(Tiếp theo và hết)

QĐND - Trong những câu chuyện kể về truyền thống của quê hương những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp, cán bộ, nhân dân xã Định Biên luôn tự hào nhắc đến địa danh chùa Linh Chà, ở thôn Làng Quặng, nơi diễn ra cuộc gặp của Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đồng chí Nguyễn Chí Thanh, Thiếu tướng Văn Tiến Dũng vào cuối tháng 2-1952. Cuộc gặp đã bàn và đưa ra những quyết định quan trọng, đặc biệt là việc chỉnh huấn chính trị, góp phần xây dựng, tăng cường sức mạnh chính trị tinh thần của quân đội và LLVT.

Một buổi sáng cuối tháng 2-1952, tại chùa Linh Chà, đột nhiên xuất hiện 4 con ngựa, buộc dưới gốc cây phía sau chùa. Những người đi ngựa đến đây gồm: Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng Tư lệnh Quân đội kiêm Bí thư Tổng Quân ủy; đồng chí Nguyễn Chí Thanh, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (TCCT), Phó bí thư Tổng Quân ủy và Thiếu tướng Văn Tiến Dũng, Đại đoàn trưởng kiêm Chính ủy Đại đoàn 320.

Công nhân chuẩn bị in Báo Quân đội nhân dân tại nhà in ở Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp. Ảnh tư liệu

Sự kiện này được ông Ma Công Điền chứng kiến, thu thập thêm tư liệu và ghi lại: Cuộc gặp của Bác Hồ với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đồng chí Nguyễn Chí Thanh, Thiếu tướng Văn Tiến Dũng ở chùa Linh Chà diễn ra sau Chiến dịch Hòa Bình. Cuộc gặp đồng thời cũng là buổi họp do Bác Hồ chủ trì bàn về vấn đề cách mạng, về chỉnh huấn quân đội. Sau đó một ngày, thông tin về cuộc gặp bị lộ, thực dân Pháp đã đến phá chùa và lùng sục tìm bắt cán bộ cách mạng ở nhiều cánh rừng của xã. Nhưng được sự đùm bọc của nhân dân và sự chủ động cảnh giới, ngụy trang, phòng ngừa của các đơn vị quân đội, nên các cơ sở cách mạng của TCCT trên địa bàn xã Định Biên vẫn bảo đảm bí mật, an toàn.

Ông Hoàng Văn Luận, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Định Biên giải thích với chúng tôi: Lúc đó, ông Ma Công Điền là Bí thư Chi bộ xã kiêm chỉ huy lực lượng dân quân xã Định Biên, nhận được thông tin có cán bộ Trung ương đến địa phương để bàn chuyện cách mạng. Ông Điền liền cử chiến sĩ cảnh giới các ngả đường, cử hai đồng chí dẫn đường cho cán bộ. Tuy nhiên, vị cán bộ Trung ương lại không đi theo con đường chính mà xã dự kiến. Chỉ khi dân quân thông báo, có 4 con ngựa ở chùa Linh Chà, ông Điền mới biết người cán bộ Trung ương đó chính là Bác Hồ. Cùng đi với Bác đến chùa Linh Chà theo đường rừng từ xã Đồng Thịnh sang có Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đồng chí Nguyễn Chí Thanh đi từ thôn Thâm Tắng tới. Thiếu tướng Văn Tiến Dũng đi từ hướng thôn Khau Lầu đến.

Buổi gặp hôm đó, Thiếu tướng Văn Tiến Dũng báo cáo với Bác về tình hình tư tưởng cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn 320 sau Chiến dịch Hòa Bình. Đồng chí Nguyễn Chí Thanh báo cáo với Bác những nội dung cần rút kinh nghiệm hoạt động chỉ đạo, tiến hành CTĐ, CTCT của các đơn vị quân đội trong thời gian qua, đặc biệt là trong các chiến dịch lớn.

Tư liệu lịch sử của TCCT và cuốn Lịch sử kháng chiến chống xâm lược và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc huyện Định Hóa (Thái Nguyên) đã ghi lại nội dung báo cáo của đồng chí Nguyễn Chí Thanh với Bác rất cụ thể, ngắn gọn, mang tính khái quát cao: “Hoạt động CTĐ, CTCT trong các chiến dịch có ưu điểm đã quán triệt được nhiệm vụ, nắm vững chủ trương, phương châm, tư tưởng chỉ đạo tác chiến chiến dịch, kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị chiến đấu cả hướng chính, hướng phối hợp tổ chức hoạt động, bảo đảm sự lãnh đạo liên tục, bền bỉ trong chiến đấu, tập trung vào trận đánh mở đầu thời điểm khó khăn ác liệt. Trong hoạt động CTĐ, CTCT đã coi trọng cả công tác tư tưởng, xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu, động viên cổ vũ chiến trường, kịp thời kết hợp chặt chẽ với công tác củng cố kiện toàn tổ chức lãnh đạo, chỉ huy trong các đơn vị. Các mặt dân vận, địch vận, công tác chính sách trong chiến đấu, duy trì kỷ luật chiến trường, bảo đảm bí mật, an toàn trong chiến dịch đều được tiến hành tích cực. Các đơn vị làm nhiệm vụ chốt chặn, kiên cường chiến đấu có hiệu quả”.

Trên cương vị Chủ nhiệm TCCT, đồng thời là Chính ủy kiêm Chủ nhiệm Chính trị Chiến dịch Hòa Bình, đồng chí Nguyễn Chí Thanh đã báo cáo với Bác những điểm tồn tại chính của hoạt động CTĐ, CTCT trong chiến dịch (theo cuốn Lịch sử TCCT Quân đội nhân dân Việt Nam, tập 1): Dù ta giành thắng lợi lớn trong Chiến dịch Hòa Bình, nhưng công tác lãnh đạo, chỉ đạo hướng dẫn kiểm tra, tổ chức hoạt động CTĐ, CTCT cũng còn nhiều hạn chế. Điển hình như, các đơn vị chưa làm thật tốt công tác tư tưởng đối với cán bộ; sự kết hợp công tác tư tưởng và công tác tổ chức chưa thật sự chặt chẽ, nên cán bộ vẫn còn có đồng chí mắc bệnh chủ quan, đơn giản, chấp hành mệnh lệnh chưa nghiêm, ý thức tổ chức kỷ luật còn lỏng lẻo.

Từ tình hình thực tế đó, trong cuộc gặp, đồng chí Nguyễn Chí Thanh đã tham mưu với Đảng, với Bác Hồ, Tổng Quân ủy, Tổng tư lệnh về việc chỉnh quân theo đúng tinh thần Hội nghị cán bộ chủ chốt cơ quan TCCT diễn ra ngày 21 và 22-2-1952. Tại hội nghị này của TCCT, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi, đánh giá thẳng thắn những mặt làm được và chưa làm được, nguyên nhân và biện pháp khắc phục trong thực hiện nhiệm vụ của công tác chính trị ở các chiến dịch; đi sâu, bàn kỹ về việc giáo dục chính trị trong quân đội; về công tác lãnh đạo tư tưởng, động viên chính trị; về giữ bí mật trên đường hành quân và nơi trú quân… Các đại biểu đã thống nhất: Nhằm nâng cao hơn nữa bản chất cách mạng, trình độ chính trị của LLVT; khắc phục những lệch lạc trong nhận thức, tư tưởng của cán bộ, đảng viên thời gian vừa qua, đề nghị Tổng Quân ủy nhất trí để TCCT hướng dẫn và tiến hành chỉnh huấn chính trị trong toàn quân.

Nội dung báo cáo của đồng chí Nguyễn Chí Thanh với Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp hết sức sâu sắc, cụ thể, phù hợp với tình hình thực tế của quân đội, đã được Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp tán thành, ủng hộ. Theo cuốn Lịch sử TCCT Quân đội nhân dân Việt Nam (tập 1),  ngày 16-3-1952 đồng chí Nguyễn Chí Thanh và cơ quan TCCT đã hoàn chỉnh Đề án Chỉnh huấn chính trị của TCCT trình Tổng Quân ủy phê chuẩn. TCCT đã hướng dẫn chỉ đạo toàn quân chỉnh huấn chính trị tập trung vào ba vấn đề cơ bản: Làm rõ tính chất của Quân đội nhân dân Việt Nam; địa vị, tác dụng của CTĐ, CTCT trong bộ đội; làm thế nào để bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng trong bộ đội và phát huy được CTĐ, CTCT.

Hướng dẫn chỉnh huấn chính trị của TCCT yêu cầu: Đảng ủy, cơ quan chính trị các cấp phải làm cho bộ đội nhận thức được quân đội ta do Đảng lãnh đạo, lấy tư tưởng của giai cấp công nhân làm tiêu chuẩn, lấy quảng đại quần chúng nhân dân tham gia làm cơ sở, vì độc lập dân tộc, giải phóng cho nhân dân mà chiến đấu một cách dũng cảm; đồng thời với nội bộ có sự đoàn kết đúng đắn, đối với ngoài có quan hệ tốt, nên được nhân dân yêu mến, giúp đỡ… Vai trò của Đảng trong quân đội là: Đảng lãnh đạo toàn diện quân sự, chính trị, kinh tế. Chính ủy là người đại biểu của Đảng phái vào quân đội, là đại biểu chính quyền tiến hành công tác chính trị trong quân đội, chính ủy có quyền hạn đối với tất cả các mặt công tác trong quân đội. Nhiệm vụ của công tác chính trị phải phù hợp với nhiệm vụ của Đảng, nội dung công tác chính trị phải nhất trí với đường lối của Đảng; công tác chính trị phải đảm bảo sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng trong bộ đội…

Dưới sự chỉ đạo, hướng dẫn sát sao của TCCT, cuộc chỉnh huấn chính trị đầu tiên của quân đội năm 1952 đã thành công lớn. Thông qua chỉnh huấn, các đơn vị LLVT đã nâng cao nhận thức trình độ giác ngộ ý thức dân tộc và ý thức giai cấp cho bộ đội, củng cố ý chí, quyết tâm chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ trong giai đoạn giành thắng lợi quyết định. Ngay sau khi kết thúc đợt chỉnh huấn chính trị, bộ đội khẩn trương chuyển sang học tập 5 môn kỹ thuật, chiến thuật tiến công cứ điểm có binh lực trên dưới một tiểu đoàn địch và chiến thuật vận động đánh quân ứng chiếm lớn, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp và phát huy sức mạnh chiến đấu của quân đội ta trong thực hiện nhiệm vụ chiến lược quân sự. Kết quả chỉnh huấn chính trị là tiền đề, là cơ sở nâng cao sức mạnh tinh thần để quân và dân ta quyết tâm giành thắng lợi trong Chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954, mà đỉnh cao là Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ 1954.

Cuộc gặp đặc biệt của Bác Hồ với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đồng chí Nguyễn Chí Thanh, Thiếu tướng Văn Tiến Dũng tại chùa Linh Chà năm 1952 gắn với sự phát triển của quân đội luôn được Đảng bộ, chính quyền và người dân xã Định Biên tự hào, coi đó là sự kiện lịch sử mang giá trị tinh thần, nhân văn sâu sắc.

Chúng tôi rời Định Biên, nhưng hình ảnh “Đại bản doanh” TCCT dưới những cánh rừng đại ngàn tại ATK Định Hóa vẫn hiện về rõ nét. Ở đó, dấu ấn của những con người bằng xương, bằng thịt với ý chí quật cường, sáng ngời tinh thần cách mạng như vẫn còn in dấu ở từng gốc cây, ngọn cỏ, vạt đồi... Ngày nay, những sự kiện, truyền thống đó được lớp lớp cán bộ, nhân viên, chiến sĩ TCCT tiếp tục phát huy hiệu quả bằng những chương trình hành động phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, đóng góp sức lực, trí tuệ xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Bài và ảnh: MÈ QUANG THẮNG

Kỳ 1: Căn cứ bí mật

 

Kỳ 2: Ký ức Hầm Năm cửa