Linh thiêng ngày đón các anh về!

QĐND Online - Chiến tranh đã lùi xa, nhưng vẫn còn đó những bà mẹ cả đời luôn canh cánh trong lòng tâm nguyện tìm thấy hài cốt của con mình. Còn đó những cựu chiến binh, những người vợ, người con miệt mài lần tìm, chắp nhặt những thông tin để tiếp tục hành trình tìm kiếm không mệt mỏi mong đưa hài cốt đồng đội, chồng, cha về yên nghỉ nơi đất mẹ. Phía sau mỗi cuộc "đoàn tụ", luôn là nước mắt, niềm hạnh phúc vô bờ và cảm giác thiêng liêng dâng trào lên nơi lồng ngực…

Hài cốt của 6 liệt sĩ hy sinh Tết Mậu Thân năm 1968 được đưa về Nghĩa trang liệt sĩ Hòn Dung.

Ra đi từ mùa xuân năm ấy…

Nha Trang, Khánh Hòa mùa khô, cái nắng trở nên vàng ươm, da diết. Trưa ngày 29-7, khi gió bời bời thổi cũng là lúc đoàn tìm kiếm của UBND thành phố Nha Trang tiến hành lần tìm 6 bộ hài cốt của các liệt sĩ hy sinh trong Cuộc tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Giữa nghi ngút khói hương, nét căng thẳng đều hiển hiện trên từng khuôn mặt của những người tìm mộ. Việc tìm kiếm các hài cốt của liệt sĩ hôm nay, bắt nguồn từ thông tin mà những cựu chiến binh nghe được từ một người quản trang cũ của nghĩa trang Xóm Gò, thôn Xuân Ngọc, xã Vĩnh Ngọc. Trong không khí trầm mặc, ông Trần Ty xúc động hồi tưởng: “Vào ngày mùng 6 Tết Mậu Thân 1968, một chiếc xe bịt bùng của chế độ Ngụy quyền chở 7 thi thể đến nghĩa trang và giao cho cha con tôi chôn cất. Khi đó được biết đây chính là những chiến sỹ vừa bị địch bắn tại ngã ba Bưu Điện (nay là đường Lê Lợi, TP. Nha Trang) và thuộc Tiểu đoàn 7, Trung đoàn Sao Thủy. Tất cả những thi thể này được chôn ở 7 ngôi mộ cùng một hàng. Cách đây 6 năm, có một gia đình đã nhờ nhà ngoại cảm đến đây tìm kiếm và đem bộ hài cốt của 1 nữ liệt sĩ về quê an táng. Lúc khai quật, mộ phần này còn nguyên bộ tóc dài và 2 chiếc kẹp tóc. 44 năm chôn cất các anh là 44 năm tôi bị ám ảnh bởi sự kiện năm ấy. Cầu mong các anh nơi chín suối hiển linh để có ngày được về nằm cùng đồng đội nơi nghĩa trang".

Trước khi đoàn quy tập tiến hành khai quật, tìm kiếm, các thủ tục được làm theo đúng nghi lễ của người Việt. Trong giờ phút ấy, có một sự kiện khiến cho những người có mặt không khỏi thắc mắc. Không biết đó là sự tình cờ hay một yếu tố tâm linh khó lý giải, nhưng lúc thắp hương để làm lễ tìm kiếm, khi ai đó lầm rầm khấn "Mong các anh phù hộ cho đoàn sớm tìm được các anh" thì bất chợt một cây hương xoay ngang nằm theo đúng chiều của dãy mộ sau đó tìm được. Đoàn tìm kiếm lặng lẽ, khẩn trương khai quật theo địa điểm mà ông Ty chỉ dẫn. Tuy nhiên, hơn 1 tiếng đồng hồ, sự tìm kiếm chưa có kết quả. Giữa lúc mất phương hướng, một người có kinh nghiệm nhiều lần tìm mộ bất giác lên tiếng: "Hãy đào ngay nơi cây hương quay ngang vì đứng ở đây tự nhiên tôi có cảm giác lâng lâng khác thường lắm". Thật hiển linh, vừa đào xuống chưa tới 1m đất, một túi ni lông bó tròn hiện ra. Bên trong là dây thắt lưng bộ đội, bút máy, cúc áo, quai dép cao su… Tất cả reo lên sung sướng. Không khí vừa rộn ràng nhưng rồi lại chợt trùng xuống đến lạ. Chẳng ai nói với ai một lời, họ âm thầm lần tìm những kỹ vật, những mảnh hài cốt còn sót lại của người dưới mộ sau năm tháng nằm lạnh lẽo. Trong đoàn tìm kiếm, giữa những người còn trẻ tuổi, người ta nhận thấy có 3 người đàn ông, mái đầu đã bạc. Họ lặng lẽ ngồi bên bộ hài cốt vừa tìm được với cảm xúc bùi ngùi khó tả. Hỏi ra mới biết, đó chính là 3 cựu chiến binh Cao Xuân Lự, Đào Quang Vinh, Lê Đăng Trí - những người từng chiến đấu cùng thời tại mặt trận Khánh Hòa, Phú Yên với 6 liệt sĩ đã hy sinh.

Cả đoàn hăm hở liên tục tìm kiếm trong 3 tiếng đồng hồ. Cuối cùng, những bộ hài cốt còn lại đã tìm thấy. Các bộ hài cốt nằm thành 1 hàng, cách nhau 1m đều tăm tắp. Tiếng xụt xùi xen cứ khắc khoải buông trong buổi chiều tàn giữa nơi nghĩa trang cũ thăm thẳm, hoang lạnh.

Cựu chiến binh Đào Quang Vinh, Cao Xuân Lự bên hài cốt đồng đội.

Trở về từ Trường Sa

Trong buổi chiều hôm ấy, ngoài sự trở về của 6 liệt sĩ hy sinh năm 1968, chúng tôi còn được chứng kiến một cuộc "đoàn tụ" khác, cuộc "đoàn tụ" của một liệt sĩ vừa trở về từ Trường Sa. Đúng 19 giờ ngày 29-7, hài cốt liệt sĩ Đỗ Khánh Hưng hy sinh tại Trường Sa được cán bộ chiến sĩ Vùng 4 Hải quân đưa về Nghĩa trang liệt sĩ Hòn Dung để an táng. Thấy con, bà Nguyễn Thị Chua (59 tuổi, mẹ liệt sĩ Hưng) ôm chầm lấy hài cốt được phủ cờ Tổ quốc mà khóc nấc lên từng đợt. Trong dòng thương nhớ, bà ngẹn ngào nói: "Hưng ơi, đã về với mẹ rồi hả con! Con nói chỉ đi ra đảo làm nhiệm vụ 1 năm, sao giờ con mới trở về. Ngày con lên đường làm nhiệm vụ, con đã dặn với mẹ rằng, khi nào con trở về đất liền, mẹ hãy vào tận nơi để đón con và nhớ đem theo ít tiền lẻ để khao anh em, vì lính Trường Sa nghèo lắm!…".

Gia đình liệt sĩ Đỗ Khánh Hưng bên anh trong ngày trở về.

 Đứng bên cạnh vợ, người cha Đỗ Xuân Trường (67 tuổi) với mái tóc hoa tiêu, đôi kinh cận dày cộp im lặng không nói một lời, chỉ ngậm ngùi đưa tay vuốt nhẹ lên di ảnh con. Qua ánh mắt, cử chỉ của ông, chúng tôi cảm thấy một nỗi niềm tiếc thương đến tột cùng đang âm ỷ cháy trong ông. Có lẽ vì cũng là người lính, với ý chí kiên trung nên mọi nỗi đau đều được ông nén chặt trong lòng. Qua lời kể của người cha, chúng tôi biết, liệt sĩ Đỗ Khánh Hưng, sinh năm 1978, tại phường Vĩnh Hòa, TP. Nha Trang trong một gia đình có nhiều thế hệ tham gia quân đội. Hưng nhập ngũ năm 2003 và sau gần 2 năm huấn luyện, anh đã xung phong ra làm nhiệm vụ tại đảo Sơn Ca. Trong một lần làm nhiệm vụ, không quản ngại khó khăn vất vả, trước sóng gió Trường Sa, anh đã xả thân cứu hàng hóa bị gặp sự cố rơi xuống biển. Anh hy sinh anh dũng ở tuổi 25, cái tuổi đẹp nhất của đời người. Anh ra đi để lại bao hoài vọng. Để lại cha mẹ già và cả một tình yêu vừa chớm nở. Mối tình đẹp với bao ước hẹn của anh và cô thiếu nữ đảo Bình Ba qua những cánh thư bây giờ không thể viết tiếp. Trong thời chiến và ngay cả thời bình vẫn có những người chiến sỹ ngã xuống vì sự bình yên của Tổ quốc. Máu thịt của các anh thấm sâu vào đất, hòa tan vào sóng biển để xây dựng biển đảo thiêng liêng, khẳng định chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Sự hy sinh anh dũng của liệt sĩ Đỗ Khánh Hưng chính là sự khẳng định sức mạnh, cùng ý chí quật cường của người lính trên vùng biên hải.

Thắp nén tâm hương

Đêm trên nghĩa trang Hòn Dung buông xuống thật nhanh. Giữa không gian tĩnh lặng, nghi ngút hương trầm, 6 bộ hài cốt của các chiến sỹ hy sinh năm 1968 và hài cốt của liệt sĩ Đỗ Khánh Hưng được phủ cờ đỏ sao vàng nằm trang trọng dưới bàn thờ Tổ quốc. Họ, những con người của 2 thế hệ nằm đó như một niềm tự hào của đất nước. Sự anh dung hy sinh của người lính trong thời chiến và thời bình là minh chứng cho mạch nguồn tiếp nối của lòng yêu nước luôn chảy trong huyết quản của con dân đất Việt. Trong không khí trầm hùng, Thiếu úy Nguyễn Thái Quang (Học viện Hải quân) vừa là đồng đội vừa là người em kết nghĩa với liệt sĩ Đỗ Khánh Hưng bồi hồi, xúc động: “Cảm ơn sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đã đưa anh tôi trở về bên gia đình để gia quyến có thể ngày ngày nhang khói. Cầu mong cho anh được an giấc ngàn thu. Trước vong linh của anh, chúng tôi nguyện sẽ tiếp bước truyền thống yêu nước và sự anh dũng của những người như anh”. Nghe những lời tâm sự đầy xúc cảm của chàng sĩ quan trẻ, chúng tôi bất chợt nhớ về tâm tư của người cựu binh già Cao Xuân Lự: “Hôm nay, tìm được 6 bộ hài cốt liệt sĩ, đưa các anh trở về nằm cùng  đồng đội, chúng tôi cảm thấy mãn nguyện. Mong rằng, rồi mai nay chúng ta sẽ tiếp tục tìm kiếm và quy tập được nhiều hơn nữa những anh hùng liệt sĩ đang còn nằm hiu quạnh nơi rừng sâu, hoang vắng. Sức khỏe không được tốt, song những cựu chiến binh chúng tôi sẽ còn lên đường tìm kiếm khi có một chút thông tin về mộ phần của các đồng đội”. Những tình cảm và việc làm của anh Quang, ông Lự, ông Tỵ, ông Long …và cả của UBND TP. Nha Trang chính là những nén tâm nhang chứa chan lòng biết ơn và cả niềm tiếc thương vô hạn đối với những chiến sĩ đã hy sinh thân mình vì nước mà xác thân còn vùi sâu dưới nước lạnh, cỏ hoang.

Đoàn tìm kiếm đang tiến hành khai quật hài cốt.

Sẽ chẳng thể nào nói hết được nỗi bi tráng của những người lính nằm xuống cho sự yên bình của Tổ quốc. Dù vẫn còn hàng ngàn liệt sĩ nằm lại nơi lòng đất sâu, song cứ mỗi lần đưa được các anh trở về với quê hương với đồng đội, chúng ta lại cảm thấy lòng bớt phần nặng trĩu. Đứng giữa nghĩa trang Hòn Dung nhìn theo ánh đèn thành phố, bất chợt chúng tôi nhớ về những câu thơ: “Con đã về, Đất Mẹ mến yêu ơi/Dẫu mãi mãi thiếu tháng ngày-tên tuổi/ Dẫu mãi mãi là hoa bên bờ suối/ Ngủ trong dáng Mẹ hiền, con mãi ngát thơm…”.

Chiều 31-7, tại Nghĩa trang liệt sĩ Hòn Dung, UBND Khánh Hòa long trọng tổ chức lễ truy điệu và an táng cho 6 liệt sĩ đã hy sinh Tết Mậu Thân năm 1968. Trước đó ngày 30-7, cũng tại Nghĩa trang liệt sĩ Hòn Dung, chính quyền địa phương và gia đình liệt sĩ Đỗ Khánh Hưng cũng đã làm lễ an táng cho liệt sĩ.