QĐND Online - Đến chợ đầu mối ở TP. Hồ Chí Minh, chỉ cần bỏ ra vài chục ngàn đồng, khách hàng dễ dàng mua được loại phụ gia thực phẩm mình muốn, kể cả những hóa chất ngoài danh mục cho phép. Trong khi đó, các cơ quan chức năng vẫn loay hoay trước “bài toán” quản lý kinh doanh các loại hóa chất độc hại này.

Tràn lan hóa chất, phụ gia độc hại

Chợ đầu mối Kim Biên (quận 5, TP. Hồ Chí Minh) được xem là trung tâm cung cấp phụ gia, hóa chất thực phẩm cho các chợ, cửa hàng buôn bán nhỏ lẻ cũng như cơ sở chế biến thực phẩm, quán ăn tại TP. Hồ Chí Minh. Dạo một vòng quanh chợ, có thể nhận thấy phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc được bày bán tràn lan.

Hóa chất, phụ gia được bày bán tràn lan tại chợ Kim Biên (quận 5, TP Hồ Chí Minh)

Trong vai người mua, chúng tôi ghé cửa hàng Thục Duyên để hỏi mua hóa chất về mở quán chế biến bún bò. Chủ quán đem ra những chai hóa chất có dòng chữ viết tay “Hương bò”. Ngoài dòng chữ ấy trên thân chai không hề ghi thêm bất cứ thông tin nào. Khi chúng tôi thắc mắc hạn sử dụng, cũng như cách chế biến thì người bán hàng khoác tay: “Ôi dào, phụ gia này cần gì hạn sử dụng, xài mấy năm cũng ngon lành à. Dùng cái này tiện lợi ghê lắm! Chỉ cần hòa khoảng 2 gam vào 20 lít nước là được một nồi nước lèo thơm ngon, khỏi mất công hầm xương”. Cũng như nhiều cửa hàng khác, nơi đây bày bán đủ loại phụ gia thực phẩm dùng cho đồ mặn đến đồ ngọt, cà phê, nước giải khát…

Khảo sát một số gian hàng khác ở chợ Kim Biên, chúng tôi nhận thấy hầu hết các phụ gia, hóa chất thực phẩm có xuất xứ từ Trung Quốc hoặc không ghi rõ nguồn gốc, số khác nhập từ Thái Lan, Đức, Pháp…. Thường thì nhãn mác trên bao bì được ghi tay bằng mực bút lông màu đỏ.  Giá các loại phụ gia khá rẻ, dao động từ 10.000 - 200.000 đồng cho 1 kg hay 1 lít phụ gia. Ngoài những loại hóa chất, phụ gia thực phẩm thông thường, một số cửa hàng còn bán các loại hóa chất công nghiệp vốn cấm dùng trong thực phẩm.

Khi hỏi mua hàn the dùng làm bánh đúc, chúng tôi được chủ cửa hàng Phan Yến vui vẻ chào mời, bảo cần bao nhiêu cũng có. Khi hỏi thêm về chất tẩy trắng da heo, chân gà thì chủ quán hỏi dồn: “Em cần bao nhiêu lít?”

Việc buôn bán chất tẩy trắng và một số chất cấm ở chợ diễn ra công khai, thế nhưng bà Lưu Thị Kim Nhung, trưởng Ban quản lý chợ Kim Biên tỏ ra ngạc nhiên khi chúng tôi đề cập đến vấn đề này. Bà cho hay: “Chúng tôi hoàn toàn không biết ở chợ có bán hóa chất này”.

Khó quản lý

Bà Kim Nhung cho biết, chợ Kim Biên có 17 gian hàng kinh doanh hóa chất, phụ gia thực phẩm. Các sản phẩm đều có đăng kí. Mọi năm, Chi cục Quản lý thị trường, Sở Y tế phối hợp cùng Ban quản lý chợ tiến hành kiểm tra các gian hàng. Tuy nhiên, cũng theo bà Nhung, việc kiểm tra chỉ thực hiện khi tình trạng vệ sinh an toàn thực phẩm khá “nóng”.

Tình trạng các cửa hàng bày bán lẫn lộn hóa chất thực phẩm với hóa chất công nghiệp cũng là điều làm Ban quản lý đau đầu. “Trên giấy phép của các cửa hàng chỉ ghi chung chung là kinh doanh hóa chất nên họ tha hồ lách luật. Chúng tôi không thể cấm. Mặt khác, do trình độ chuyên môn chưa cao nên chúng tôi còn gặp nhiều khó khăn trong khâu phát hiện, kiểm tra, đặc biệt là các hóa chất không rõ nguồn gốc được ngụy trang bằng bao bì, mẫu mã đã đăng kí. Kiểm nghiệm hóa chất đôi khi phải mất mấy tháng trời.”, bà nói.

Ông Huỳnh Lê Thái Hòa, Chi cục trưởng Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm TP. Hồ Chí Minh thừa nhận công tác kiểm tra giám sát chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm tại cơ sở còn tồn tại lỗ hổng quá lớn, đặc biệt là vấn đề sử dụng bừa bãi hóa chất, phụ gia thực phẩm. Việc thanh, kiểm tra chỉ diễn ra một năm một lần vào những đợt cao điểm. Theo thống kê của Chi cục, trong 7 tháng đầu năm 2011, trên địa bàn thành phố đã xảy ra 5 vụ ngộ độc thực phẩm tập thể làm 628 người nhập viện. Trong số đó, các vụ liên quan đến phụ gia thực phẩm vẫn chưa được kiểm nghiệm, thống kê cụ thể.   

Ông Đặng Văn Đức, Chi cục trưởng Chi cục quản lý thị trường TP Hồ Chí Minh từ chối câu hỏi của chúng tôi bằng lý do: cơ quan này có chức năng kiểm tra, giám sát các mặt hàng nhập lậu, không nguồn gốc, xuất xứ, còn việc quản lý hóa chất công nghiệp hay thực phẩm thì do ngành y tế đảm nhận.

Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần mạnh tay chấn chỉnh tình trạng này bởi chợ đầu mối là trung tâm phân phối nguồn hàng lớn nhất cho các khu chợ, cơ sở nhỏ lẻ nên nguy cơ từ đây rất lớn. Trước mắt, các cơ quan chức năng cần sớm kiện toàn nguồn nhân lực, nâng cao trình độ chuyên môn; tăng cường công tác thanh, kiểm tra đột xuất, tránh làm theo phong trào rồi đâu lại vào đấy. Ngoài ra còn có sự liên kết, phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, nâng cao công tác quản lý.

Mới đây, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh tiến hành thanh, kiểm tra 105 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, phát hiện đến 85 cơ sở vi phạm, chiếm tỉ lệ 81%. Thanh tra phát hiện nhiều thực phẩm chứa hóa chất, phẩm màu độc hại; phát hiện nhiều mẫu mì, chả... chứa hàn the; phẩm màu thực phẩm có chứa chất su-đan; bún chứa phóc-môn và nước mắm nhiễm vi sinh.

 Bài, ảnh: PHƯƠNG NGA - QUỲNH NGA