QĐND - Hàng trăm héc-ta rừng giao khoán cho hộ và nhóm hộ ở xã Ea Mdroh, huyện Cư M’gar (Đắc Lắc) chăm sóc, bảo vệ đã bị phá trắng và biến thành rẫy trồng cây ngắn ngày, cây công nghiệp. Và không ai khác, chính người nhận khoán rừng là “lâm tặc”. Tình trạng này xảy ra trong thời gian dài, nhưng việc xử lý của cơ quan chức năng và chính quyền địa phương không nghiêm.

Rừng giao cho nhóm hộ La Vi Hùng đang bị đốn hạ ngày 8-7.

 

Ea Mdroh vốn là vùng căn cứ cách mạng, thuộc diện vùng sâu, vùng xa của huyện Cư M’gar, nay là một trong những xã còn nhiều khó khăn. Hiện toàn xã có 1.584 hộ với 7.636 nhân khẩu, trong đó có tới 800 hộ nghèo và 150 hộ cận nghèo. Bình quân diện tích đất canh tác 1,5ha/hộ. Do đất đai không được màu mỡ, tập quán canh tác của đồng bào dân tộc thiểu số (hiện chiếm 76% dân số) còn lạc hậu, nên thu nhập bình quân trên 1ha đất canh tác thấp. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn tới tỷ lệ hộ nghèo ở Ea Mdroh cao.

Nhằm tạo thêm việc làm, tăng thu nhập và hạn chế nạn phá rừng làm nương rẫy, đầu năm 2008, UBND huyện Cư M’gar triển khai việc giao đất, giao rừng cho hộ và nhóm hộ ở xã Ea Mdroh quản lý và bảo vệ, trong đó ưu tiên hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số và những hộ sống liền kề với rừng. Toàn xã có 84 hộ được giao quản lý, chăm sóc và bảo vệ 692ha rừng và đất lâm nghiệp, bình quân mỗi hộ nhận quản lý bảo vệ 8,2ha.

Việc giao khoán quản lý, bảo vệ rừng triển khai tại xã Ea Mdroh được thực hiện theo Thông tư 38/2007/TT-BNN, ngày 25-4-2007 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Trong đó, trách nhiệm và quyền lợi của hộ và nhóm hộ nhận quản lý bảo vệ rừng và đất lâm nghiệp được quy định rất cụ thể. Tại Quyết định số 531/QĐ-UB ngày 14-3-2008 của UBND huyện Cư M’gar do Phó chủ tịch Trương Văn Chỉ ký về việc giao đất rừng cho các nhóm hộ trú tại buôn Ea Mdroh, xã Ea Mdroh quản lý bảo vệ 29,7ha rừng sản xuất tại lô b1, khoảnh 4, tiểu khu 564 xã Ea Mdroh, nêu rõ: “... Có trách nhiệm thực hiện việc quản lý, bảo vệ, phát triển rừng và đất rừng được giao đúng ranh giới, đúng mục đích theo các quy định của Nhà nước. Bảo tồn và phát triển vốn rừng được giao, thực hiện các biện pháp tái tạo rừng. Trong thời gian sử dụng rừng và đất rừng, chủ rừng sử dụng không đúng mục đích, thiếu trách nhiệm quản lý bảo vệ rừng, Nhà nước sẽ thu hồi rừng và đất rừng, truy tố trách nhiệm tùy theo mức độ vi phạm”.

Thế nhưng, ngay sau khi được nhận khoán, hầu hết các nhóm hộ tại xã Ea Mdroh đã tự ý chặt phá rừng, chuyển đổi nhiều diện tích rừng và đất rừng sang sản xuất nông nghiệp. Trước khi giao khoán, trong tổng số 692ha, có 146,8ha rừng bán thường xanh trung bình, trữ lượng gỗ 108m3/ha; 81ha rừng khộp trung bình, trữ lượng gỗ 76m3/ha; còn lại là rừng khộp xen le. Thế nhưng, theo kiểm kê rừng và đất rừng của địa chính xã Ea Mdroh đầu năm 2011, có hơn 150ha rừng giao khoán bị chặt phá chuyển sang trồng bắp, đậu, mía và điều. Trong đó, điểm nóng phá rừng là thôn 20. Cả thôn có 42 hộ nhận khoán thì cả 42 hộ đều có hành vi chặt phá rừng làm nương rẫy. Điển hình các nhóm hộ Đinh Văn Hà, Bùi Văn Sinh, Hoàng Văn Páo, Hà Văn Bình, Lương Văn Vinh, mỗi nhóm được giao quản lý bảo vệ hơn 20ha rừng, thì hiện hơn một nửa diện tích rừng giao khoán đã bị chuyển đổi mục đích sang sản xuất nông nghiệp. Tại các buôn Chua, Ea Mdroh, thôn 1 và thôn 2, tình trạng cũng xảy ra tương tự, nhưng mức độ rừng bị tàn phá không nghiêm trọng như thôn 20.

Ngày 8-7, làm việc với chúng tôi, ông Lê Văn Hậu, quyền Chủ tịch UBND xã Ea Mdroh khẳng định: “Tình trạng bà con được nhận khoán quản lý bảo vệ rừng nhưng tự ý phá rừng chuyển đổi mục đích sang sản xuất nông nghiệp xảy ra từ năm 2008 đến nay. Năm nào cán bộ kiểm lâm địa bàn, chính quyền xã cũng phản ánh lên huyện. Và mới đây, UBND huyện Cư M’gar đã có Quyết định số 306 thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, tiến hành kiểm tra tình trạng rừng giao khoán bị tàn phá tại xã Ea Mdroh, nhưng hiện chưa đưa ra biện pháp xử lý cụ thể nào”. Cũng theo phản ánh của ông Lê Văn Hậu, nguyên nhân chính xảy ra tình trạng người dân phá rừng nhận khoán là do nhu cầu về đất sản xuất của bà con. Mặt khác, do cơ quan chức năng không kiểm tra, xử lý, ngăn chặn kịp thời.

Ông Nguyễn Duy Kháng, cán bộ địa chính xã Ea Mdroh bức xúc: “Năm nào địa chính xã cũng kiểm kê, làm báo cáo thực trạng rừng nhận khoán bị tàn phá, nhưng không có cơ quan chức năng nào đứng ra ngăn chặn, xử lý. Địa chính xã cũng chỉ báo cáo và kiến nghị chứ không có thẩm quyền xử phạt. Với thực trạng rừng bị tàn phá như hiện nay, nếu làm nghiêm theo quy định của pháp luật thì cần phải khởi tố những chủ rừng phá rừng trên quy mô lớn, phá rừng có tổ chức”.

Qua tìm hiểu thực tế, chúng tôi nhận thấy, phần lớn diện tích rừng giao khoán đã bị "cạo trọc", thay vào đó là rẫy trồng bắp, sắn. Rừng giao cho nhóm hộ Ngô Thị Phú, diện tích 22,8ha; Y Biên, diện tích 21ha; Nguyễn Mậu Đồng, diện tích 22,8ha hầu như đã bị phá trắng. Ngay thời điểm chúng tôi có mặt tại Tiểu khu 564, rừng giao cho nhóm hộ La Vi Hùng, với diện tích 25,5ha đang bị đốn hạ, những cây gỗ non của rừng khộp có đường kính gốc từ 5cm đến 7cm đã bị đốn hạ, chất đống. Một khoảnh đất trống rộng lớn chuẩn bị được chủ rừng cày xới để trồng bắp, đậu đỗ.

Chủ rừng thành "lâm tặc" đã lây lan sang các huyện Ea Súp và Ea H’leo, với hàng nghìn héc-ta rừng giao khoán đã biến thành nương rẫy. Điều đáng nói là, hầu như chính quyền từ xã đến huyện và cả kiểm lâm cơ sở chưa đưa ra biện pháp ngăn chặn hữu hiệu nào, chưa có động thái xử lý kiên quyết. Chúng tôi kiến nghị, chính quyền tỉnh Đắc Lắc, mà nhất là Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đắc Lắc cần phải vào cuộc, để cứu lấy những cánh rừng giao khoán đang bị chính chủ rừng “bức tử”. 

Bài và ảnh: Kiều Bình Định