QĐND - 178 phụ nữ ra nước ngoài lao động thông qua hình thức kết hôn với người nước ngoài, 27 trường hợp đã bị trục xuất khỏi nước sở tại về Việt Nam trong khi chưa làm được thủ tục ly hôn, hơn 40 gia đình đã ly hôn hoặc đang trong tình trạng rạn nứt, 13 trẻ em chưa được khai sinh và hàng chục cô gái trẻ không được kết hôn với người mình yêu… Đây là những con số buồn từ hậu quả của việc lạm dụng kết hôn với người nước ngoài để đi làm kinh tế...
Sự lựa chọn mù quáng
Năm 2008, những người môi giới lấy chồng Hàn Quốc bắt đầu xuất hiện ở xã Tam Dị, họ gạ gẫm những cô gái trẻ, ít hiểu biết kết hôn với người Hàn Quốc, rồi sang đó làm kinh tế với giá rẻ và nhanh hơn nhiều so với con đường xuất khẩu lao động chính thống. Có lẽ, vì cái lợi trước mắt, hàng trăm cô gái trong xã đã chọn con đường này. Cũng từ đó, làng quê vốn thanh bình này xảy ra những câu chuyện khóc dở, mếu dở từ việc lấy chồng Hàn Quốc.
Tại thôn Thanh Giã, chị Nguyễn Thị H. (sinh năm 1988) đã đăng ký kết hôn với một người đàn ông quốc tịch Hàn Quốc, song do trục trặc giấy tờ, chị H không đi được. Ở nhà chờ một năm, chị H đã yêu anh T nên quyết định ở lại Việt Nam. Khi cùng nhau ra UBND xã Tam Dị để làm thủ tục đăng ký kết hôn thì cán bộ tư pháp cho biết, chị H đã là vợ của một người đàn ông Hàn Quốc, nên về mặt pháp lý, xã không thể làm giấy đăng ký kết hôn cho 2 người.
Ở thôn Thanh Giã 2, một cô gái khác sinh năm 1991, khi đang học dở lớp 12, đã giục bố mẹ vay hơn 10.000USD đưa cho môi giới để “lo” thủ tục kết hôn với người Hàn Quốc. Đúng như cam kết giữa hai bên, khi sang Hàn Quốc, cô không sống cùng người chồng hợp pháp mà ra ngoài lao động theo nguyện vọng. Giấy chứng hôn với người chồng Hàn Quốc sẽ được ký từng năm, hết 3 năm sẽ làm thủ tục ly hôn. Hết một năm đầu, cô gọi điện cho người “chồng hờ” để ký tiếp vào giấy chứng hôn thì không liên lạc được. Sau nhiều tháng sống chui lủi trên đất khách, quê người, cô đã bị trục xuất về nước.
Ông Đào Văn Quảng, Phó chủ tịch UBND xã Tam Dị bức xúc: “Từ năm 2008 đến tháng 8-2012, trên địa bàn xã có 178 trường hợp kết hôn với người nước ngoài, trong đó, có 161 trường hợp phụ nữ Việt Nam kết hôn với đàn ông Hàn Quốc. Các trường hợp kết hôn này đều được thực hiện theo đúng trình tự thủ tục pháp lý của Việt Nam. Tuy nhiên, việc kết hôn này có nhằm mục đích khác hay không thì chỉ có người trong cuộc mới biết. Cho đến thời điểm này, chỉ có khoảng 10 trường hợp phụ nữ kết hôn với người nước ngoài đã hoàn tất thủ tục ly hôn, vẫn còn nhiều trường hợp khi trở về Việt Nam vẫn đang trong tình trạng hôn nhân với người nước ngoài”.
Không chỉ những cô gái chưa chồng mà một số người đã có gia đình cũng quyết định ly hôn giả, để làm thủ tục đăng ký kết hôn với người Hàn Quốc thực hiện giấc mơ “xuất ngoại”. Theo danh sách mà chị Phạm Thị Mơ, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã cung cấp thì hiện nay cả xã có 12 trường hợp phụ nữ ly hôn ở Việt Nam để lấy chồng nước ngoài. Tuy nhiên, sau khi ra nước ngoài làm ăn, những trường hợp trở lại để đoàn tụ với gia đình không nhiều. Đã có không ít gia đình tan vỡ, từ ly hôn “giả” thành ly hôn thật.
Làm tốt công tác tuyên truyền và tư vấn pháp lý
Nhận rõ vấn đề mấu chốt ở đây là sự thiếu hiểu biết của người dân nên tháng 11-2011, UBND xã Tam Dị đã được Vụ Bình đẳng giới và Sở LĐ-TB&XH thí điểm mô hình nhóm tư vấn cộng đồng nhằm tuyên truyền, tư vấn pháp luật cho chị, em phụ nữ hiểu được những hệ lụy đáng tiếc của việc lợi dụng vỏ bọc hôn nhân ngoại. Từ khi mô hình hoạt động đã tiếp nhận nhiều ý kiến đề nghị các cấp có thẩm quyền giúp đỡ các đối tượng được ly hôn với người nước ngoài và làm khai sinh cho con.
Ngày 10-10, Sở Tư pháp tỉnh Bắc Giang đã có công văn đề nghị chủ tịch UBND huyện Lục Nam chỉ đạo các ban, ngành liên quan tăng cường tư vấn, giải thích và tuyên truyền pháp luật đối với người dân trên địa bàn nhằm nâng cao nhận thức của họ về vấn đề kết hôn với người nước ngoài. Theo một đại diện của Bộ Tư pháp, để hợp thức hóa quan hệ hôn nhân với người chồng Việt Nam và khai sinh cho con, người lao động Việt Nam vẫn đang làm việc tại nước ngoài ở trong hoàn cảnh trên cần đến Đại sứ quán Việt Nam tại các quốc gia này xin xác nhận tình trạng hôn nhân hiện tại. Còn với những lao động đã về nước, họ cần có đơn gửi TAND tỉnh để làm thủ tục ly hôn người chồng nước ngoài và xác định ADN để chứng minh đứa con này là của người đàn ông đang chung sống với người mẹ. Sau khi gia đình làm thủ tục nhận cha-mẹ-con thì trẻ mới được đăng ký khai sinh. Với trường hợp chưa có con nhưng đã có giấy đăng ký kết hôn với người nước ngoài cũng cần nhanh chóng đến cơ quan chức năng thực hiện ly hôn vắng mặt với người chồng nước ngoài.
Với vấn đề hệ trọng như kết hôn, ly hôn thì chị em phụ nữ cần phải có cái nhìn tỉnh táo hơn. Muốn ra nước ngoài lao động nên chọn con đường chính thống để được hưởng những quyền lợi, cũng như thực hiện trách nhiệm của mình.
HUYỀN TRANG