Đồng chí Hoàng Văn Thượng, dân tộc Tày, sinh ngày 24-7-1948 trong một gia đình nông dân nghèo ở bản Co Sầu, thị trấn Trùng Khánh, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Năm 1968, Hoàng Văn Thượng trúng tuyển nghĩa vụ quân sự, là chiến sĩ mới của Trung đội 4, Đại đội 20, Tiểu đoàn 4, Sư đoàn Đặc công 305. Đồng chí chăm chỉ rèn luyện và trở thành chiến sĩ giỏi trong thời gian huấn luyện. Sau khóa huấn luyện, Hoàng Văn Thượng và đơn vị cơ động vào Nam chiến đấu. 

Từ cuối năm 1968 đến tháng 12-1970, đồng chí tham chiến tại chiến trường Bình - Trị - Thiên, biên chế bổ sung Đại đội 2, Tiểu đoàn 13, Sư đoàn 325, sau đó, cùng đơn vị hành quân cấp tốc đến tỉnh Kampong Cham (Campuchia). Khi đơn vị được giao nhiệm vụ đánh chốt An Púp, đồng chí bị sốt rét, thân hình gầy yếu, nhưng vẫn xin chỉ huy đại đội tham gia chiến đấu. Với ý chí thép, lòng quyết tâm quả cảm, chiến sĩ Hoàng Văn Thượng được giao nhiệm vụ chỉ huy phân đội đánh chiếm lô cốt đầu cầu. Đồng chí cùng anh em thận trọng cắt từng đoạn hàng rào mở cửa, dùng cả răng cắn đứt từng sợi dây nhỏ tránh không gây tiếng động. Trận đánh chốt An Púp vào lúc 22 giờ đêm, trăng sáng, bọn địch đi tuần liên tục nên rất dễ bị lộ. Do đó, cắt rào đến đoạn nào thì Hoàng Văn Thượng và đồng đội dùng cỏ cây, cành lá khô ngụy trang khéo léo đến đó. 

Sau khi hoàn thành hành lang mở cửa, được lệnh chỉ huy khai hỏa, đồng chí Hoàng Văn Thượng điểm hỏa phá tan lô cốt đầu cầu, rồi nhanh chóng vận động đánh chiếm ba nhà của địch. Toàn đơn vị thừa cơ xung phong ào ạt xông lên chiếm lĩnh trận địa. Khi bắn tới viên đạn cuối cùng, chiến sĩ Hoàng Văn Thượng dũng cảm xông tới vật lộn với một tên địch, nhanh chóng tước lấy khẩu súng AR-15 của đối phương và bắn tới tấp vào bọn địch trên giao thông hào.

Đại tá Hoàng Văn Thượng, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Cao Bằng. 

Trận đánh kết thúc thắng lợi, đại đội tiêu diệt 300 tên địch, bắt sống hơn 100 tên. Riêng đồng chí Thượng hoàn thành xuất sắc cửa mở, đánh tan lô cốt đầu cầu và phá 3 nhà lính, tiêu diệt 29 tên địch, thu 1 khẩu súng trường Mỹ AR-15. Sau trận đánh, đơn vị được đề nghị xét tặng Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Ba. Cá nhân chiến sĩ Hoàng Văn Thượng được đề nghị tặng thưởng Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Ba. 

Tình hình chiến trường chuyển biến mau lẹ, đồng chí Thượng được giao nhiệm vụ ra Bắc huấn luyện, sau đó bổ sung vào chiến trường miền Đông Nam Bộ. Năm 1971, đồng chí được bổ nhiệm Chính trị viên Đại đội 2, thuộc Sư đoàn Đặc công 429, hoạt động tại Tây Ninh, Bình Dương. Tại đây, đơn vị được giao nhiệm vụ đánh vào căn cứ Dầu Tiếng, một trong những mắt xích quan trọng thuộc tuyến phòng thủ vững chắc Trảng Bàng, Đồng Dù, Xuân Lộc án ngữ phía Tây Bắc bảo vệ nội đô Sài Gòn.

Đây là căn cứ có hệ thống hầm ngầm, lô cốt, giao thông hào kiên cố với hỏa lực mạnh cùng nhiều tầng dây thép gai ken dày bảo vệ. Trận đánh này đồng chí trực tiếp trinh sát trận địa, phải mất hai đêm mò mẫm mới vượt qua 8 lớp hàng rào dây thép gai vào tận bên trong căn cứ quan sát, ghi chép hình thế bố trí lực lượng của chúng, rồi lặng lẽ trở về đơn vị, hình thành phương án tác chiến và chuẩn bị lực lượng đánh địch.

Đúng giờ G đêm 19-6-1968, 18 chiến sĩ dưới sự chỉ huy trực tiếp của đồng chí Thượng đã tiếp cận trận địa, nhanh chóng cắt hàng rào tạo cửa mở, bố trí mỗi tầng rào có chiến sĩ ém sẵn. Đồng chí Thượng và đồng chí Phan Văn Yên, quê Quảng Hòa tiếp tục luồn sâu bên trong thám thính tình hình.

Đồng chí ra hiệu cho đồng chí Yên ở lại cảnh giới và tự mình vận động ra đón đồng đội ở nơi tập kết vào vị trí chiến đấu. Đến 1 giờ sáng, có máy bay trực thăng và xe quân sự của địch vào trung tâm căn cứ, chắc chắn là chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 19-6 (Ngày quân lực Việt Nam Cộng hòa). Đúng 1 giờ 30 phút, đồng chí lệnh cho anh em lặng lẽ tiến thẳng vào khu chỉ huy, nhanh chóng chém gãy cột cờ ngụy quyền và cắm cờ giải phóng vào đó, đồng thời lệnh cho anh em ném hàng loạt thủ pháo, lựu đạn về phía địch.

Trận tập kích căn cứ Dầu Tiếng làm cho Chiến đoàn 33, Sư đoàn 25 ngụy hoang mang tột độ. Ta tiêu diệt 120 tên địch, phá hoại nhiều phương tiện thông tin, phía ta có 2 chiến sĩ bị thương. Riêng đồng chí Thượng tiêu diệt 19 tên và được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba. Tiếp đó, đồng chí cùng Đoàn 429 đặc công tổ chức nhiều trận đánh vào căn cứ Trảng Lớn, Lai Khê, Bà Đen, Cầu Bến Cát, Bình Long, Phước Vĩnh gây cho địch tổn thất nặng nề.

Ngày 26-4-1975, đồng chí Thượng chỉ huy tiểu đoàn đánh chiếm Trung tâm thông tin ngụy suốt 3 ngày liền, làm cho hệ thống radar của địch bị tê liệt hoàn toàn, góp phần chiến thắng của Chiến dịch Hồ Chí Minh. Với những chiến công xuất sắc đó, ngày 6-11-1978, đồng chí Hoàng Văn Thượng vinh dự được Nhà nước tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Năm 1978, đồng chí được điều động về Cao Bằng công tác và kinh qua những chức vụ quan trọng. Năm 1986, đồng chí giữ chức Phó chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh. Năm 2004 là Ủy viên Ban Thường vụ, Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh. Đến năm 2007, đồng chí nghỉ hưu theo chế độ. 

Là đảng viên, suốt đời binh nghiệp, Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Hoàng Văn Thượng đã có nhiều cống hiến lớn cho sự nghiệp cách mạng của Đảng; là Tỉnh ủy viên khóa XII, khóa XIII, đại biểu Quốc hội khóa VIII Khi nghỉ hưu, đồng chí là Chủ tịch Hội Cựu chiến binh tỉnh, đại biểu Quốc hội khóa XIII. 

Tham gia chương trình "Về nơi khởi nguồn" do Báo Quân đội nhân dân phối hợp với Bộ CHQS tỉnh Cao Bằng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng và huyện Nguyên Bình tổ chức ngày 15-8, Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Hoàng Văn Thượng chia sẻ những câu chuyện chiến đấu của mình với mong muốn các bạn trẻ phần nào hiểu rằng, để cuộc sống hòa bình hôm nay là bao nhiêu xương máu của cha anh đã đổ trên các chiến trường. Tuổi trẻ cả nước nói chung và tuổi trẻ Cao Bằng quê hương ông nói riêng, nhất là thanh niên quân đội sẽ tiếp tục phát huy truyền thống, xây dựng quê hương, quân đội vững mạnh, trở thành người chủ đích thực, bảo vệ thành quả cách mạng mà thế hệ trước đã xây dựng; mãi mãi xứng danh Bộ đội Cụ Hồ, được  Đảng và nhân dân tin yêu.

BÍCH TRANG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Phóng sự Điều tra xem các tin, bài liên quan.