Mở đường quân - dân nơi “suối nguồn”

Khởi công xây dựng tuyến đường tuần tra biên giới.

Con đường mơ ước nơi biên cương

Vượt qua hơn 700 ki-lô-mét đường bộ, đến xế chiều thì đoàn công tác của Công ty Thái Sơn và Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng Tây Hồ thuộc Bộ Quốc phòng đến xã Đắk Blô. Đây là xã vùng sâu, vùng xa, giáp với biên giới nước bạn Lào, cách trung tâm huyện Đắk Glây khoảng 30 cây số. Xã có bốn thôn: Đắk Bóc, Pêng Lang, Bung Tôn và Bung Kon.

Trung tâm của xã và Đồn biên phòng 665 nằm ở một thung lũng khá bằng phẳng, giữa hai thôn Pêng Lang và Bung Kon. Toàn xã có 271 hộ với 1.124 nhân khẩu, hầu hết là dân tộc Dẻ. Người dân trong xã sinh sống chủ yếu bằng nghề làm nương rẫy, chăn nuôi gia súc. Ngoài một số cây trồng rau, củ, quả phục vụ cho đời sống hằng ngày, thời gian gần đây bà con còn trồng cà phê, quế, bời lời…

Khi chúng tôi hỏi về đời sống của người dân trong xã, anh A Ngổi, Bí thư Đảng ủy xã cho biết:

- Đời sống của người dân Đắk Blô còn thấp lắm, có những lúc giáp hạt phải nhờ trên cứu đói. Khí hậu ở đây thì quá khắc nghiệt, nắng ít, mưa nhiều, hơn nửa năm là mưa, rồi Lào nóng và gió lạnh rét buốt. Trước đây, người dân chúng tôi chỉ quen canh tác gieo trồng lúa trên nương rẫy. Mấy năm gần đây được Đảng, Chính phủ quan tâm, được cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng các Đồn 665, 663 tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, bà con đã quen dần với việc trồng lúa nước. Hiện nay xã có hơn 125 héc-ta lúa nước, nhưng mới chỉ trồng được một vụ, năng suất bình quân đạt khoảng 3,5 tấn/héc-ta…

Giãi bày với chúng tôi về chất lượng đời sống của người dân trong xã còn thấp, A Ngổi cho biết: Đắk Blô hiện còn 106 hộ thuộc diện nghèo (gần 40%). Đợt rét đậm, rét hại đầu năm Mậu Tý vừa rồi trong xã có tới 250 hộ (hơn 90%) phải cứu rét, cứu đói. Giữa năm 2008 vừa qua, có 20 hộ nghèo trong xã đăng ký vay vốn ưu đãi để phát triển kinh tế. Vì vậy, khi nghe cấp trên thông báo sẽ mở con đường dọc biên giới vừa kết hợp tuần tra, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho đồng bào các dân tộc trên tuyến biên giới phát triển kinh tế-xã hội, xóa đói, giảm nghèo, chính quyền xã cũng như người dân các thôn, bản mừng lắm. Mong bộ đội sớm mở đường để dân Đắk Blô tự thân thoát nghèo.

Đường tuần tra biên giới khu vực Đắk Blô, huyện Đắk Glây, tỉnh Kon Tum là một trong nhiều dự án xây dựng tuyến đường Trường Sơn Đông, thực hiện chiến lược phát triển kinh tế-xã hội gắn với củng cố quốc phòng-an ninh, phục vụ trực tiếp cho việc bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, phòng, chống tội phạm...

Đại tá Đào Ngọc Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Phó tổng giám đốc Công ty Thái Sơn kể cho chúng tôi nghe một câu chuyện vui, nhưng cũng gợi nhiều suy nghĩ, về chuyến khảo sát thiết kế cung đường này. Chuyện là, nửa năm trước, khi đo đạc địa hình, địa chất trên những mỏm núi, sườn đồi bên cạnh xã Đắk Blô, bỗng nhiên dân quân xã yêu cầu cả đội khảo sát về trụ sở làm việc. Anh em trong đội công tác ngơ ngác nhìn nhau, không hiểu mình đã làm điều gì không phải, đã phạm vào phong tục, tập quán địa phương? Sau khi phải đi bộ gần hai giờ đồng hồ về trụ sở ủy ban, nhóm cán bộ khảo sát bị hỏi chuyện liên hồi mà không hiểu gì (vì cán bộ, nhân viên ủy ban xã trao đổi, phân bua, tranh luận với nhau bằng tiếng dân tộc Dẻ). Sau một hồi im lặng, A Nhon, Chủ tịch UBND xã Đắk Blô mới nói bằng tiếng Việt: “Bộ đội đo gì thì đo, làm gì thì làm, nhưng dứt khoát phải “lái” con đường đi qua xã mình. Không “lái” là chúng mình không chịu đâu!”. Đến đây thì cả nhóm công tác mới vỡ lẽ. Thì ra, thông tin về cung đường này đã đến với chính quyền địa phương và người dân ở đây trước khi đoàn về đo đạc. Cán bộ, nhân viên của ủy ban và cả người dân ở đây cho rằng, phải có con đường đi lại, thông thương với nhiều vùng, nhiều miền thì kinh tế-xã hội của Đắk Blô mới “phất” lên được, mới xóa được cái đói, giảm được cái nghèo…

Theo lời A Ngổi, tên gọi Đắk Blô có nghĩa là nguồn nước, nước nguồn hay còn gọi là “suối nguồn”. “Mỏm núi cao nhất mà bộ đội định nối con đường vào xã có hình con gấu ấy người Dẻ chúng tôi gọi là “Cổng trời”. Nếu lên tới đỉnh sẽ gặp một miếng đá to hình cái xoong chứa đầy cơm đã chín, như ước vọng ấm no bao đời nay của người Dẻ. Đó cũng là điểm nối từ đường Hồ Chí Minh vào tuyến đường tuần tra biên giới, đi qua Đắk Blô…”.

Đúng như lời của A Ngổi nói, đồng bào ở đây rất kỳ vọng vào con đường này. Buổi sáng hôm khởi công, dân làng các thôn bản kéo về đông như hội, thật giống cảnh lễ mừng có nhà rông mới. Vít nhánh rượu cần mời tôi, A Ngổi nói: “Nhà báo bộ đội thấy chưa, người dân Đắk Blô mình hôm nay về đông vậy là mừng xoong cơm đầy của người Dẻ sắp thành hiện thực rồi đấy”.

Nhìn nét mặt hân hoan, tươi vui của bà con nơi đây, chúng tôi hiểu, niềm hạnh phúc đang đến với họ…

Tiếp nối truyền thống mở đường

Trước hôm tiến hành lễ động thổ, Đại tá Phùng Danh Thắm, Tổng Giám đốc Công ty Thái Sơn trao đổi với chúng tôi: “Công ty vinh dự được Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ tham gia vào dự án xây dựng cung đường - một công trình có vị trí đặc biệt quan trọng trong thực hiện chiến lược phát triển kinh tế-xã hội gắn với củng cố quốc phòng-an ninh ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên. Từ nhiều tháng qua, Đảng ủy, Ban Tổng Giám đốc Công ty đã xây dựng nghị quyết, hạ quyết tâm, phát huy bề dày kinh nghiệm gần 20 năm hoạt động, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”.

Chúng tôi được biết, những năm qua, Công ty Thái Sơn đã tham gia thi công nhiều công trình quốc phòng, dân dụng, công nghiệp, giao thông, như Cụm cảng quân sự sân bay Cam Ranh, đường băng hạ cất cánh, sân đỗ nặng của sân bay Tân Sơn Nhất, đường quốc lộ 1A đoạn Tuy Hòa, Phú Yên và Bình Định, công trình đường ô tô cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Ngã ba Trung Lương, Tiền Giang…

Đội ngũ cán bộ, công nhân viên của công ty có truyền thống khắc phục khó khăn, lao động sáng tạo, hoàn thành mọi nhiệm vụ, hỗ trợ, đoàn kết gắn bó với các đối tác, với chính quyền và nhân dân các địa phương nơi đơn vị công tác. Như để chia sẻ với chúng tôi, Tổng Giám đốc Phùng Danh Thắm phân tích thêm: “Với địa hình hiểm trở, thời tiết khắc nghiệt, thời gian tới, công việc thi công của các đơn vị sẽ gặp không ít khó khăn. Lãnh đạo Công ty Thái Sơn tin rằng, với nghị lực, quyết tâm và kinh nghiệm của mình, các đơn vị thành viên sẽ nêu cao tinh thần đoàn kết, sáng tạo, tìm ra những giải pháp khắc phục khó khăn, hoàn thành đúng tiến độ, đạt chất lượng, an toàn, tiết kiệm”.

Tôi bồi hồi nhớ lại chiều hôm trước khi cùng đoàn cán bộ của Công ty Xây lắp 394 - đơn vị thành viên của Công ty Thái Sơn thực hiện thi công tuyến đường này - đến chân đèo Lò Xo thắp hương, tưởng niệm 29 thành viên của Đoàn Cựu chiến binh phường Kim Liên, quận Đống Đa, Hà Nội năm trước bị tử vong do tai nạn giao thông trong chuyến “Về thăm lại chiến trường xưa”. Chân đèo Lò Xo nằm trên con đường Hồ Chí Minh, thuộc địa phận xã Đắk Man của huyện Đắk Glây, cách tuyến đường sẽ khởi công chừng 10 cây số, trên cao sừng sững những cột tuyến của đường dây điện Bắc Nam 500 KV. Đại tá Đỗ Hằng Lưu, giám đốc Công ty xây lắp 394 trầm ngâm nói với tôi: “Từng tham gia thi công nhiều công trình ở nhiều miền quê đất nước, nhưng thú thực ít khi nào tôi có cảm giác xúc động mạnh như vừa rồi. Ngày trước, các thế hệ thanh niên chẳng tiếc tuổi xuân, hăng hái xung phong ra chiến trường vì một khát vọng cháy bỏng là đánh đuổi giặc Mỹ xâm lược, giành độc lập tự do cho non sông đất nước. Khi đất nước thanh bình, các cựu chiến binh mong muốn được đi trên con đường mang tên Bác Hồ kính yêu để thăm lại chiến trường xưa, thăm những đồng đội năm xưa đang yên nghỉ trên dải đất miền Trung Tây Nguyên nắng gió này. Thế mà…, điều ước muốn giản đơn ấy lại không thành hiện thực. Thế hệ chúng ta phải gắng hết sức mình, mới mong bù đắp được ước vọng của họ. Ước mơ của những cựu chiến binh ấy chính là nguồn động lực vô bờ, mạnh mẽ thôi thúc chúng ta phải cố gắng, vươn lên nhiều hơn nữa, để hoàn thành nhiệm vụ, mang lại những điều tốt đẹp nhất cải thiện đời sống của nhân dân, nhất là đối với đồng bào các dân tộc ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới và hải đảo xa xôi. Công trình tuyến đường biên giới này là một việc làm cụ thể…”.

Thấy chúng tôi mải mê ngắm những rặng hoa dã quỳ nở vàng rực suốt dọc tuyến đường Hồ Chí Minh và quốc lộ 14, Bí thư Đảng ủy, Phó tổng giám đốc Đào Ngọc Tuấn nói như reo: Các anh, các chị biết không, trong Đại thắng mùa Xuân 1975, khi Lữ đoàn đặc công 198 của chúng tôi tiến công vào giải phóng Kon Tum, hoa dã quỳ cũng nở vàng rực như thế, cứ như mừng vui, đón chào Đại quân ta vào giải phóng Tây Nguyên. Cung đường hôm nay là sự tiếp nối những cung đường năm xưa, thực hiện ước vọng cháy bỏng của các thế hệ cựu chiến binh đi trước và của đồng bào ta hôm nay, đem lại ấm no, hạnh phúc cho dân nghèo, đúng với lời thề: Vì nhân dân phục vụ!...

Trong khung cảnh náo nhiệt của lễ khởi công, tôi cảm thấy đất trời Đắk Glây như tươi mới hơn. Những ngọn gió hào phóng của cao nguyên lồng lộng thổi giữa bầu trời xanh trong không một gợn mây và từng đàn chim trời chao liệng, hót líu lo, báo hiệu một ngày mới đang về…

Bài và ảnh: VÕ VĂN DŨNG

Kon Tum – TP Hồ Chí Minh, tháng 11-2008