QĐND Online - Đến tổ 5 thôn Ngọc Mỹ, xã Tam Phú, TP.Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam mọi người đều ngỡ ngàng một “đội trâu” 34 con đang ăn cỏ ngoài đầm lầy mà chỉ có 2 người chăn thả. 34 con trâu này không phải của một hộ gia đình mà của cả 10 hộ gia định gộp lại với hình thức thả trâu “phiên” rất độc đáo.

Hình thức thả trâu phiên đã tiết kiệm nhiều thời gian cho người nông dân.

Thả trâu phiên

Người dân giải thích đây là hình thức thả trâu “phiên” của người làng này, 10 hộ gia đình đó sẽ chia phiên nhau mỗi ngày 2 người (2 hộ) chăn thả 34 con trâu. Trong thôn có con sông Đầm rộng hơn 20ha nước lớn và thường ngập mặn, không thể trồng được lúa, những chú trâu bơi ra ăn no nê rồi mà không muốn về.

Ông Nguyễn Văn Sứ kể: “Cách đây 3 năm khi chưa có hình thức thả trâu phiên này, mỗi hộ chúng tôi phải tự giữ trâu của mình, vì thế lúc rảnh thì thả, có khi bận việc đồng án thì đành phải trong chuồng. Ba năm nay, từ khi có hình thức thả trâu phiên thì mọi việc rất thuận lợi, đỡ tốn công. Ngày nào trâu nhà mình cũng được chăn dắt, ăn no”.

Ông Tiến cho biết: lúc đầu trâu nhà ai ấy giữ, có khi bận gửi nhờ người khác giữ giúp. Mọi người bỗng nảy ra ý định chia phiên nhau để giữ trâu cho đỡ tốn công. Chúng tôi đã huy động những nhà có trâu lại và thống nhất họp ghi biên bản chia phiên, 2 hộ/1 ngày, góp mỗi hộ 30000 đồng/năm để làm chi phí đóng ghe, sửa ghe…và cứ thế mọi việc vẫn diễn”.

Chúng tôi chứng kiến đến phiên của hộ ông Nguyễn Văn Sứ và ông Nguyễn Văn Dũng, được xem “hai kiện tướng” điều binh cũng khá vất vả. Giọng ông Dũng vang cả cánh đồng: “Thả trâu anh Trường, thả trâu cô Thông …”

Hai "kiện tướng" đang chăn thả 60 con trâu của làng

Cần được nhân rộng

Đường từ nhà tới sông Đầm đi bộ xa khoảng 2km, ra đến sông, cả bầy trâu ồ ạt lội xuống nước, gặm cỏ. Để theo trâu ra đầm, người dân phải dùng ghe chống, 10 hộ gia đình hằng năm đều tổ chức họp nhằm phân công chia phiên và sửa chữa lại ghe.

Thảo, năm nay lên lớp 12 Trường THPT Hà Huy Tập  vừa chống ghe theo đàn trâu vừa nói: “Đây là trâu của chú Xứ, đằng kia là trâu của chú Ca, trâu này là của cô Phụng....”. Điều thú vị là với số lượng trâu đông đến 34 con mà họ đều nhận ra được trâu nào là trâu của mình, để khi có chú “nhóc” nào đi ăn xa đàn hoặc đi lạc vào bầy trâu khác họ vẫn có thể nhận ra và tìm về.

Dưới khoảng sông Đầm rộng mênh mông, chỉ huy một “đội trâu” mà chỉ có 2 người quả là một điều không dễ. Vừa chống ghe theo trâu, lùa trâu đến những nơi có cỏ tốt, lại vừa phải quan sát, khoanh vùng để trâu không đi tràn lan qua những vùng khác.

Bình thường đã thấy khó khăn, đến khi có mưa, có gió lớn thật vất vả cho người chống ghe. Chiếc ghe cứ tròng trành, mất phương hướng không đi theo sự điều khiển. Lúc đó, họ phải nhảy xuống ghe, nước đến ngang cổ, bùn đất bê bết cả người để kéo ghe ra khỏi chỗ mắc cạn.

Vất vả là thế nhưng họ vẫn hào hứng: “Mỗi công việc đều có thú vui riêng. Ai biết chống ghe mới dược thả trâu, tuy vất vả nhưng ra sông Đầm sẽ được ngắm bông sen đẹp lắm”.

Cuộc “đuổi bắt” 34 chú trâu ương ngạnh mỗi khi chiều về khi chúng còn đang say cỏ nên cứ chạy bên này lại chạy sang bên kia, người chăn trâu vừa chống ghe, vừa đánh trâu dồn lại để lùa vào bờ. Tiếng la hét, gọi trâu nghe inh ỏi cả một vùng sông Đầm.

Hình thức thả trâu phiên không chỉ đỡ tốn công lao động mà khiến cho tình làng, nghĩa xóm thêm ấm áp, mặn mà như một đại gia đình.

Hình thức thả trâu phiên này cũng được tổ chức ở tổ 4 của thôn này với 11 hộ. Đây là một hình thức rất đáng học hỏi, người nông dân luôn thể hiện sáng tạo trong quá trình lao động, sản xuất.

Bài, ảnh. Thùy Dương