QĐND - Đầu tháng 10 tới đây, tại Cao Bằng sẽ diễn ra các sự kiện lớn: Công bố Quyết định thành lập thành phố Cao Bằng; Quyết định Khu dich tích lịch sử Pác Bó được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt; Quyết định tặng Đảng bộ và nhân dân thị xã Cao Bằng Huân chương Lao động hạng nhất; nhận cờ đăng cai chương trình du lịch “Qua những miền di sản Việt Bắc”... những tin vui đến Cao Bằng dồn dập, lòng người nao nức chờ mong.

Nhiệt huyết lòng dân

Tôi đi xe giường nằm lên Cao Bằng bỗng nhớ câu ca “Nàng về nuôi cái cùng con/ Để anh đi trảy nước non Cao Bằng”. Ấy là chuyện xưa, giờ Cao Bằng chỉ cách Hà Nội có một đêm ngủ xe. Tinh mơ gà gáy, mở mắt ra đã thấy núi non trùng điệp, sông Bằng cuộn chảy... Đài phát thanh phường réo rắt những bài “tỉnh ca” mang âm hưởng giai điệu hát then càng làm hoàn hảo thêm cho một buổi sáng trong mát tiết thu.

Từ lâu, bầu nhiệt huyết, lòng thủy chung, truyền thống cách mạng, truyền thống yêu nước của cha ông đã thấm đẫm trong lòng người Cao Bằng. Mảnh đất nơi biên thùy đã nuôi dưỡng cách mạng, nuôi dưỡng quân đội, nuôi dưỡng những chiến công rực rỡ trong thời đại Hồ Chí Minh. Đi trên mảnh đất Cao Bằng, người ta bỗng thấy mình phải sống xứng đáng hơn với truyền thống cách mạng. Cảm xúc ấy càng nhân lên trong tôi khi nghe đồng chí Lưu Quang Minh, Chủ tịch UBND thị xã Cao Bằng, nói: “Nhiều phong trào xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng nếp sống văn minh của thị xã Cao Bằng từ xưa đến nay đều thành công là nhờ có tinh thần cách mạng của con người Cao Bằng”.

Du khách bên suối Lê Nin (Pác Bó).  Ảnh: Minh Trường.

Chúng tôi đã chứng kiến những con đường mới mở, tất cả đều do người dân hiến của, hiến công để làm đẹp thị xã. Trong phong trào “400 ngày đêm xây dựng thị xã Cao Bằng trở thành thành phố” đã có hàng trăm ki-lô-mét đường được xây dựng bằng phương thức “Nhà nước và nhân dân cùng làm” với cách thức: Người dân hiến đất, đóng góp ngày công lao động còn Nhà nước cung cấp xi măng, vật liệu xây dựng. Qua đó thị xã đã giao cho phường, xã làm chủ đầu tư tổ chức cho các tổ dân phố, cụm dân cư trực tiếp thi công và giám sát thi công. Ngay sau khi phong trào được phát động đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của người dân. Đợt một có 72 tuyến ngõ xóm được nâng cấp, đợt hai đang được triển khai cũng có thêm 111 tuyến nữa được đăng ký tham gia. Ở nhiều phường, xã công nhân viên chức đã tình nguyện đóng góp ngày công và kinh phí để ủng hộ phong trào. Vui hơn nữa, chính phong trào đã tạo ra nền nếp nghiêm chỉnh chấp hành quy chế quản lý mỹ quan đô thị, cùng thi đua làm đẹp công sở, làm đẹp cho thành phố. Song song với phong trào “400 ngày đêm xây dựng thị xã Cao Bằng trở thành thành phố” còn có “Phong trào thực hiện nếp sống văn minh nơi đô thị”. Hiệu quả của hai phong trào trên được thể hiện qua việc nhiều thiết chế văn hóa được xây dựng và duy trì khang trang sạch đẹp, những nét văn hóa thanh lịch đã được phổ biến. Người dân thị xã tự giác làm đẹp phố phường và mộc mạc nhắc nhau “ta làm đẹp cho ta”. Ý thức xây dựng của người dân là nguyên nhân sâu xa của những thắng lợi. Đồng chí Lưu Quang Minh nhận xét: “Qua phong trào này trách nhiệm cộng đồng đã được thể hiện ở mức cao, tạo nên gương mặt sáng đẹp cho thị xã”.

Về nơi cội nguồn cách mạng

Tới Cao Bằng, sẽ thật thiếu sót nếu không một lần đến thăm di tích đặc biệt Pác Bó (thuộc xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng). Mùa xuân năm 1941, sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, Bác Hồ đã trở về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Người đã chọn Pác Bó làm điểm dừng chân đầu tiên để xây dựng căn cứ cách mạng, và từ đây cách mạng Việt Nam vươn tới những thắng lợi vinh quang. Lẽ ấy Pác Bó được gọi là "cội nguồn cách mạng", là "hang mở nước". Ngày 10-5-2012, cùng với 12 di tích khác trên cả nước, Pác Bó đã được Thủ tướng Chính phủ Quyết định xếp hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt (đợt 2). Từ ý nghĩa lớn lao ấy, lòng tôi ngập tràn cảm xúc khi đặt chân đến đất thiêng Hà Quảng. Vẫn còn đây như có hình bóng Bác ngồi bàn đá chông chênh bên suối Lê-nin, núi Các Mác dịch lịch sử Đảng cộng sản Liên Xô truyền bá vào Việt Nam; vẫn còn đây suối nguồn nguyên khiết cuồn cuộn đổ về xuôi tắm mát ruộng đồng và nuôi dưỡng tâm hồn người cách mạng. Chúng tôi may mắn được ông Nông Văn Chu, một người dân ở thị trấn Hà Quảng làm hướng dẫn viên du lịch tình nguyện. Ông Chu năm nay đã ngoài 70 tuổi, cho biết: “Mỗi người dân Hà Quảng nói riêng và Cao Bằng nói chung đều tự hào quê hương mình có hang Pác Bó. Từ trong đáy lòng mỗi người đều ý thức việc gìn giữ di tích thiêng liêng trên quê hương mình”. Ông Chu mỗi tuần đều đạp xe vào khu di tích làm những công việc lặt vặt, như: Nhặt cái rác, uốn cái cây, tiện chân thì giới thiệu cho du khách về những địa điểm tham quan trong khu di tích. Ông Chu vui vẻ, tự tin dẫn chúng tôi vào hang Pác Bó. Ông vỗ vỗ vào từng phiến đá nói chắc đinh: “Bác Hồ đã từng ngồi ở đây”.

Ông Nông Văn Chu "hướng dẫn viên tình nguyện" trong Khu di tích Pác Bó. Ảnh: Đông Hà.

Ông Nông Văn Chu có một niềm hạnh phúc, tôi tạm gọi đại ý là “đi tìm hơi ấm của Bác”. Trong mắt ông, mỗi phiến đá, mỗi ngọn cây nơi nào cũng có hình ảnh của Bác. Và ở vùng đất thiêng này, lòng người vẫn sắt son thủy chung với cách mạng như buổi ban đầu, nên Pác Bó, và cả Cao Bằng còn có rất nhiều người như ông Chu! Đồng chí Nhan Thị Minh Thi, Phó giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng mỗi khi nhắc đến Bác Hồ, lại lặng đi một chút để nén xúc động. Chị nói: “Pác Bó đã trở thành Di tích Quốc gia đặc biệt rồi, chúng tôi đang lo lắng làm thế nào cho Pác Bó xứng tầm hơn nữa”. Tôi hiểu lòng chị và người dân nơi đây khi thay mặt cả nước giữ gìn Di tích đặc biệt này. Tự hào lớn, mà trách nhiệm giữ gìn Pác Bó trước nhân dân cả nước cũng rất nặng nề.

Trong tỉnh Cao Bằng có khoảng 100 di tích lịch sử liên quan đến quãng thời gian hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Từ lâu nay, đây là những địa chỉ để nhân dân trong tỉnh và du khách tham quan về nguồn, học tập, nghiên cứu và giáo dục truyền thống. Nói giáo dục truyền thống thì rất dễ, nhưng bắt tay vào mới thấy khó. Khó ở chỗ phải kết hợp giữa hoạt động vui chơi giải trí, du lịch với công tác giáo dục truyền thống cách mạng. Đồng chí Đàm Viết Hà, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, cho biết: “Nhiều năm qua, các cơ quan ban ngành của tỉnh đều rất chú trọng tới công tác giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Hiệu quả của công tác này thể hiện ngay trong những phong trào xây dựng quê hương. Người dân tự nguyện và nhiệt tình tham gia các phong trào, thể hiện ý chí và quyết tâm cách mạng cao. Các đơn vị cơ sở đều có hoạt động lồng ghép công tác giáo dục truyền thống cách mạng, truyền thống địa phương của ban, ngành, đơn vị mình theo một cách phù hợp nhất với các di tích lịch sử”. Đồng chí Đàm Viết Hà kể thêm với tôi: “Ý thức của thanh niên bây giờ tốt lắm, đôi khi mình nghe họ nói mà cảm động. Anh em thường bảo nhau thời xưa kháng chiến, khó khăn trăm bề vậy mà các cụ, các ông còn làm được, nay chúng ta có điều kiện, đất nước lại hòa bình, phát triển, chẳng lẽ lại để thua kém ngày xưa hay sao?”.

Qua sử sách, qua lời kể, qua những người tôi gặp, tôi thấy rõ một điều: Người Cao Bằng luôn chất phác và độ lượng, tin yêu con người, hướng về những điều tốt đẹp. Người Cao Bằng thời nào cũng rực lên màu hồng tươi cách mạng trong lòng.

Lê Đông Hà