về tụ hội, tâm tình; cùng nhau nấu ăn, đón tiếp khách… vui như việc họ, việc làng, tôi cảm thấy có đường dây liên kết vô hình khá bền chặt giữa những cựu chiến binh và những người mẹ, người vợ, cùng con em họ. Những lời phát biểu chúc mừng, động viên của Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu như tiếp thêm lửa nhiệt tình, trách nhiệm cho các thành viên Hội Đồng ngũ. Họ xứng đáng với lời khen tặng của đồng chí Thứ trưởng “Trung với nước, hiếu với dân, hết lòng thương yêu đồng đội lúc ra trận cũng như khi đã trở về địa phương”…

Bà con xã Khởi Nghĩa còn cho biết, buổi lễ năm trước có cả nghìn người đến dự, phần đông là gia đình các cựu chiến binh thuộc nhiều thế hệ trong huyện về đây xem cung cách tổ chức của anh em Hội Đồng ngũ. Có người nói, còn có cả mấy bác bên Thái Bình tới dự. Tại buổi lễ, tôi gặp chị Hoàng Thị Chín, trong trang phục quân nhân, đội mũ tai bèo. Chị kể:

- Tôi là cựu chiến binh Bộ đội Trường Sơn, Đoàn 559, là chị ruột chú Hoàn (chủ tịch Hội này). Gia đình tôi có 8 người đi bộ đội thì 4 người là thương binh. Chú Hoàn là thương binh hạng 4/4. Chú ấy bị đạn cối của giặc bắn tại Xiêm Riệp. Từ lâu, những anh chị em Bộ đội Trường Sơn của huyện chúng tôi có ý định lập Hội mà chưa làm được. Hội các cựu chiến sĩ Điện Biên cũng có, nhưng các cụ đều già yếu, chỉ tới ngày kỷ niệm thì gặp mặt để biết ai còn, ai mất! Hiện nay, chỉ có Hội Đồng ngũ 14-6 là hoạt động tốt, được chính quyền và nhân dân ủng hộ, tin yêu.

- Theo chị, hoạt động nào của Hội Đồng ngũ tạo ấn tượng tốt nhất?

- Cũng khó nói. Ngay tại xã Quang Phục của tôi, Hội đã xây nhà tình nghĩa cho mẹ liệt sĩ và tặng 30 triệu đồng cho gia đình thương binh nặng để xây nhà mới. Những tổ chức chính trị-xã hội của xã cũng chưa làm được như vậy. Chính Hội đã góp phần giảm bớt gánh nặng cho ngành thương binh-xã hội ở địa phương. Nhưng có lẽ ấn tượng nhất là việc Hội tổ chức ăn Tết Nguyên đán năm 2008 cho các gia đình trong Hội.

Ngày 29 Tết, tất cả 7 chi hội thuộc 7 xã và thị trấn đều đồng loạt mổ lợn rồi chia đều cho gia đình hội viên. Tính ra mỗi gia đình khoảng 200.000 đồng tiền thịt để ăn Tết. Tuy giá trị không lớn nhưng việc cấp phát thực phẩm lo Tết cho hộ gia đình gây tiếng vang lớn, lan truyền khắp làng quê. Nhiều cựu chiến binh già xúc động, nói trong nước mắt: Mừng quá, thời buổi này mà thế hệ chúng nó biết nhớ đến nhau, đoàn kết nhau lại, thương yêu giúp đỡ chân tình thì đúng là Bộ đội Cụ Hồ! Từ trước tới nay, lớp già chúng tôi chưa làm được!

- Đó là vật chất. Còn đời sống tinh thần?

Trả lời câu hỏi của tôi, chị Chín sôi nổi hẳn lên:

- Cũng vui lắm. Các chú ấy đều trẻ trung, tuổi ngoài bốn mươi, yêu đời, yêu ca hát. Dịp kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam năm ngoái mỗi chi hội tổ chức một tối liên hoan văn nghệ tại Nhà văn hóa xã. Chú Dũng thư ký văn phòng Hội là cây oóc-gan nổi tiếng của huyện lại có dịp đi đến các xã phô diễn tài năng. Bà con đến xem đông lắm.

Đồng chí chi hội trưởng tại xã Quyết Tiến còn cho biết, con em trong Hội được tặng quà Trung thu hằng năm. Hiện nay, Ban điều hành đang lập kế hoạch đến thăm hỏi, tặng quà các gia đình thương binh, liệt sĩ nhân ngày 27-7 và chuẩn bị thống kê các cháu thi đỗ đại học, cao đẳng hoặc có thành tích trong học tập để khen thưởng, biểu dương. Có được những hoạt động này, trước hết nhờ đồng chí Quảng gây dựng phong trào và tạo kinh phí ban đầu cho Hội hoạt động.

(Còn nữa)