Chọn đảo làm quê hương
Với hải trình trên con tàu cao tốc, hơn 3 tiếng đồng hồ, chúng tôi đã cách đảo Phú Quý chừng 2 hải lý. Nhìn từ xa, đảo tiền tiêu rực màu huyền hoặc. Tàu cập bến, người mà chúng tôi gặp đầu tiên trên hòn đảo này là Trung tá Đặng Văn Ngạch, Phó chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Phú Quý. Gia đình anh ngụ tại xã Ngũ Phụng, là mô%3ḅt trong những điển hình gắn bó với đảo xa, coi Phú Quý là quê hương thứ hai của mình. Anh Ngạch quê ở xã Đức Ninh, TP Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Tháng 8-1992, tốt nghiê%3ḅp Trường Trung cấp Kỹ thuâ%3ḅt (Tổng cục Kỹ thuâ%3ḅt), anh nhâ%3ḅn nhiê%3ḅm vụ công tác tại Phòng Kỹ thuâ%3ḅt (Bô%3ḅ CHQS tỉnh Bình Thuâ%3ḅn). Giữa năm1994, anh được điều đô%3ḅng về Ban CHQS huyê%3ḅn Phú Quý. Ngày ra đảo, anh mang theo mối tình với cô thiếu nữ cùng quê Huỳnh Thị Kiểm. Ngày ấy, chị Kiểm cũng hy vọng anh công tác ngoài đảo mô%3ḅt thời gian rồi sẽ chuyển vào đất liền. Thế nhưng nhiê%3ḅm vụ bảo đảm kỹ thuâ%3ḅt nơi đảo xa khó khăn, gian khổ, thiếu thốn trăm bề nên thời gian cuốn đi vùn vụt. Ba năm sau, anh chị quyết định tổ chức đám cưới tại quê nhà. Tuần trăng mâ%3ḅt qua mau, sau nhiều đêm thao thức vì sắp phải xa chồng, cuối cùng, chị quyết định khăn gói theo chồng ra đảo. Vợ chồng trẻ ra đảo chẳng có thứ gì ngoài hai bàn tay trắng. Thế rồi, với phương châm lấy ngắn nuôi dài, chị Kiểm bàn với chồng sắm bô%3ḅ nồi nấu rượu lấy bã nuôi heo kết hợp với phát hoang, cải tạo đất trồng rau. Được sự giúp đỡ, đô%3ḅng viên của đơn vị, với đức tính chịu thương, chịu khó, gia đình anh chị cũng từng bước trụ vững nơi đầu sóng. Đến nay, anh chị đã có nhà cửa tươm tất, đàn heo 10 con và gần 500m2 rau, cho thu nhâ%3ḅp ổn định. Chị Kiểm tâm sự: “Tuy cuô%3ḅc sống khó khăn, vất vả nhưng tôi thấy hạnh phúc vì được gần chồng, tạo điều kiê%3ḅn để anh ấy yên tâm hoàn thành tốt nhiê%3ḅm vụ, cùng nhau xây dựng hạnh phúc gia đình”.
Người dân xã Long Hải được chăm sóc sức khỏe tốt hơn tại trạm y tế đạt chuẩn nông thôn mới.
Cũng theo chồng ra đảo lâ%3ḅp nghiê%3ḅp, chị Phạm Thị Hoa là vợ của Trung tá Trần Anh Linh, Chính trị viên phó Ban CHQS huyê%3ḅn, ngụ ở xã Tam Thanh, lại chọn làm nghề chụp ảnh đám cưới, uốn tóc, làm đẹp cho phụ nữ. Chăm chỉ, năng đô%3ḅng, 13 năm qua, anh chị đã xây dựng được ngôi nhà khang trang tại trung tâm huyện. Không chỉ làm giàu cho mình, chị Hoa còn nhâ%3ḅn dạy nghề, tạo viê%3ḅc làm cho nhiều thanh niên trên đảo.
Những năm gần đây, các sĩ quan trẻ khi nhâ%3ḅn nhiê%3ḅm vụ công tác ở các đơn vị thuộc LLVT huyện Phú Quý đã quyết định chọn “mô%3ḅt nửa” của mình là người sở tại, xác định tư tưởng bám trụ ngay từ đầu để ổn định cuộc sống, vững hậu phương, yên tâm công tác. Đồng chí Tạ Minh Nhựt, Chủ tịch UBND huyê%3ḅn Phú Quý, tâm đắc: “Chính các gia đình quân nhân vượt khó bám đảo đã trở thành điểm tựa cho người dân thêm vững tâm, tích cực sản xuất, làm giàu nơi đảo xa, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, củng cố khu vực phòng thủ biển, đảo ngày càng vững chắc”.
Đảo nhỏ vươn mình
Phú Quý là huyện đầu tiên của tỉnh Bình Thuận hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), hiện đang được UBND tỉnh đề nghị Trung ương công nhận đạt chuẩn huyện NTM. Thành quả đó là công sức của ý Đảng hợp lòng dân, có sự chung tay, góp sức của LLVT huyê%3ḅn đảo Phú Quý.
Đến Trung tâm Y tế quân dân y Phú Quý-cơ sở khám, chữa bệnh lớn nhất trên đảo, thăm một ca phẫu thuật do tai nạn trên biển, chúng tôi được Trung tá, bác sĩ Huỳnh Văn Tấn, Phó giám đốc trung tâm, giới thiệu: “Trường hợp này nếu vài năm trước là phải chuyển vào đất liền vì vượt quá khả năng điều trị của trung tâm. Nhâ%3ḅn rõ mô%3ḅt trong những vấn đề giúp ngư dân yên tâm bám đảo là công tác bảo đảm y tế. Do vâ%3ḅy, đơn vị đã chủ đô%3ḅng tham mưu, đề xuất với cấp trên xây dựng trung tâm ngày càng hiê%3ḅn đại. Từ năm 2013 đến nay, trung tâm đạt chuẩn NTM, có quy mô 70 giường bệnh, bảo đảm tiêu chuẩn quy định của bệnh viện hạng 3 nên chúng tôi đủ năng lực điều trị các ca bệnh phức tạp”.
Quả thực, bệnh nhân Nguyễn Hữu Lực, 40 tuổi, thuyền viên một tàu đánh cá ở Ninh Thuận, đã dần bình phục sau ca mổ vài ngày, có thể tự ăn uống và đang tập đi lại trong phòng. Anh Lực tâm sự: “Trong lúc quay máy phát trên tàu, tôi sơ ý bị tay quay đập vào đầu gây choáng nên té sấp, bị thanh gỗ đâm thủng mạng sườn. May nhờ đồng nghiệp đưa vào Trung tâm Y tế quân dân y Phú Quý, được cấp cứu, phẫu thuật kịp thời nên thoát chết. Các y sĩ, bác sĩ ở đây luôn tận tình vì người bệnh”.
Cùng với Trung tâm Y tế quân dân y, 3 trạm y tế của 3 xã Tam Thanh, Long Hải, Ngũ Phụng đều đạt chuẩn theo tiêu chí NTM, góp phần tích cực chăm sóc sức khỏe người dân trên đảo. Anh Đặng Văn Phú, Trưởng phòng Kinh tế huyện Phú Quý, cho biết: Trước khi triển khai xây dựng NTM, toàn huyện chỉ có một vài trục đường nhỏ hẹp; trường học xập xệ; điện thắp sáng chủ yếu sử dụng máy phát cá nhân; thu nhập bấp bênh… Tất cả các tiêu chí lớn như điện, đường, trường, trạm, chợ đều thiếu. Đến nay, Phú Quý đã bê tông hóa 21km đường giao thông; trồng 50.000 cây xanh; xây dựng hàng chục nhà văn hóa; nâng cấp toàn bộ hệ thống y tế cơ sở; có 5 trường học đạt chuẩn quốc gia; tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 0,93%; 100% hộ dân được cung cấp điện… thu nhập bình quân hơn 28 triệu đồng/người/năm. Đây là thành quả xây dựng NTM trên đảo, trong đó, LLVT huyện đóng góp hàng ngàn ngày công tuyên truyền, vận động bà con và tham gia xây trường, làm đường, kiên cố hóa giao thông…
Sức vươn của đảo Phú Quý không chỉ thể hiện ở những công trình hạ tầng và quy hoạch tổng thể mà còn ở những mô hình kinh tế hiệu quả mang lại ấm no cho người dân. Có mặt tại bến cảng Phú Quý tấp nâ%3ḅp tàu, thuyền vào ra, chúng tôi theo sát con tàu vỏ sắt BT 87649-TS đầy ắp cá của Thuyền trưởng Đỗ Tầm, 43 tuổi, ngụ tại xã Ngũ Phụng. Tàu vừa cập bến, ngay lâ%3ḅp tức, đại diện một công ty chế biến hải sản đã thu mua toàn bô%3ḅ hơn 3 tấn cá của anh. Thuyền trưởng Tầm chia sẻ: “Trước đây, mỗi lần tàu của tôi câ%3ḅp bến phải trực chờ mấy ngày mới bán hết cá, lại thường xuyên bị ép giá, nay chỉ chốc lát đã bán hết trơn”. Nhớ lại ngày mới khởi nghiệp, anh Tầm kể: “Khi đó, gia đình tôi chỉ có mô%3ḅt chiếc tàu nhỏ công suất 45CV nên dù vất vả sớm hôm trên biển vẫn không thoát diê%3ḅn hô%3ḅ nghèo. Năm 2014, được sự hỗ trợ của Nhà nước cho ngư dân vay vốn lãi suất thấp để đóng tàu lớn theo Nghị định 67, tôi quyết định vay gần 1,7 tỷ đồng đóng 2 tàu vỏ sắt. Có tàu lớn đánh bắt xa bờ, mỗi lần ra khơi 10-12 ngày, trừ chi phí, tôi còn thu lãi gần 20 triê%3ḅu đồng/tàu. Cuối năm trước, gia đình tôi đã trả hết nợ và bắt đầu có tích lũy”. Cùng tổ đánh bắt xa bờ với anh Tầm, anh Trần Nêm cho biết thêm: “Không chỉ làm giàu cho mình, anh Tầm còn vâ%3ḅn đô%3ḅng gia đình tôi liên kết với mô%3ḅt số hô%3ḅ nghèo khác vay vốn đóng tàu vỏ sắt, tập hợp các ngư dân theo “tổ đoàn kết” nên tàu đi biển được dài ngày, đánh bắt được nhiều hải sản. Nhờ đó, đời sống được cải thiê%3ḅn, ngư dân có điều kiê%3ḅn đóng góp xây dựng đảo nhiều hơn”. Theo Chủ tịch UBND xã Ngũ Phụng Đỗ Hữu Trường, đó là thành công trong mô hình chuyển đổi phương thức đánh bắt gần bờ sang đánh bắt xa bờ đem lại hiê%3ḅu quả kinh tế cao. Hiê%3ḅn tại, xã Ngũ Phụng đã có hơn 300 tàu, thuyền có công suất lớn vươn khơi bám biển. Mỗi năm, lợi nhuâ%3ḅn từ đánh bắt hải sản chiếm hơn 60% thu nhâ%3ḅp.
Ở xã Tam Thanh, mô hình sửa chữa, đóng tàu phát triển thành doanh nghiệp tư nhân của ông Nguyễn Nhưỡng, ngụ tại thôn Triều Dương, là một điển hình dám nghĩ, dám làm từ hai bàn tay trắng. Xuất thân từ người thợ thủ công, ông Nhưỡng vay vốn ngân hàng, tự đọc tài liê%3ḅu nghiên cứu kỹ thuâ%3ḅt, mở dịch vụ sửa chữa, đóng tàu. Vốn liếng tăng lên, ông đăng ký dự án, mua đất, đá kè biển xây dựng thành khu vực tránh trú bão cho hàng trăm tàu, thuyền; thu lợi hàng tỷ đồng mỗi năm, giải quyết việc làm thường xuyên cho gần 100 lao động. Các mô hình nuôi trồng hải sản trong lồng bè, trồng rau an toàn, hợp tác xã dịch vụ… cũng được các xã đẩy mạnh nhằm nâng cao chất lượng sống của người dân. Theo Bí thư Huyện ủy Trần Tới, mô%3ḅt trong những kinh nghiệm là, cấp ủy địa phương phải quyết liệt triển khai đồng bộ nhiều biê%3ḅn pháp biến chỉ tiêu nghị quyết thành hiện thực; đầu tư có trọng tâm, trọng điểm; đồng thời hỗ trợ những mô hình kinh tế hiệu quả giúp nhân dân làm giàu chính đáng.
Không chỉ tập trung phát triển kinh tế biển, ngư dân Phú Quý còn thực hiện nhiều mô hình xanh hóa đảo, giữ gìn môi trường sinh thái và mạch nước ngầm. Ngoài trồng cây xanh, bảo vệ rừng phòng hộ, LLVT và nhân dân trên đảo coi trọng trồng rau, củ, quả vừa phủ xanh đất trống, vừa cải thiện đời sống hằng ngày. Ở doanh trại Đại đội 6 Pháo phòng không, từ thao trường, trận địa, giao thông hào đến xung quanh nơi ở của bộ đội, đất cằn cỗi được đơn vị chọn trồng đu đủ, bí đỏ làm cây chủ lực. Thượng úy Nguyễn Đinh Hồng Thủy, Đại đội trưởng, bộc bạch: “Do đặc thù đơn vị pháo, các trận địa đều phải ngụy trang hợp với màu xanh của cây cối trên đảo nên tiêu tốn lượng nước đáng kể. Do vậy, chúng tôi nảy ra ý định trồng đu đủ lấy quả và bóng mát, trồng bí đỏ, bí xanh không làm giàn để cây bò tự nhiên xung quanh trận địa, vừa lấy quả, lá rau nhập bếp, vừa che phủ trận địa theo đúng yêu cầu chiến thuật, lại đỡ lãng phí nước tưới cỏ ngụy trang. Sản phẩm của sáng kiến lưỡng tiện ấy là tiêu chuẩn rau xanh trong bữa ăn của bộ đội được nâng lên đáng kể”. Mô hình trồng đu đủ, bí đỏ, bí xanh của Đại đội 6 đã được nhân dân địa phương học tâ%3ḅp. Nhiều hộ tích cực khai khẩn đất hoang, xin cây giống, hạt giống của bộ đội về trồng, hình thành những vườn rau xanh mướt. Nhờ đó, người dân Phú Quý đã dần tự túc được rau xanh, kể cả trong mùa biển động. (Còn nữa)
Bài và ảnh: HOÀNG THÀNH - DUY HIỂN