QĐND - Vốn được ví như những "bức tường xanh" chống lại sự tàn phá của thiên tai, bảo vệ đê điều và là nơi sinh sôi của các loài thủy sản có giá trị, nhưng vài năm trở lại đây, diện tích rừng ngập mặn ở huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh đang bị thu hẹp. Nếu không có giải pháp kịp thời thì những cánh rừng ngập mặn sẽ biến mất trong tương lai gần.

Được biết, từ năm 1994, Hà Tĩnh là 1 trong 10 tỉnh, thành phố của cả nước được Hội Chữ thập đỏ của Nhật Bản và Hiệp hội Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế triển khai dự án rừng ngập mặn. Ở xã Hộ Độ (huyện Lộc Hà) đã trồng được 28,3ha rừng ngập mặn. Rừng ngập mặn đã mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, ngoài việc phòng, chống thiên tai, điều hòa không khí, những cánh rừng này còn tạo việc làm và thu nhập cho hàng nghìn hộ gia đình từ việc trông coi, đánh bắt thủy sản. Thế nhưng, 3 năm trở lại đây, rừng ngập mặn đang đứng trước nguy cơ chết hàng loạt. Riêng xã Hộ Độ từ 28,3ha nay chỉ còn 19,5ha. Từ bến Cửa Sót nhìn sang xóm Vĩnh Phú (Hộ Độ), chúng tôi thấy cả khoảng trống mênh mông. Con đê ở Vĩnh Phú vừa mới xây dựng nhưng không biết có đủ sức chống lại mưa, bão?

Khu rừng chắn sóng ở bến Cửa Sót đang trong tình trạng chết dần, chết mòn.

Không chỉ riêng rừng ngập mặn tại khu vực xã Hộ Độ mà tại một số xã khác trên địa bàn huyện cũng rơi vào tình trạng tương tự. Ví dụ, ở xã Thạch Bằng, diện tích rừng trước đây là 61ha, nay chỉ còn 4,3ha.

Hơn 10 năm sống trên bến Cửa Sót (xã Hộ Độ), nhưng chưa năm nào gia đình bà Nguyễn Thị Linh (65 tuổi) lại bồn chồn, lo lắng như lúc này khi mùa mưa, bão đã đến. Ông Nguyễn Luân, chồng bà Linh tâm sự: Mỗi khi nghe tin báo sắp có bão là gia đình tôi lại lo gói ghém đồ đạc để chuẩn bị sơ tán. Chỉ tay về phía cánh rừng ngập mặn xơ xác trước nhà, ông Luân phân trần: “Ngày trước nơi đây là cả dãy rừng ngập mặn, nào sú, vẹt, đước… bão có to mấy cũng có "bức tường" này chắn sóng, chắn gió, bây giờ chỉ một trận gió nhẹ là tốc mái. Có năm sóng đánh đê vỡ, trâu, bò, lợn, gà trôi hết”.

Ông Lê Hương, người đã nhiều năm làm nhiệm vụ bảo vệ rừng ngập mặn, xót xa cho biết: “Trước tình trạng cây đước chết hàng loạt, nhiều đoàn cán bộ đã về địa phương lấy mẫu đất, nước, cây để nghiên cứu, họ cũng khuyến khích chúng tôi gieo các giống mới, nhưng cây vẫn chết dần”.

Những vạt rừng ngập mặn chắn sóng còn sót lại ở xã Hộ Độ.

Ngày 17-7-2014, ông Lê Đình Hinh, Phó chủ tịch UBND xã Hộ Độ cho biết: “Trước việc những cánh rừng ngập mặn trên địa bàn xã đang bị thu hẹp, UBND xã đã đề xuất với UBND huyện cho mời các nhà khoa học vào nghiên cứu, tìm hướng giải quyết, nhưng đến nay vẫn chưa có câu trả lời cụ thể. Song, theo kinh nghiệm của chúng tôi thì nguyên nhân dẫn đến cây chết hàng loạt ngoài việc do sâu bọ, hàu, hà ăn gốc, ô nhiễm môi trường... thì chính là do nguồn nước bị ngọt hóa xảy ra từ khi xây dựng công trình Thủy lợi Bara Đò Điệm năm 2008. Mỗi lần xả lũ, nước ngọt bị chặn lại, thế là cây đước lại chết hàng loạt (theo kinh nghiệm cây đước chỉ ngâm nước ngọt khoảng 8 tiếng là chết). Đã thế, trước đây ở xã có thành lập một đội bảo vệ và có kinh phí hoạt động, nhưng sau này kinh phí không còn nữa nên đội bảo vệ cũng giải tán luôn. Hiện nay, việc bảo vệ rừng ngập mặn chủ yếu dựa vào ý thức của người dân. UBND xã đã giao trách nhiệm bảo vệ rừng đến từng xóm và từng hộ dân. Những trường hợp chặt trộm cây, chúng tôi chỉ đạo lập biên bản xử lý và thông báo kịp thời trên loa truyền thanh hoặc gửi thông báo về từng xóm”.

Ông Lê Đình Hinh cho biết thêm: “Mới đây, UBND xã đã chỉ đạo các xóm trồng mới được 5ha rừng. Tuy nhiên, địa phương còn thiếu nhân lực và kiến thức kỹ thuật trong việc quản lý, bảo vệ phát triển rừng chắn sóng”.

Để bảo vệ và phát triển những cánh rừng ngập mặn trên địa bàn, đề nghị các cơ quan chức năng sớm nghiên cứu tìm ra nguyên nhân và có biện pháp xử lý kịp thời. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh việc tuyên truyền vận động người dân trong huyện, nhất là các xã ven biển tích cực trồng rừng; đồng thời có chính sách cụ thể hỗ trợ người dân bảo vệ rừng chắn sóng-lá phổi xanh của địa phương.

Bài và ảnh: PHẠM KIÊN