Giáp Tết, sức tiêu thụ hàng hóa và giá cả thị trường tăng, các đường dây buôn lậu càng ráo riết hoạt động; lực lượng cửu vạn tham gia vận chuyển hàng lậu cũng đông hơn, liều lĩnh và manh động hơn. Để chống buôn lậu hiệu quả, các lực lượng chức năng phải phối hợp chặt chẽ, “đều tay”, tránh tình trạng nơi “lỏng”, nơi “chặt” hoặc bỏ trống địa bàn…

Nhiều hàng lậu phải tiêu hủy

Trạm Kiểm soát liên hợp km15 cách cửa khẩu quốc tế Móng Cái, Quảng Ninh 15km, những ngày cuối năm càng bận rộn bởi hoạt động buôn bán, thông thương hàng hóa qua biên giới Việt-Trung rất sôi động. Lợi dụng chính sách mở cửa, giao lưu thương mại thông thoáng qua biên giới và chênh lệch về giá, các đối tượng buôn lậu tìm cách móc nối, cấu kết buôn lậu, gian lận thương mại, tập trung vào các mặt hàng có giá trị lớn, thuế suất cao, hàng cấm như: Rượu, thuốc lá ngoại, ma túy, pháo… và hàng giả, hàng nhái.

Đội quân cửu vạn ngày, đêm vận chuyển gà nhập lậu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Ảnh: Phúc Hưng.

Trạm Kiểm soát liên hợp km15 là “chốt” cuối cùng ngăn chặn hàng hóa nhập lậu từ Trung Quốc qua địa bàn thành phố Móng Cái vào nội địa. Khi hàng đã vượt qua đường biên, các đối tượng buôn lậu tìm mọi cách, mọi thủ đoạn đưa hàng vào nội địa tiêu thụ, như xé lẻ hàng hóa khi vận chuyển, qua đường mòn hai bên cánh gà, thuê người theo dõi cán bộ của trạm, khi “có động” thì báo tin ngay để tránh kiểm tra. Các đối tượng còn viết đơn, thư nặc danh, khiếu nại, vu khống, làm mất uy tín, thậm chí đe dọa, uy hiếp cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ chống buôn lậu.

Bằng nhiều biện pháp nghiệp vụ, năm 2009, trạm đã bắt, thu giữ gần 9.000 viên ma túy tổng hợp, hơn 3.000 viên thuốc kích dục, 250kg pháo nổ, hơn 28.000 bao thuốc lá ngoại, hơn 13 tấn gà nhập lậu… tổng trị giá hơn 4,5 tỉ đồng. Đặc biệt, số hàng giả, hàng nhái, hàng hóa phải tiêu hủy chiếm 3/4 tổng số hàng bị bắt giữ, cho thấy tính chất nguy hiểm của loại hàng này đối với sự an toàn và sức khỏe con người. Điển hình như vụ Trần Thị Mai, ở huyện Mỹ Văn, Hưng Yên vận chuyển gần 6.000 viên ma túy tổng hợp; vụ Huỳnh Tấn Phát, vận chuyển 8 khẩu súng bắn điện và 27 viên đạn; vụ Ngô Thanh Bình vận chuyển trái phép 2.000 khẩu súng đồ chơi trẻ em…

Theo Đại tá Nguyễn Phong Hòa, Cục trưởng Cục Tham mưu (Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm), hơn một tháng qua, lực lượng chức năng của tổng cục phối hợp với một số địa phương bắt 8 vụ buôn lậu trị giá hàng hóa hơn 3 tỉ đồng; Công an Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Ninh bắt 3 vụ vận chuyển pháo lớn, thu giữ hơn 1,1 tấn và gần 1.200 quả pháo nổ...

Xác định trọng điểm đấu tranh

Trạm trưởng Trạm kiểm soát liên hợp km15 Vũ Đức Dũng cho biết: Trạm đã sớm xây dựng các phương án chống buôn lậu trong những tháng cao điểm cuối năm, chú trọng “3 trọng điểm”: Mặt hàng trọng điểm, đối tượng trọng điểm, địa bàn trọng điểm; nâng cao hiệu quả kiểm tra, kiểm soát... Mặt hàng trọng điểm trong dịp này là rượu ngoại, thuốc lá ngoại, ma túy, tiền giả, pháo các loại, mỹ phẩm giả, gia cầm, trứng gia cầm, sữa...

Theo đánh giá của Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP), tình hình buôn lậu, gian lận thương mại năm 2009 và đầu năm 2010 vẫn phức tạp. “Nóng” nhất là buôn lậu, vận chuyển than, quặng trái phép sang Trung Quốc trên vùng biển Đông Bắc và bắc miền Trung; ước tính số lượng than xuất lậu sang Trung Quốc mỗi tháng khoảng hơn 100.000 tấn, quặng ti-tan khoảng 20.000 đến 30.000 tấn, chủ yếu là quặng thô. Các đầu nậu móc nối với các doanh nghiệp, công ty có chức năng khai thác, kinh doanh than, quặng… kí kết hợp đồng mua bán, vận chuyển nội địa, sử dụng hồ sơ, hóa đơn chứng từ lô hàng đã xuất khẩu, lô hàng lậu bị tịch thu để quay vòng, hợp thức hàng lậu; dùng tàu biển có công suất lớn (trọng tải từ 800 đến 1.200 tấn), thuê thuyền trưởng, thuyền viên nhiều kinh nghiệm, thông thạo luồng lạch, lợi dụng đêm tối vòng tránh các trạm kiểm soát, vư­ợt tuyến sang Trung Quốc. Nguy hiểm hơn, họ còn tự “nâng” trọng tải của tàu không qua đăng kiểm để tăng số lượng than thực xuất; trộn than chất lư­ợng thấp với than chất lư­ợng cao, mở tờ khai hải quan số lượng ít so với lô hàng thực xuất… để gian lận, trốn thuế. Trong một tháng cao điểm cuối năm 2009, các đơn vị BĐBP bắt giữ 16 phương tiện, thu giữ gần 15.000 tấn than, gần 4.000 tấn quặng.

Thuốc lá lậu bị lực lượng quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh thu giữ. Ảnh: Đặng Kiên

Vùng biển phía Nam nổi lên là buôn lậu xăng, dầu từ nước ngoài vào nội địa; vàng, trang sức từ Thái Lan về Việt Nam qua khu vực cảng Sài Gòn. Tháng 11-2009, BĐBP tỉnh Cà Mau, Tiền Giang bắt 3 tàu nhập lậu 28.400 lít dầu DO. Trên các tuyến biên giới đất liền, hàng nhập lậu chủ yếu là đồ điện tử, hàng tạp hóa, tiêu dùng, gia súc, gia cầm, các sản phẩm từ động vật; thuốc lá, gỗ, động vật hoang dã, rượu ngoại, đường kính Thái Lan... Các chủ đầu nậu tập kết hàng hóa tại các tụ điểm sát biên giới, khoán gọn lô hàng cho các đối tượng vận chuyển, xé lẻ hàng hóa, thuê cư dân giáp biên, lợi dụng đêm tối, sơ hở của các lực lượng chức năng… vận chuyển qua biên giới.

Thiếu tướng Nguyễn Cảnh Hiền, Phó tư lệnh BĐBP cho biết, trong đợt cao điểm chống buôn lậu, BĐBP các cấp tập trung chỉ huy, chỉ đạo triển khai đồng bộ các biện pháp công tác, nhất là trên các hướng, địa bàn trọng điểm (cửa khẩu, cảng biển, lối mở, các khu kinh tế, vùng biển Đông Bắc và bắc miền Trung…). Bộ tư lệnh Biên phòng tăng cường lực lượng đặc nhiệm phối hợp với các tỉnh trọng điểm nắm tình hình, xác lập các chuyên án, vụ án, đấu tranh triệt phá các đường dây, tổ chức buôn lậu, sản xuất, buôn bán hàng giả, gian lận thương mại quy mô lớn, hoạt động xuyên quốc gia.

Không để nơi lỏng, nơi chặt...

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, hiệu quả đấu tranh phòng, chống buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới, gian lận thương mại… của một số đơn vị còn hạn chế, hiệu quả bắt giữ chưa phản ánh đúng thực trạng buôn lậu trên các tuyến biên giới, nhất là với các đường dây, tổ chức buôn lậu, vận chuyển hàng hóa quy mô lớn, xuyên quốc gia… Công tác tuyên truyền, vận động nhân dân khu vực biên giới không tham gia, không tiếp tay cho buôn lậu… hiệu quả chưa cao. Một bộ phận quần chúng bị lôi kéo tham gia vận chuyển hàng lậu mang tính “chuyên nghiệp”, tạo thành “điểm nóng” ở khu vực biên giới. Một số cơ chế chính sách đối với cư dân khu vực biên giới, các khu thương mại, kinh tế cửa khẩu còn bất cập, sơ hở để đối tượng buôn lậu lợi dụng hoạt động.

Một cán bộ cơ quan chức năng tỉnh Lạng Sơn cho rằng: Buôn lậu, gian lận thương mại… trên địa bàn biên giới tỉnh diễn biến phức tạp, một phần do sự phối hợp giữa các lực lượng, địa phương… có lúc, có nơi thiếu chặt chẽ, thậm chí vì lợi ích cục bộ. Chỗ nào, lực lượng, địa phương nào “làm chặt” thì hàng lậu chuyển hướng đi qua nơi “mềm” và “lỏng” hơn. Đây là “cuộc chiến” gian khổ, cam go, nhiều cạm bẫy… nếu không quyết liệt, trách nhiệm, không “chịu khổ”, thì khó giành thắng lợi.

Thiếu tướng Nguyễn Cảnh Hiền nêu quyết tâm của BĐBP trong đợt đấu tranh cao điểm là không để hình thành các “điểm nóng” phức tạp về buôn lậu ở khu vực biên giới. Đây là nhiệm vụ rất khó khăn, bởi kinh phí, phương tiện kĩ thuật bảo đảm cho bắt giữ, xử lý buôn lậu của BĐBP còn hạn chế, chưa tương xứng với thực tế và yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên, liên tục của các lực lượng chuyên trách, cấp ủy, chính quyền các địa phương và cả các nhà sản xuất hàng hóa trong nước; đấu tranh mạnh cả trên biên giới và trong nội địa… thì công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại khó đạt hiệu quả cao. Gần đây, việc triển khai phối hợp thỏa thuận hợp tác giữa lực lượng chức năng BĐBP với Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam trong đấu tranh phòng, chống vận chuyển, kinh doanh thuốc lá lậu (nguyên liệu và thành phẩm) qua biên giới đã có những chuyển biến tích cực.

SƠN HẢI- MINH ANH