QĐND Online - Mặc dù là huyện nghèo của tỉnh Gia Lai, ngân sách cấp cho Giáo dục khá nhiều, nhưng nhiều địa phương của huyện này lại xài hoang tiền Nhà nước một cách vô lối.

Xây trường… bỏ không

Huyện Kbang (Gia Lai) nơi cuộc sống của người dân vẫn còn nhiều khó khăn, số hộ nghèo chiếm hơn 50% theo tiêu chuẩn mới. Được Nhà nước quan tâm, ngành giáo dục ở đây được cấp ngân sách đầu tư xây dựng trường, lớp để học sinh, đặc biệt là học sinh người dân tộc thiểu số có đủ điều kiện học hành. Đồng bào nơi đây vô cùng phấn khởi vì hơn ai hết, đồng bào hiểu được chỉ có học mới có cơ hội thoát khỏi đói nghèo. Bên cạnh các địa phương sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ngân sách Nhà nước, không ít địa phương sử dụng ngân sách Nhà nước cấp một cách lãng phí, vô tội vạ; công tác quản lý kém dẫn đến nhiều công trình bị hư hỏng, xuống cấp chỉ trong thời gian ngắn,...

Trường mẫu giáo làng Broch (xã Đông, Kbang) còn mới nhưng đã bị bỏ “quên”

Đến gần trụ sở UBND xã Tơ Tung, một điểm trường thuộc thôn Lơng Khương, tại đây gồm 3 ngôi nhà đang trong tình trạng hư hỏng nặng. Một ngôi trường được xây theo chương trình hỗ trợ vùng khó khăn của Bộ GD& ĐT bị tốc mái trong cơn bảo số 2 vừa qua, đồ dùng đang chuẩn bị hư hỏng nhưng chưa được ngành chủ quản quan tâm sửa chữa để học sinh làng Lơng Khương có nơi học hành. Cạnh đó là ngôi trường mà lớp ghép 1+2 đang học bị xuống cấp, cửa kính đã bị vỡ nham nhở, dễ gây tai nạn đáng tiếc cho học sinh. Điều đáng nói nữa là cửa chính bằng sắt của lớp học đã “bốc hơi” từ lâu mà không biết lý do. Đồng cảnh ngộ bị hư hại do công tác quản lý yếu kém là điểm trường ở làng Leng (xã Tơ Tung) cánh cửa chính cũng bị “bốc hơi”, cửa kính bị vỡ. Điều này chứng minh cho việc quản lý yếu kém của ngành, địa phương để thất thoát, hư hại công trình của Nhà nước phục vụ cho sự nghiệp giáo dục.

Đã có trường học vẫn được xây trường mới

Nhiều nơi ở Gia Lai, tuy đã có trường, lớp vẫn đang trong tình trạng sử dụng tốt nhiều năm nữa mà không cần phải xây mới nhưng vẫn được xây thêm một ngôi trường nữa cạnh ngôi trường cũ. Kiểu dự án này xây xong, đến lượt dự án khác xây mà không theo một quy hoạch nào, gây lãng phí ngân sách Nhà nước.

Đơn cử, cách khu Tưởng niệm Anh hùng Núp chừng vài chục bước chân là điểm trường của làng Stơr (xã Tơ Tung), hai dãy phòng học xây dựng năm 2002 có giá hàng trăm triệu đồng đã bị bỏ hoang, cửa đã bị tháo dỡ. Nhìn bên ngoài, trường vẫn còn sử dụng tốt nhiều năm nữa, nhưng một ngôi trường mới đang được xây lên.

Cách đây 2 năm, làng Brock, được tách ra từ xã Tơ Tung để sát nhập vào xã Đông (Kbang). Cả làng hiện có hơn 40 học sinh mầm non và tiểu học. Mặc dù nằm cách trung tâm xã chưa đầy 3 km, nhưng năm 2006, làng đã được Nhà nước đầu tư gần 100 triệu đồng xây dựng một điểm trường kiên cố với 2 phòng học khang trang, nền lát gạch hoa, mái lợp tôn và đầy đủ trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy và học tập.

Tuy nhiên, chỉ sau đó 3 năm, làng Broch lại tiếp tục tiếp nhận hơn 300 triệu đồng tiền xây dựng trường mẫu giáo theo Dự án giáo dục tiểu học cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Có tiền, địa phương tiến hành xây dựng điểm trường khang trang “hoành tráng” hơn nằm cách điểm trường cũ chưa đầy 50 mét. Điểm trường cũ được xây dựng mới hơn 3 năm còn nguyên vẹn bị bỏ hoang, cỏ mọc um tùm. Nhìn bên ngoài, ngôi trường cũ vẫn còn tốt, màu sơn vẫn còn vàng tươi, mái tôn vẫn còn nguyên sơn đỏ, thế nhưng những cánh cửa kính từ lâu đã bị vỡ, bên trong là rác thải.

Anh Nguyễn Danh Chiến, thợ sửa xe máy ở đối diện cổ trường cho biết: “Ngôi trường mới được hoàn thành, đưa vào sử dụng cách đây hai năm; cũng từ đó đến nay, ngôi trường cũ bị bỏ mặc, trở thành nơi để thanh, thiếu niên trong làng làm nơi tụ tập, phá phách. Những cánh cửa kính bị đập phá, hư hỏng cũng là điều dễ hiểu.”

Điểm trường Lơng Khương xã Tơ Tung bị tốc mái

Lý giải của cơ quan chủ quản

Ông Nông Minh Tiến, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tơ Tung biện bạch: “Do kinh phí dành cho các công trình này hạn chế, nên chất lượng công trình không được đảm bảo, ý thức của người dân địa phương chưa cao nên xảy ra tình trạng phá gây hư hại một số công trình trong thời gian qua. Riêng về điểm trường Lơng Khương chúng tôi đã báo cáo với trên nhưng chưa có kinh phí để sửa chữa. Điểm trường ở làng Stơr là do công tác quy hoạch không phù hợp dẫn đến việc xây trường chồng lấn lên nhau. Điểm trường làng Broch đã chuyển về xã Đông, có lẽ do thiếu học sinh nên bỏ hoang”.

Lý giải về việc hàng chục phòng học ở các điểm trường được xây dựng mới và bỏ hoang những ngôi trường  nhà còn chất lượng gây lãng phí tiền Nhà nước hàng tỷ đồng. Bà Vương Thị Hội, Trưởng Phòng GD&ĐT huyện Kbang cho biết: “Giai đoạn kiên cố hóa trước đây chúng tôi làm rất là tốt, đảm bảo. Trước đây cứ xây dựng điểm trường. Giờ theo yêu cầu của phụ huynh học sinh muốn con em họ về khu vực trường chính học hết, không muốn học ở làng nữa. Ngay ở làng Nak, thị trấn Kbang cũng có một phòng học bỏ không. Trước đây các cháu học sinh người đồng bào cương quyết không về khu vực chính học với học sinh người Kinh, nhưng giờ các cháu muốn về học hòa nhập hết rồi. Do các cháu không muốn học tại làng nữa, thì mình lại phải dồn các cháu về các trường chính, phòng học đó lại thừa ra”.

Chúng tôi cảm thấy giật mình bởi lý giải của Trưởng phòng GD&ĐT huyện Kbang khá hào phóng.. Vì theo ý bà, việc phát triển ngành giáo dục đồng nghĩa phải bỏ đi hàng chục phòng học. Hơn thế, bà Hội còn cho rằng việc xây dựng kiên cố hóa trường học theo chương trình 135 không phải ngân sách của ngành giáo dục nên không thể bảo ngành giáo dục lãng phí. Từ đó, vỡ ra chuyện chồng chéo trong công tác quy hoạch xây dựng trường, lớp cho vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.

Hiện tại, nhiều nơi của tỉnh Gia Lai, thậm chí huyện Kbang, nhiều học sinh đồng bào do thiếu trường phải vượt đường xa hàng chục cây số để đến lớp học, phải học trong các trường tạm, lớp học nhờ, học tăng ca. Vậy mà ở một số địa phương của huyện Kbang, một huyện nghèo của cả nước đang được chọn là 1 trong 5 huyện triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới lại xây trường, lớp học vô tội vạ, gây lãng phí nguồn ngân sách Nhà nước; công tác quản lý kém dẫn đến công trình nhanh xuống cấp, hư hỏng.

Bài, ảnh: Quốc Dinh-Mộc Lan