Khoán sai cần sửa

QĐND - Vừa qua, nhiều công nhân Công ty Cà phê Chư Pah (nay là Công ty TNHH một thành viên Cà phê Gia Lai - xin gọi tắt là Công ty Cà phê Gia Lai) đã kiến nghị với chính quyền tỉnh Gia Lai về việc: Công ty thu tiền bảo hiểm của công nhân từ quý 4-2009, kèm theo tiền lãi, nhưng đến nay vẫn chưa nộp về Bảo hiểm xã hội tỉnh, khiến nhiều công nhân không được thanh toán chế độ bảo hiểm; Giám đốc Võ Ngọc Hiếu áp đặt “phương án khoán mới” nhằm đưa số nợ 42 tỷ đồng của công ty cà phê cũ chia đều cho người lao động phải gánh chịu…

Đơn kiến nghị của công nhân Công ty Cà phê Gia Lai gửi Cơ quan Báo QĐND tại Gia Lai.

Anh Trần Lâm Úy, Phó chủ tịch Công đoàn đội 1 cho biết: “Công ty Cà phê Gia Lai (Ia Grai-Gia Lai) có hơn 700 công nhân, đang nhận khoán 500ha cà phê kinh doanh. Trong số này có 50% diện tích vườn cây đạt năng suất 12 tấn quả tươi/ha, còn lại chỉ đạt 6-8 tấn quả tươi/ha. Sau nhiều năm làm ăn thua lỗ, Công ty Cà phê Chư Pah bị giải thể để sáp nhập vào Công ty Cà phê Gia Lai với khoản nợ hơn 42 tỷ đồng. Đúng ra, Ban Giám đốc mới phải mở rộng diện tích vườn cây, đầu tư tăng năng suất để bù lỗ và nâng cao mức sống cho người lao động. Nhưng ông Võ Ngọc Hiếu, Giám đốc Công ty Cà phê Gia Lai lại nghĩ cách “hợp lý hóa” khoản nợ này bằng cách “tăng sản lượng khoán”. Trước đây, công ty cũ chỉ khoán 3,8 tấn cà phê quả tươi/ha, hỗ trợ 100% nước tưới, công bảo vệ, vận chuyển sản phẩm. Nay trên cùng một đơn vị diện tích, mức khoán được nâng lên 5 tấn/ha (hơn mức cũ 1,2 tấn); trong khi các công ty trồng cà phê khác trên địa bàn cùng thời điểm chỉ khoán 2,9 tấn quả tươi/ha... Ngoài ra, từ năm 2013 trở đi, công nhân phải chịu 7 khoản đầu tư, bao gồm: Tiền công, tiền lương, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nước tưới, thu hái…

Theo tính toán của người lao động, nếu công nhân chấp nhận phương án khoán mới (5 tấn quả tươi/ha) thì phải bù lỗ rất lớn. Bình quân mỗi héc-ta công nhân sẽ phải "gánh" hơn 16 triệu đồng món nợ của công ty… Đó là chưa kể các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp mà công nhân phải đóng 100%. Không đồng ý với mức khoán quá cao như vậy, người lao động đã không ký vào phương án khoán thì công ty ra hai thông báo (số 290 và 291) thu hồi vườn cây, không giải quyết bất cứ quyền lợi liên quan…”. 

Cũng tâm trạng lo lắng và bức xúc, chị Bùi Thị Xuyến, công nhân đội 1 cho chúng tôi biết thêm: “Khoán như vậy là không hợp lý, trong lúc đời sống của công nhân đang rất khó khăn. Khi chúng tôi đồng loạt kiến nghị thì công ty ra thông báo số 290 (ngày 16-7-2011), nêu: Nếu đến hết ngày 15-7, công nhân 3 đội 1, 3, 6 không thực hiện ký phương án khoán mới thì đến ngày 20-7 công ty sẽ thực hiện thu hồi vườn cây, chấm dứt hợp đồng lao động, không giải quyết các quyền lợi... Tôi đã vay 50 triệu đồng của ngân hàng để đầu tư mua phân, thuốc trừ sâu, tưới nước, tỉa cành, tạo dáng… với hy vọng cuối năm có dư trả được nợ, nhưng mức khoán mới quá cao thì lấy đâu tiền để trả nợ. Như vậy, khác gì công ty ép chúng tôi phải trả nợ thay. Hơn 700 lao động đã đóng BHXH theo mức lương của công ty cũ nhưng số tiền đó đến nay vẫn chưa được nộp về BHXH tỉnh. Số tiền đó đang ở đâu, trong khi quyền lợi của công nhân chưa được giải quyết thỏa đáng?”. 

Ông Nguyễn Sáu, Trưởng phòng Thu BHXH tỉnh Gia Lai thông báo với chúng tôi: “Công ty Cà phê Chư Pah cũ chỉ nộp tiền BHXH cho người lao động đến hết tháng 1-2010 và hiện đang nợ BHXH 2,9 tỷ đồng”. Còn ông Nguyễn Tấn Đức, Phó giám đốc Sở Tài chính, Trưởng ban Giải thể Công ty Cà phê Chư Pah cũ thì khẳng định: “Công ty Cà phê Gia Lai đưa số tiền 42 tỷ đồng do công ty cũ làm ăn thua lỗ buộc người lao động phải chịu trong phương án khoán mới như trên là hoàn toàn sai, mà sai thì phải sửa. Phương án khoán vườn cây của Công ty phải dựa vào quy định của Nhà nước và căn cứ vào thực tế của vườn cây, đồng thời xem xét các công ty khác cùng trồng cà phê trên địa bàn để áp dụng mức khoán chung cho công nhân”.

Kết luận về những kiến nghị của công nhân, ông Phùng Ngọc Mỹ, Phó chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai khẳng định: "Chúng tôi sẽ chỉ đạo các sở, ngành liên quan cùng với Công ty Cà phê Gia Lai tính toán để có phương án khoán mới bảo đảm được lợi ích của người lao động, doanh nghiệp và Nhà nước. Số tiền thua lỗ 42 tỷ đồng sau khi Hội đồng giải thể có kết luận cuối cùng, giám đốc cũ sai chỗ nào phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và người lao động. Còn tiền BHXH công nhân đã đóng nhưng giám đốc công ty cũ chưa nộp về cho BHXH tỉnh thì giám đốc phải bỏ tiền túi mà đóng cho công nhân. Cuộc sống và lợi ích của công nhân là trên hết”.

Bài và ảnh: Lê Quang Hồi